Powszelatkowate
| Hesperiidae[1] | |
| Latreille, 1809 | |
 Rojnik morfeusz (Heteropterus morpheus) | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| (bez rangi) | Ditrysia |
| (bez rangi) | Obtectomera |
| Nadrodzina | |
| Rodzina |
powszelatkowate |
Powszelatkowate, warcabnikowate, karłątkowate (Hesperiidae) – rodzina owadów z rzędu motyli.
Opis
[edytuj | edytuj kod]Motyle o rozpiętości skrzydeł do 75 mm (u gatunków europejskich do 30 mm) i silnie rozwiniętym tułowiu. Ich ciało jest grube i krótkie, a skrzydła w porównaniu z nim małe. Na szerszej od tułowia głowie leżą duże, szeroko rozstawione, nagie oczy, maczugowate i zwykle krótsze niż połowa długości przedniego skrzydła czułki oraz krótkie i szerokie głaszczki, których końcowe człony są nagie, a pozostałe silnie owłosione. Przednie skrzydła o zarysie trójkąta rozwartokątnego, tylne zbliżone do trójkąta równobocznego. Komórka środkowa długości około ⅔ skrzydła, na przednich skrzydłach zamknięta cienką żyłką, na tylnych zaś otwarta. Na przedniej parze jedna a na tylnej dwie żyłki aksylarne. Przy przednim brzegu lub w środkowej części skrzydeł przednich samców zlokalizowany może być narząd zapachowy. Wiele gatunków jest zewnętrznie bardzo podobnych i oznacza się je po budowie męskich narządów rozrodczych[2].
Latają szybko[2] i nisko nad ziemią wydając charakterystyczny świst.
Rozprzestrzenienie
[edytuj | edytuj kod]Rodzina występuje na wszystkich kontynentach, szczególnie okazałych przedstawicieli można spotkać w Ameryce Południowej.
W Polsce występuje 17 gatunków (zobacz: powszelatkowate Polski).
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]
Rodzina liczy ok. 3500 gatunków i dzieli się na 7 podrodzin[3]:
- Coeliadinae około 75 gatunków
- Hesperiinae ponad 2000 gatunków
- Heteropterinae około 150 gatunków
- Megathyminae około 18 gatunków
- Pyrginae około 1000 gatunków
- Pyrrhopyginae około 150 gatunków
- Trapezitinae około 60 gatunków
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Hesperiidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Mieczysław Krzywicki: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVII Motyle – Lepidoptera, zeszyt 60. Powszelatki – Hesperiidae. Warszawa: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1970, s. 3-5.
- ↑ Warren A, Ogawa J, Brower A. (2008) Phylogenetic relationships of subfamilies and circumscription of tribes in the family Hesperiidae (Lepidoptera: Hesperioidea). Cladistics 24(5):642-676
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Buszko Jarosław, Masłowski Janusz Atlas motyli Polski. Część I. Motyle dzienne.
- Garbarczyk H. (red.), Świat zwierząt, wyd. III, PWRiL, Warszawa 1989. (jako karłatek tarninowy) (Rhopalocera). Warszawa 1993, Wyd. Image.
- Strojny Władysław, 1981, Nasze zwierzęta, Państwowe Wydawnictwa Rolnicze i Leśne, ISBN 83-09-00045-6.