Przejdź do zawartości

Zasłonak płomienny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zasłonak płomienny
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

zasłonakowate

Rodzaj

Aureonarius

Gatunek

zasłonak płomienny

Nazwa systematyczna
Aureonarius callisteus (Fr.) Niskanen & Liimat.
Fungal Diversity: 10.1007/s13225-022-00499-9, [17] (2022)

Zasłonak płomienny (Aureonarius callisteus (Fr.) Niskanen & Liimat.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae).

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Aureonarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten opisał w 1818 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus callisteus. Obecną nazwę nadali mu Tuula Niskanen i Kare Liimatainen w 2022 r.[1]

Synonimy naukowe:

  • Agaricus abruptus Fr. 1852
  • Agaricus callisteus Fr. 1818
  • Cortinarius callisteus var. abruptus (Fr.) Melot 2007
  • Cortinarius callisteus (Fr.) Fr. 1838 var. callisteus
  • Cortinarius callisteus var. infucatus (Fr.) Melot 2007
  • Cortinarius infucatus Fr. 1861
  • Flammula abrupta (Fr.) Sacc. 1887
  • Gymnopilus abruptus (Fr.) Horniček 1984[2].

Nazwę polską nadał Andrzej Nespiak w 1975 r[3]. Jest niespójna z aktualną nazwą naukową[1].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Zasłonak średniej wielkości. Średnica kapelusza (3) 4–8 cm, kształt początkowo półkulisty, później wypukły, na koniec płaski. Brzeg ostry. Powierzchnia sucha, pokryta drobnymi, ciemniejszymi włókienkami. Jest mięsisty i niehigrofaniczny. Ma barwę od żółtopomarańczowej do czerwonawej, w stanie wyschniętym jest jaśniejszy[4].

Blaszki

Średnio gęste, dość grube, o szerokości do 1 cm. U młodych owocników mają barwę jasnożółtą, później są coraz ciemniejsze; żótobrązowe, cynamonowobrązowe, rdzawobrązowe. Ostrza gładkie[4].

Trzon

Wysokość do 7 cm, grubość do 1,5 cm, kształt walcowaty, u podstawy nieco szerszy lub bulwiasty. Jest mocny, pełny. Powierzchnia łuseczkowata lub włókienkowata z żółtymi resztkami osłony, pomarańczowożółta, dołem czerwonobrązowa[4].

Miąższ

Gruby, mięsisty. W kapeluszu ma barwę żółtawą, w trzonie szafranową. Jest bez smaku[4], posiada natomiast nieprzyjemny zapach, nieco podobny do zapachu szamba[5]

Cechy mikroskopowe

Pod działaniem KOH miąższ barwi się na ciemnoczerwono-brązowo. Zarodniki kuliste lub niemal kuliste, o rozmiarach (6,7) 7,0-8,4 (8,8) × (5,0) 5,8 – 6,6 (7,0) μm i drobnokolczastej powierzchni. Podstawki o rozmiarach 30–36 × 9–11 μm z 4 sterygmami. Strzępki ze sprzążkami[4].

Gatunki podobne

Wśród żółtych zasłonaków najbardziej podobne są: zasłonak cyrynowożółty (Cortinarius limonius) i zasłonak terowy (Cortinarius tofaceus)[4].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Opisano jego występowanie tylko w Ameryce Północnej i Europie[6]. W Polsce jest rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony na wymarcie[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech, Holandii i Norwegii[3].

Rośnie na ziemi, w lasach iglastych, wśród mchów. Stanowiska opisane w polskim piśmiennictwie mykologicznych znajdują się w górskich lasach, pod sosnami[3]. W innych krajach Europy opisano jego występowanie również w górskich lasach, ale pod świerkami i jodłami, rzadziej pod sosnami[4].

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Grzyb mikoryzowy[3]. Jest niejadalny, być może nawet trujący[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-01-16] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2023-01-16] (ang.).
  3. a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e f g J.A. Cadinanos Aguirre, E. Benguria Iichaurriet, Cortinarius callisteus Fr.: Fr., primeras citas para el País Vasco, „Munibe (Ciencias Naturales-Natur Zientziak)” (57), 2009, s. 5–13, ISSN 0214-7688.
  5. a b Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
  6. Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-12-16].
  7. Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.