Zaczyn (tygodnik)
 Zaczyn, winieta | |
| Częstotliwość | |
|---|---|
| Państwo | |
| Tematyka |
polityczno-społeczna |
| Pierwszy numer | |
| Ostatni numer | |
| Redaktor naczelny |
Filip Edelman |
Zaczyn – tygodnik ukazujący się od 3 grudnia 1936 do 24 sierpnia 1939 i skupiający wokół niego środowisko polityczne, reprezentujące radykalną prawicę sanacji - piłsudczykowskich nacjonalistów państwowych, zwolenników totalizmu.
Grupa „Zaczynu” wywodziła się z tajnego, wzorowanego na masonerii Zakonu Dobra i Honoru Polski, skupiającego zwolenników Walerego Sławka. Na czele Zakonu stał Adam Skwarczyński - "Pierwszy Żołnierz" (nazywany również "Wielkim Mistrzem Zakonu).[1][2] Po śmierci Marszałka Piłsudskiego, w wyniku odsuwania Walerego Sławka na boczny tor polityki państwa, działalność Zakonu zamarła a znaczna część jego członków zaczęła konsolidować się wokół osoby Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych - Edwarda Śmigłego-Rydza. Redaktorem naczelnym pisma został Filip Endelman, zastępcą Karol Lilienfeld-Krzewski, w skład grupy wchodzili też Julian Piasecki, płk Zygmunt Wenda, mjr Edmund Galinat, kpt. Wiktor Tomir Drymmer, Zygmunt Doellinger. „Zaczyn”, stojąc na gruncie sanacyjnej „ideologii państwowej”, postulował ustanowienie w Polsce ustroju totalitarnego skierowanego w jednakowym stopniu przeciw marksistowskiej i agrarystycznej lewicy, liberalnemu centrum oraz nacjonalistycznej prawicy. W 1938 r. „państwowcy” z „Zaczynu” uzyskali znaczący wpływ na Obóz Zjednoczenia Narodowego: Z. Wenda został szefem sztabu OZN, a J. Piasecki kierownikiem Biura Studiów i Planowania. Na wiosnę 1939 r. z redakcji „Zaczynu” odszedł płk Zygmunt Wenda i za redagowanie pisma, jak donosiła wówczas prasa, za Polską Agencją Informacyjną, zostały odpowiedzialne osoby zbliżone do „Naprawy”, głównie Józef Mrozowicki, prezes Legionu Młodzieży Polskiej i Leon Stachórski.[3]
Literatura[edytuj | edytuj kod]
- Jędruszczak Tadeusz: Piłsudczycy bez Piłsudskiego. Powstanie Obozu Zjednoczenia Narodowego w 1937 roku. Warszawa 1963.
- Tomasiewicz Jarosław: „Zaczyn” - polski model „totalizmu centrowego”. W: Ustrój państwa w polskiej myśli politycznej XX-XXI wieku. Pod red. Arkadiusz Lewandowski, Arkadiusz Meller, Witold Wojdyło. Toruń 2011.
- Tomasz Sikorski: Żelazny krok potężnych zdyscyplinowanych szeregów... Oblicze ideowo-polityczne środowiska "Zaczynu" (1936-1939). Studium z dziejów myśli politycznej piłsudczyków. Warszawa 2014.