Zdenka Rusínová
| Data i miejsce urodzenia |
13 czerwca 1939 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
językoznawczyni |
| Narodowość |
czeska |
Zdenka Rusínová (ur. 13 czerwca 1939 w Ostrawie) – czeska językoznawczyni i pedagożka, profesor emerytowany na Uniwersytecie Masaryka w Brnie.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Po zdaniu matury podjęła studia języka czeskiego i rosyjskiego na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Masaryka w Brnie (1956–1961). Po ukończeniu studiów pozostała na wydziale, piastując stanowisko asystenta, a później adiunkta. W 1967 r. uzyskała „mały doktorat” (PhDr.), a 1985 r. obroniła pracę kandydacką. Na podstawie pracy Aspekty české substantivní deklinace była, po habilitacji w roku 1992, mianowana docentem w dziedzinie języka czeskiego. W 1997 r. mianowano ją profesorem języka czeskiego. Kontynuowała pracę na wydziale jako profesor emerytowany. Od roku 1996 była kierownikiem wydziałowego Instytutu Języka Czeskiego, w latach 1994–1996 pełniła funkcję prodziekana wydziału.
Funkcje naukowe i pedagogiczne pełniła także na innych uczelniach, krajowych i zagranicznych (nauczanie zewnętrzne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Śląskiego w Opawie, praca na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Komeńskiego w Bratysławie, wielokrotne staże w Instytucie Slawistyki na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu w Ratyzbonie, staże akademickie na uczelniach w Magdeburgu, Greifswaldu, Neapolu, Wrocławiu i w innych miejscach). Przez dwadzieścia lat była lektorem języka czeskiego w Letniej Szkole Studiów Słowiańskich w Brnie.
Działalność
[edytuj | edytuj kod]Działalność naukową rozpoczęła w dziedzinie dialektologii, badając cechy fonetyczne i morfologiczne w gwarach na południe od Ostrawy. Większość jej prac poświęcona jest słowotwórstwu historycznemu języka czeskiego. Po serii badań poruszających derywację przysłówków opublikowała monografię Tvoření staročeských adverbií (1984)[1]. Współautorka publikacji Tisíc let české poezie (1974)[2].
Koncentrowała się w szczególności na słowotwórstwie i morfologii współczesnej czeszczyzny. Jest autorką podręczników bohemistycznych dla czeskich studentów i obcokrajowców, np. Problémy současné české morfologie (1977)[3], Tvoření slov v současné češtině (1980)[4], Základní kurs češtiny pro cizince (1971) i Praktická cvičení z češtiny. Jako współautorka pracowała nad przeważającą częścią rozdziału Morfologie (współautorstwo z Markiem Nekulą) w publikacji Příruční mluvnice češtiny (1995, 1996, 2000)[5] i przyczyniła się do tworzenia tego podręcznika, który otrzymał nagrodę Rektora Uniwersytetu Masaryka. Pisała hasła do Encyklopedického slovníku češtiny (2002)[6], poruszające procesy derywacyjne w języku czeskim. Napisała rozdział poświęcony słowotwórstwie do publikacji Kapitoly z dějin české językovědné bohemistiky, wydanej nakładem wydawnictwa Academia (2007)[7].
Publikowała i wykładała w kraju i za granicą, m.in. na uniwersytetach w Bratysławie, Greifswaldzie, Magdeburgu, Neapolu itp. Pracowała też w radach redakcyjnych różnych czasopism fachowych. Opublikowała także liczne artykuły popularnonaukowe po czesku, a także wniosła wkład w publikację O češtině každodenní (1984). W swoim dorobku badawczym ma również publikacje poruszające problematykę normatywności i kultury językowej, np. Spisovná a obecná čeština (1966).
Wybrana twórczość
[edytuj | edytuj kod]Publikacje książkowe
- O češtině každodenní, 1984
- Současná česká morfologie, 1993
- Příruční mluvnice češtiny, 1996 – współautorka
- Encyklopedický slovník češtiny, 2002 – współautorka
- Pokušení struktury, 2011
Opracowania, artykuły
- Tvoření slov v současné češtině, 1990
- Spisovná a obecná čeština, 1995
- Spisovnost a přirozenost v jazyce, 1996
- Deminutiva ve frazeologických přirovnáních, 1998
- Jak je to s obecností obecné češtiny, 2000
- Deminutivum jako językové universale, 2002
- Slovotvorná adaptace přejatých slov a její povaha, 2002
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zdenka Rusínová, Tvoření staročeských adverbií, Google-Books-ID: 1_knAQAAIAAJ, Univ. J.E. Purkyně (cz.).
- ↑ Tisíc let české poezie I – Stará česká poezie – * antologie | Databáze knih, „www.databazeknih.cz” [dostęp 2019-03-01].
- ↑ Zdenka Rusínová, Problémy současné české morfologie, Google-Books-ID: 1500mwEACAAJ, Státní Pedagog. Naklad. (cz.).
- ↑ Zdenka Rusínová, Tvoření slov v současné češtině, Google-Books-ID: m0o8AAAAMAAJ, Univ. J. E. Purkyně (cz.).
- ↑ Zdenka Rusínová, Příruční mluvnice češtiny, Google-Books-ID: pPMKAQAAMAAJ, Nakladatelství Lidové Noviny, ISBN 978-80-7106-134-2 (cz.).
- ↑ Nový encyklopedický slovník češtiny, „www.czechency.org” [dostęp 2019-03-01].
- ↑ Naše řeč – Kapitoly z dějin české językovědné bohemistiky, „nase-rec.ujc.cas.cz” [dostęp 2019-03-03].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Životopis Zdenky Rusínové Masarykova univerzita
- Kronika: Jubileum Zdenky Rusínové Eva Minářová
- Život s morfémy Sborník studií na počest Zdenky Rusínové