Ziarnówka ochrowożółta
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
ziarnówka ochrowożółta |
| Nazwa systematyczna | |
| Cystoderma amianthinum (Scop.) Fayod Annls Sci. Nat., Bot., sér. 7 9: 351 (1889) | |
Ziarnówka ochrowożółta (Cystoderma amianthinum (Scop.) Fayod) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cystoderma, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1772 r. Giovanni Antonio Scopoli nadając mu nazwę Agaricus amianthinus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1889 r. Fayod, przenosząc go do rodzaju Cystoderma[1].
Ma ponad 20 synonimów naukowych[2].
Gatunkowa nazwa łacińska pochodzi od słowa amianthinus oznaczającego "niepoplamiony"[3]. Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003, wcześniej gatunek ten znany był pod polską nazwą ziarnówka mieniąca[4].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Wytwarza wiele form i jest zmienny pod względem zabarwienia. Spotyka się formy o kapeluszach zupełnie białych.
Średnica 2–5 cm. U młodych owocników półkolisty, potem łukowaty, na koniec płaski. Z brzegów zwisają kosmki będące resztkami osłony. Jest promieniście pomarszczony, niehigrofaniczny. Powierzchnia sucha, ziarenkowata, początkowo o barwie bladożółtej, później ochrowej i złotoochrowej[5].
O szerokości do 4 mm, gęsto ustawione, przy trzonie nieco wykrojone. U młodych okazów białe, później ochrowożółtawe[5].
Wysokość 4–6 cm, grubość 2–5 mm. Jest łamliwy, walcowaty, w dolnej części zgrubiały, czasami zakrzywiony, początkowo pełny, później wewnątrz pusty. Powierzchnia tej samej barwy co kapelusz. W górnej części mały, wznoszący się pierścień, białawy i gruzełkowato kosmkowaty. Powyżej pierścienia jest nagi, poniżej pokryty odstającymi łuskami[5].
Żółtawy. W kapeluszu miękki, w trzonie twardy. Zapach nieprzyjemny, ziemisty[3].
Biały, amyloidalny. Zarodniki o średnicy 4–6 × 3–4 µm[3].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Ziarnówka ochrowożółta jest szeroko rozprzestrzeniona w Ameryce Północnej i Europie. Z terenów Azji opisano jej występowanie tylko w Japonii i w obwodzie magadańskim na dalekim wschodzie Rosji. Występuje także w Australii i na niektórych wyspach[6]. W Polsce gatunek pospolity, występujący na całym obszarze kraju[4].
Grzyb naziemny. Rośnie w świetlistych lasach iglastych i mieszanych, na polanach, wśród mchów, pod sosnami, świerkami, bukami, w zaroślach, na wrzosowiskach, spotykany jest także na pastwiskach. Owocniki pojawiają się od sierpnia do listopada[5].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Saprotrof[4]. Grzyb jadalny, jednak ze względu na niewielkie rozmiary ma znikomą wartość dla grzybiarzy. Nie zaleca się też jego zbierania ze względu na możliwość pomylenia z niektórymi trującymi czubajeczkami[5]. Według niektórych autorów jest grzybem trującym[7].
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]Ziarnówkę ochrowożółtą można pomylić z jadalną ziarnówką żółtawą (Cystoderma jasonis)[3]. Od innych ziarnówek odróżnia się ochrowym zabarwieniem, od czubajeczek pierścieniem i ziarnistym kapeluszem[5]. Bardzo podobna jest ziarnówka górska (Cystoderma fallax), jednak łatwo ją odróżnić po charakterystycznym, dużym i trwałym pierścieniu na trzonie[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-10-18] (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).
- ↑ a b c d Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. s. 116. ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-09-01].
- ↑ Weinroter Körnchenschirmling, Rotblättriger Körnchenschirmling. Cystoderma suprbum. [dostęp 2017-11-06].
- ↑ California Fungi. Cystoderma fallax. [dostęp 2017-11-06].