Yersinia
 Yersinia pestis, obraz SEM | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Typ | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Yersinia |
| Nazwa systematyczna | |
| Yersinia | |
Yersinia (daw. Pasteurella[1]) – rodzaj Gram-ujemnych bakterii należący do rodziny Enterobacteriaceae[1][2][a], które wywołują zoonozy. Do 2020 r. poznano 26 gatunków tej bakterii[4].
Cechy charakterystyczne[edytuj | edytuj kod]
Przedstawiciele rodzaju to bakterie Y. pestis – Gram-ujemne[2], oksydazo-ujemne, laktozo-ujemne, katalazododatnie i fakultatywnie beztlenowe[2][3]. Mają kształt pałeczek (bacilli) lub ziarniako-pałeczek (coccobacilli)[2][3], przypominających agrafkę z powodu wybarwienia dwubiegunowego[2]. Nie ma zdolności poruszania się[2]. Osiągają wymiary 0,5–0,8 × 1–3 μm. Nie tworzą przetrwalników[3]. Najkorzystniejsza temperatura rozwoju to 28 °C[2], ale są zdalne do wzrostu w 0–4 °C[1]. Kolonie powstają po 2–5 dniach[2].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Nazwa rodzaju pochodzi od szwajcarskiego bakteriologa Aleksandre'a Yersina, który odkrył pałeczkę dżumy, nazwaną później Yersinia pestis[3].
Rodzaj ten został wyodrębniony w ramach rodziny Enterobacteriaceae w 1964 roku przez Wilhelma Frederiksena, który zaliczył do niego trzy gatunki patogenów człowieka (obecnie najważniejsze pod względem epidemiologicznym)[3]:
- Y. pestis (pałeczka dżumy) – wywołująca dżumę
- Y. enterocolitica – wywołująca jersiniozę
- Y. pseudotuberculosis – wywołująca rodencjozę
Pozostałe gatunki[4]:
- Y. aldovae
- Y. aleksiciae
- Y. alsatica
- Y. artesiana
- Y. bercovieri
- Y. canariae
- Y. entomophaga
- Y. frederiksenii
- Y. hibernica
- Y. intermedia
- Y. kristensenii
- Y. massiliensis
- Y. mollaretii
- Y. nurmii
- Y. occitanica
- Y. pekkanenii
- Y. proxima
- Y. rohdei
- Y. ruckeri
- Y. similis
- Y. thracica
- Y. vastinensis
- Y. wautersii
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W 2016 r. zaproponowano podzielenie rodziny Enterobacteriaceae i zaklasyfikowanie bakterii z rodzaju Yersinia do nowej rodziny Yersiniaceae[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Maria Fredriksson-Ahomaa, ''Yersinia enterocolitica'' and ''Yesinia pseudotuberculosis'', [w:] Shabbir Simjee (red.), Foodborne Diseases, Totowa, New Jersey: Humana Press, 2007, s. 79–113, DOI: 10.1007/978-1-59745-501-5_4, ISBN 978-1-59745-501-5.
- ↑ a b c d e f g h Gabriel Virella, Mikrobiologia i choroby zakaźne, wyd. 1, Wrocław: "Urban & Partner", 2000, s. 187–190, ISBN 83-85842-59-4, OCLC 749874380.
- ↑ a b c d e f Mobolaji Adeolu i inni, Genome-based phylogeny and taxonomy of the 'Enterobacteriales': proposal for Enterobacterales ord. nov. divided into the families Enterobacteriaceae, Erwiniaceae fam. nov., Pectobacteriaceae fam. nov., Yersiniaceae fam. nov., Hafniaceae fam. nov., Morganellaceae fam. nov., and Budviciaceae fam. nov, „International Journal of Systematic and Evolutionary Microbiology”, 66 (12), 2016, s. 5575–5599, DOI: 10.1099/ijsem.0.001485, PMID: 27620848 [dostęp 2021-04-25] (ang.).
- ↑ a b Anne-Sophie Le Guern i inni, Yersinia artesiana sp. nov., Yersinia proxima sp. nov., Yersinia alsatica sp. nov., Yersina vastinensis sp. nov., Yersinia thracica sp. nov. and Yersinia occitanica sp. nov., isolated from humans and animals, „International Journal of Systematic and Evolutionary Microbiology”, 70 (10), 2020, s. 5363–5372, DOI: 10.1099/ijsem.0.004417, PMID: 32853134, PMCID: PMC7660898 [dostęp 2023-03-30] (ang.).
