Zaroślak wąsaty

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zaroślak wąsaty
Atlapetes albofrenatus[1]
(Boissonneau, 1840)
Ilustracja
Przedstawiciel podgatunku nominatywnego
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

pasówki

Rodzaj

Atlapetes

Gatunek

zaroślak wąsaty

Synonimy
  • Tanagra (Arremon) albo-frenatus Boissonneau, 1840
  • Tanagra albofrenatus Boissonneau, 1840[2]
  • Atlapetes meridae (Sclater,PL & Salvin, 1871)
Podgatunki
  • A. (a.) meridae (Sclater,PL & Salvin, 1871)
  • A. (a.) albofrenatus (Boissonneau, 1840)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Zasięg występowania podgatunku nominatywnego
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Zaroślak wąsaty[4][5] (Atlapetes albofrenatus) – gatunek małego ptaka z rodziny pasówek (Passerellidae). Występuje w Kolumbii i Wenezueli. Jest uznawany za gatunek najmniejszej troski[3][6][7].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał francuski ornitolog Auguste Boissonneau w 1840 roku na łamach „Revue Zoologique, par la Société Cuvierienne”. Autor nadał mu nazwę Tanagra (Arremon) albo-frenatus, a jako miejsce typowe podał Bogotę w Kolumbii[8].

Obecnie (2024) systematyka zaroślaka wąsatego nadal jest sporna. Tradycyjnie wyróżnia się dwa podgatunki[1][5][6][9][10]:

  • A. (a.) meridae (Sclater,PL & Salvin, 1871) – zaroślak wenezuelski
  • A. (a.) albofrenatus (Boissonneau, 1840) – zaroślak wąsaty.

Niektórzy autorzy, w tym Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny[11] i BirdLife International[7][12], traktują zaroślaka wenezuelskiego jako odrębny gatunek (Atlapetes meridae)[13][14].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Atlapetes: połączenie słowa Atlas z gr. πετης petēs – „lotnik”, πετομαι petomai – „latać”[15].
  • albofrenatus: łac. albus – „biały”; łac. frenat – „uzda, wędzidełko”[16].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Nieduży ptak ze średniej wielkości, grubym u nasady dziobem w kolorze czarnym. Szczęka i żuchwa są lekko zakrzywione. Tęczówki z odcieniem od kasztanowego do ciemnoczerwonego lub ciemnobrązowego. Nogi od brązowawych do różowoszarych. U podgatunku nominatywnego głowa czarna z jasną kasztanowo-rudawą koroną rozciągającą się od czarnego czoła do karku. Od nasady dzioba rozciągają się białe wąskie paski zakrzywione wzdłuż policzków. Na podgardlu i gardle wyraźna biała plama. Górne części ciała: grzbiet, skrzydła i ogon oliwkowozielone. Dolne partie ciała jaśniejsze, cytrynowożółte z oliwkowymi przybrudzeniami po bokach i na zadzie. Obie płcie są do siebie podobne. Podgatunek A. (a.) meridae ma czapeczkę rozciągającą się od nasady dzioba do karku, szersze białe wąsy, podgardle i gardło cytrynowożółte[6][10].

Długość ciała z ogonem 17,5–18 cm; masa ciała około 30 g[6][10].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Zasięg występowania podgatunku meridae

Zaroślak wąsaty występuje tylko na niewielkim obszarze w północnej części Ameryki Południowej. Poszczególne podgatunki występują w:

A. (a.) albofrenatus (zaroślak wąsaty) jest zatem podgatunkiem endemicznym dla Kolumbii, a jego zasięg występowania (EOO, Extent of Occurrence) według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 38,3 tys. km²[17]. Natomiast podgatunek A. (a.) meridae (zaroślak wenezuelski) jest endemitem Wenezueli. Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 10,5 tys. km²[18].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Jego głównym habitatem są obrzeża, dolne i środkowe warstwy lasów wilgotnych, lasów karłowatych oraz lasów z przewagą dębów. Preferuje regenerujące się przecinki leśne i pobocza dróg z gęstymi skupiskami paproci i bambusów. Występuje na wysokościach od 1500 do 2500 m n.p.m., czasami niżej – do 1000 m n.p.m.[6]

