Zofia Chodkiewiczówna
| Imię i nazwisko |
Zofia z Chodkiewiczów Ossolińska |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
1800 lub 1803 |
| Data śmierci |
1871 |
| Narodowość |
polska |
| Dziedzina sztuki |
malarstwo, rysunek, litografia |
Zofia Chodkiewiczówna, właśc. Zofia z Chodkiewiczów Ossolińska (ur. 1800 lub 1803 w Młynowie, zm. 1871) – polska malarka, rysowniczka i graficzka.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Urodziła się w 1800[1] lub 1803[2][3] roku w Młynowie[3], w rodzinie Aleksandra Chodkiewicza[1][4] i Karoliny z Walewskich[1]. W 1820 roku wyszła za mąż za Wiktora Maksymiliana Ossolińskiego, para miała córkę, Wandę[1] (1822–1907)[2]. Zaaranżowane małżeństwo było nieudane, a eskalacja nieporozumień rodzinnych doprowadziła ojca Zofii do wyzwania zięcia na pojedynek[2]. Po pięciu latach małżeństwa Zofia opuściła z dzieckiem męża, lecz nie zgodziła się na rozwód[2]. Powróciła do domu ojca w Młynowie[1][3], gdzie mieszkał z drugą żoną, Ksaweryną Szczeniowską[1].
Malowała kompozycje kwiatowe i miniatury[3], rysowała oraz tworzyła litografie w zakładzie litograficznym ojca[1] – propagatora nowej techniki graficznej w Polsce[5]. Pobierała nauki malarstwa u Franciszka Brudera[3][4] w Warszawie[4]. W Dziejach panowania Zygmunta III (1819) Juliana Ursyna Niemcewicza pojawił się miedzioryt przedstawiający Jana Karola Chodkiewicza według jej rysunku[1][4]. Jej dwie prace przedstawiające wazony z kwiatami zostały wystawione na wystawie na Uniwersytecie Warszawskim[1][4]. Jej Bukiet w wazonie wyróżniono pochwałą na piśmie od Komisji Rządowej Wyznań i Oświecenia Publicznego[1].
Zofia była także uzdolniona muzycznie. Po pierwszych naukach pobranych w domu rozwijała się pod nadzorem Marii Szymanowskiej i Charlesa Arnolda[3].
W latach 1828–1834 podróżowała po Europie, jako bazę mając Drezno. Uczestniczyła w salonach arystokracji polskiej, niemieckiej, francuskiej i rosyjskiej. W jej dzienniku, który przechowuje Biblioteka Narodowa, znajduje się autograf pierwszych zwrotek Noclegu Adama Mickiewicza[6]. Często odwiedzała Warszawę, gdzie miała kontakt ze znaczącymi postaciami epoki. Możliwe, że Artur Bartels dedykował jej utwór[1].
Jej litografia i miedzioryty na podstawie jej rysunków znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Zofia Chodkiewiczówna, [w:] Artystki polskie. Katalog wystawy, Agnieszka Morawińska (red.), Muzeum Narodowe w Warszawie, 1991.
- ↑ a b c d Artur Ziontek, Wiktor Maksymilian Ossoliński i jego Wspomnienia z Podlasia, „Rocznik Liwski”, IX, 2016, s. 45–46, ISSN 1895-748X.
- ↑ a b c d e f Elżbieta Dybała, Zofia z Chodkiewiczów Ossolińska [online], Muzeum Zamoyskich [dostęp 2020-11-21].
- ↑ a b c d e f Chodkiewiczówna Zofia, [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r.). Malarze, rzeźbiarze, graficy, t. 1, 1971, s. 326.
- ↑ Warszawski zakład litograficzny Aleksandra Chodkiewicza [online], Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie [dostęp 2020-12-18].
- ↑ Eugeniusz Sawrymowicz, Drobiazgi Mickiewiczowskie, „Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej”, 47 (Zeszyt specjalny), 1956, s. 423, 426.