Xylena czernilai
| Xylena czernilai | |||
| Volykin, 2011 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Podplemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Xylena czernilai | ||
| Synonimy | |||
| |||
Xylena czernilai – gatunek motyla z rodziny sówkowatych. Występuje w Rosji i Chinach. Zamieszkuje tajgę, mokradła i górskie lasy.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 2011 roku przez Antona Wołykina. Opisu dokonano na podstawie pojedynczego samca odłowionego w 2010 roku we wsi Biełyj Bom w rejonie ongudajskim Republiki Ałtaju. Epitet gatunkowy nadano na cześć Matjaža Černili[1]. W 2013 roku Anton Wołykin i Swiatosław Kniaziew dzięki okazom z północno-wschodniego Ałtaju i Buriacji po raz pierwszy opisali samicę[2]. W tym samym roku Balázs Benedek, János Babics i Aidas Saldaitis opisali dwa nowe gatunki z rodzaju błędnica – Xylena alexander z północnego Syczuanu i Xylena andreas z zachodniej części tej samej prowincji; oba na podstawie pojedynczych samic[3]. W 2017 roku Aidas Saldaitis, Anton Wołykin i Balázs Benedek dokonali molekularnej analizy sekwencji kodujących podjednostkę I oksydazy cytochromowej i na tej podstawie zsynonimizowali X. alexander i X. andreas z X. czernilai. Grupą siostrzaną dla tak zdefiniowanego X. czernilai jest błędnica butwica (X. vetusta)[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Motyl ten osiąga od 51 do 59 mm rozpiętości skrzydeł[1][2][3]. Wyglądem zewnętrznym przypomina błędnicę trzaskę, natomiast budowa genitaliów jest bliższa tym u błędnicy butwicy. Ubarwienie głowy, patagiów i odwłoka jest ochrowożółte, zaś tułowia ciemne, szarawobrązowe[1]. Czułki wykazują dymorfizm płciowy będąc nitkowatymi u samicy[2], a u samca zaopatrzonymi w kępki włosków (antennae fasciculatae). Głaszczki wargowe są ukośnie zakrzywione ku górze. Skrzydło przednie jest wąskie i długie, jednak nieco szersze niż u błędnicy trzaski. Tło tego skrzydła jest żółtawoszare z jasnożółtą komórką środkową i obszarem przykrawędziowym na zewnątrz od niej oraz wyraźnym przyciemnieniem przy żyłce kostalnej. Plamki okrągła i nerkowata są dobrze rozwinięte i mają ciemne środki. Czarniawo zabarwione przepaski zewnętrzna i wewnętrzna są nierówne. Między plamką nerkowatą a przepaską zewnętrzną występuje silne przyciemnienie. Część przykrawędziowa (submarginalna) skrzydła ma długi pas o czarniawym kolorze i klinowatym kształcie, jasnożółtą linię submarginalną oraz kilka szarawobrązowych kresek naprzeciwko plamki nerkowatej. Czarniawa linia marginalna jest wąska i pofalowana. Ubarwienie tylnego skrzydła jest żółtawobrązowe z rozjaśnieniem u nasady. Strzępina przedniego skrzydła jest szara, zaś tylnego brązowożółta[1].
Samica ma krótkie pokładełko o stożkowatym kształcie. Genitalia samicy odróżniają się od tych u siostrzanej błędnicy butwicy znacznie większym i silniej zesklerotyzowanym ujściem torebki kopulacyjnej, szerszym i mocniej zesklerotyzowanym przewodem tejże torebki, dłuższym jej wyrostkiem oraz krótszym jej korpusem z parą dłuższych znamion[2]. Szyjka torebki kopulacyjnej wykazuje zmienność wewnątrzgatunkową[4]. Genitalia samca różnią się od tych u siostrzanej błędnicy butwicy m.in. krótszym unkusem o szerszym, szpatułkowatym wierzchołku, wykształconym w formie trójkąta ostrokątnego wierzchołkiem walwy oraz inną budową wezyki[1].
Występowanie i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek palearktyczny. W Rosji znany jest z gór Ałtaj, Sajanów, okolic rzeki Amur i Dalekiego Wschodu. W Chinach znany jest z prowincji Syczuan i Qinghai[4]. Spotykany jest na rzędnych od 500 do 3400 m n.p.m.[2][4][3] Zamieszkuje m.in. tajgę zdominowaną przez świerki i brzozy[1][2], zakrzewienia na terenach podmokłych oraz pierwotne, górskie lasy mieszane z udziałem różaneczników i bambusów[3]. Aktywne owady dorosłe obserwowano w kwietniu, maju i wrześniu[2][4][3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Anton V. Volykin. Two new species of Xyleninae Guenée, 1837 from the Altai Mountain Country. „Atalanta”. 42 (1–4), s. 237–243, 2011.
- ↑ a b c d e f g Anton Volynkin, Svyatoslav Knyazev. Xylena czernilai Volynkin, 2011: New data on the distribution and description of female (Insecta: Lepidoptera: Noctuidae). „Check List”. 9 (6), s. 1536–1537, 2013. ISSN 1809-127X.
- ↑ a b c d e B. Benedek, J. Babics, A. Saldaitis. Taxonomic and faunistic news of the tribus Xylenini (s. l.) (Lepidoptera, Noctuidae) from the greater Himalayan region (plates 1–11). „Esperiana”. 18, s. 7–38, 2013.
- ↑ a b c d e Aidas Saldaitis, Anton V. Volynkin, Balzas Benedek. On the synonymy of some taxa of the genus Xylena Hübner (Lepidoptera, Noctuidae). „Zootaxa”. 4350 (3), s. 583–586, 2017. Magnolia Press. DOI: 10.11646/zootaxa.4350.3.10.