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

Nie ma wielu informacji o rozmnażaniu tego gatunku. Wszystko co wiadomo, to wnioski z obserwacji młodych ptaków, które były spotykane w styczniu w Boyacá w Kolumbii i w sierpniu w Perijá w Wenezueli; podloty obserwowano w maju i czerwcu w stanie Mérida w Wenezueli[6].

Status[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN od 2016 roku zaroślak wąsaty i zaroślak wenezuelski (A. a. meridae) klasyfikowane są jako osobne gatunki; oba zaliczane są do kategorii najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji tych taksonów nie została oszacowana, ale ptaki te opisywane są jako dość pospolite. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla tych ptaków BirdLife International ocenia trend liczebności ich populacji jako stabilny[17][19].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Atlapetes albofrenatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ Denis Lepage: Moustached Brush-Finch Atlapetes albofrenatus (Boissonneau, A 1840). Avibase. [dostęp 2024-04-15]. (ang.).
  3. ↑ a b Atlapetes albofrenatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 377, 1999. 
  5. ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: PASSERELLIDAE Cabanis & Heine, 1850-51 – PASÓWKI – NEW WORLD SPARROWS AND ALLIES (Wersja: 2022-05-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-04-15].
  6. ↑ a b c d e f g Alvaro Jaramillo, Josep del Hoyo, Nigel Collar & Guy M. Kirwan: Moustached Brushfinch Atlapetes albofrenatus, version 1.1. [w:] Birds of the World (red. S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2024-04-15]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  7. ↑ a b HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 8.1 [online], styczeń 2024 [dostęp 2024-04-15].
  8. ↑ Auguste Boissonneau, Oiseaux nouveaux ou peu connus de Santa-Fé de Bogota, „Revue Zoologique, par la Société Cuvierienne”, 3, Paryż 1840, s. 68 (fr.).
  9. ↑ Clements, J.F., P.C. Rasmussen, T.S. Schulenberg, M.J. Iliff, T.A. Fredericks, J.A. Gerbracht, D. Lepage, A. Spencer, S.M. Billerman, B.L. Sullivan & C.L. Wood: The eBird/Clements checklist of Birds of the World: v2023. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2023. [dostęp 2024-04-15]. (ang.).
  10. ↑ a b c Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 583. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
  11. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): New World sparrows, bush tanagers. IOC World Bird List (v14.1). [dostęp 2024-04-15]. (ang.).
  12. ↑ Search results Atlapetes [online], BirdLife International, 2024 [dostęp 2024-04-15] (ang.).
  13. ↑ Thomas Donegan i inni, Vocal and plumage differentiation of Perijá Brush-Finch Atlapetes (latinuchus) nigrifrons and Mérida Brush-Finch Atlapetes (albofrenatus) meridae from putative related or conspecific taxa, „Conservacion Colombiana”, 21, 2014, s. 12–29 (ang.).
  14. ↑ Alan P. Peterson, PASSERIFORMES, PASSERELLIDAE Barker 2013, Wersja 14.004 (2021.11.23) [online], Zoonomen Nomenclatural data [dostęp 2024-04-15] (ang.).
  15. ↑ Atlapetes, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-04-15] (ang.).
  16. ↑ albofrenatus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-04-15] (ang.).
  17. ↑ a b c Moustached Brush-finch Atlapetes albofrenatus, Data table and detailed info. BirdLife International, 2024. [dostęp 2024-04-15]. (ang.).
  18. ↑ Merida Brush-finch Atlapetes meridae, Data table and detailed info. BirdLife International, 2024. [dostęp 2024-04-15]. (ang.).
  19. ↑ Atlapetes meridae, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2024-04-15] (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zaroślak_wąsaty&oldid=73515143”