Norma społeczna

Norma społeczna – pojęcie wieloznaczne, używane najczęściej w jednym z trzech znaczeń:

jako względnie trwały, przyjęty w danej grupie społecznej sposób zachowania jednostki społecznej;
jako wskazówka właściwego zachowania w danej sytuacji. Normy jakim podlega dana osoba są określane przez jej pozycję społeczną i odgrywaną przez nią rolę społeczną;
jako wzorzec cech pewnego zjawiska czy przedmiotu.

Rodzaje norm społecznych

normy formalne – zasady sformułowane w postaci pisanych regulaminów lub przepisów.
normy nieformalne – niespisane normy, obowiązujące zwyczajowo w ramach danej grupy lub społeczeństwa.
normy prawne – zasady zachowania się, są oparte na przepisach. W przeciwieństwie do innych norm są one ustanowione lub uznane za obowiązujące przez państwo. Ich nieprzestrzeganie jest sankcjonowane przez instytucje państwowe.
normy religijne – w przeciwieństwie do norm prawnych, obowiązujących wszystkich członków danej zbiorowości, mają one ograniczony zasięg i dotyczą tylko osób danego wyznania. Często normy te, określające stosunki między ludźmi, traktowane są jako normy moralne.
normy moralne (etyczne) – mają one charakter absolutny, co oznacza bezwzględny nakaz lub zakaz określonego zachowania. Nie dotyczą tylko postępowania jednostki, ale mogą dotyczyć całych grup społecznych.
normy obyczajowe – nawyki zachowania się, rytuały czy sposoby ubierania się uznane w danej zbiorowości. Normy obyczajowe to reguły postępowania ludzi, które kształtowały się w ich świadomości pod wpływem nawyku, w wyniku wielokrotnego powtarzania w określonych okolicznościach tych samych zachowań (np. całowanie kobiety w rękę). Normy obyczajowe nie oceniają zachowań ani ich nie wartościują. Określają raczej co wypada lub czego nie wypada robić. Obyczaje kształtują się we wszystkich sferach życia. Najczęściej mają zasięg lokalny.
normy zwyczajowe – nawyki, rodzaje zachowania charakterystyczne albo dla całego społeczeństwa, albo dla jakichś grup społecznych.

Zobacz też

Linki zewnętrzne

CristinaC. Bicchieri CristinaC., RyanR. Muldoon RyanR., AlessandroA. Sontuoso AlessandroA., Social Norms, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, CSLI, Stanford University, 24 września 2018, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-09-25] (ang.). (Normy społeczne)