Zygmunt Wielopolski (1863–1919)

Zygmunt Wielopolski
	Zygmunt Maria
	; Starykoń
Rodzina	Wielopolscy herbu Starykoń
Data i miejsce urodzenia	2 maja 1863 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	17 czerwca 1919 ; Warszawa
Ojciec	Józef Wielopolski
Matka	Maria z Walewskich
Żona	Maria z Laskich
Dzieci	Aleksander Władysław,; Józef Aleksander,; Władysław Maria,; Maria Stefania

Zygmunt Maria Filip Ludwik Jakub Wielopolski hrabia herbu Starykoń (ur. 2 maja 1863, zm. 17 czerwca 1919 w Warszawie)^[1] – polski polityk konserwatywny, zwolennik orientacji prorosyjskiej, kamerjunkier od 1897, a koniuszy dworu rosyjskiego w 1903^[2], prezes Komitetu Narodowego Polskiego w Warszawie^[3].

Studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim. Włączono go do zarządu tworzonego w 1886 Towarzystwa Akcyjnego Wielkich Pieców i Zakładów Ostrowieckich. Wszedł do zarządu polsko-rosyjskiego Towarzystwa Akcyjnego Fabryki Maszyn w Jekaterynosławiu. Inwestował także w rozwój zakładów przemysłowych w swych dobrach: w fabrykę cukru i rafinerię w Częstocicach oraz tartak w Kuźni i młyn wodny w Ostrowcu. Od 1905 prezes Stronnictwa Polityki Realnej. W 1910 Zygmunt wszedł do Rady Państwa w wyniku wyborów uzyskując fotel wiceprezesa Koła Polskiego. Ponownie został wybrany w 1912. W latach 1914–1915 był prezesem Komitetu Narodowego Polskiego w Warszawie, grupującego prorosyjskich polityków endecji. Działał także w organizacjach dobroczynnych, niosących pomoc ofiarom wojny: był prezesem Towarzystwa Pomocy Rodzinom Rezerwistów Polskich i Ubogiej Ludności Polskiej w Petersburgu. W odpowiedzi na deklarację wodza naczelnego wojsk rosyjskich wielkiego księcia Mikołaja Mikołajewicza Romanowa z 14 sierpnia 1914 roku, podpisał telegram dziękczynny, głoszący m.in., że krew synów Polski, przelana łącznie z krwią synów Rosyi w walce ze wspólnym wrogiem, stanie się największą rękojmią nowego życia w pokoju i przyjaźni dwóch narodów słowiańskich^[4].

Osobny artykuł: Odezwa wielkiego księcia Mikołaja Mikołajewicza do Polaków.

W 1915 opuścił ziemie polskie, kontynuował działalność w Petersburgu. Był członkiem Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego w Rosji w 1915 roku^[5]. W 1917 wszedł do utworzonej w Rosji Rady Polskiej Zjednoczenia Międzypartyjnego. W marcu 1919 Ministerstwo Spraw Zagranicznych zwróciło się do hrabiego z prośbą o przewodniczenie komitetowi obywatelskiemu, podejmującemu Komisję Międzysojuszniczą dla Polski, z Josephem Noulensem. Jego duże doświadczenie dyplomatyczne było powodem nominacji na posła RP w Londynie, nie zdążył jednak podjąć się misji, gdyż zmarł nagle w Warszawie. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 20-3/4-26)^[6].

Żonaty od 29 kwietnia 1885 z Marią Laski (ur. 1867), córką Władysława Karola Jana Tadeusza Laskiego.

Przypisy

↑ Zygmunt Maria hr. Wielopolski z Zabełcza h. Starykoń (odm.), www.sejm-wielki.pl
↑ Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Almanach Błękitny. Warszawa: 1908, s. 981.
↑ Roman Dmowski, Polityka polska i odbudowanie państwa. Przedmową do obecnego wydania i komentarzem opatrzył Tomasz Wituch, t. I, Warszawa 1988, s. 222.
↑ Kazimierz Władysław Kumaniecki, Zbiór najważniejszych dokumentów do powstania państwa polskiego, Warszawa, Kraków 1920, s. 30.
↑ Mariusz Korzeniowski, Struktura organizacyjna i początki działalności Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego w Rosji w 1915 r., w: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, Historia Vol. 46/47 (1991/1992), s. 349.
↑ Cmentarz Stare Powązki: LASCY I FRAENKLOWIE, WIELOPOLSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-02] .

Bibliografia

Popularna Encyklopedia Powszechna t. 19 Oficyna Wydawnicza Kraków 1997 ISBN 83-85719-07-5
Kazimierz Reychman: Szkice genealogiczne, Serja I. Warszawa: Hoesick F., 1936, s. 117-118.
Mariusz Nowak „Dzieje przecławickiej linii hrabiów Wielopolskich w XIX-XX wieku – zarys problemu” [w] Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego Tom VI, 2014 (2015) s. 135-143

[1] Zygmunt Maria hr. Wielopolski z Zabełcza h. Starykoń (odm.), www.sejm-wielki.pl

[ab-2] Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Almanach Błękitny. Warszawa: 1908, s. 981.

[3] Roman Dmowski, Polityka polska i odbudowanie państwa. Przedmową do obecnego wydania i komentarzem opatrzył Tomasz Wituch, t. I, Warszawa 1988, s. 222.

[4] Kazimierz Władysław Kumaniecki, Zbiór najważniejszych dokumentów do powstania państwa polskiego, Warszawa, Kraków 1920, s. 30.

[5] Mariusz Korzeniowski, Struktura organizacyjna i początki działalności Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego w Rosji w 1915 r., w: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, Historia Vol. 46/47 (1991/1992), s. 349.

[6] Cmentarz Stare Powązki: LASCY I FRAENKLOWIE, WIELOPOLSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-02] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]