Łaziska Dolne

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Łaziska Dolne
część Łazisk Górnych
Ilustracja
Wieża ciśnień w Łaziskach Dolnych
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

mikołowski

Miasto

Łaziska Górne

W granicach Łazisk Górnych

1 stycznia 1973[1]

SIMC

0941168

Tablice rejestracyjne

SMI

Położenie na mapie Łazisk Górnych
Mapa konturowa Łazisk Górnych, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Łaziska Dolne”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Łaziska Dolne”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Łaziska Dolne”
Położenie na mapie powiatu mikołowskiego
Mapa konturowa powiatu mikołowskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Łaziska Dolne”
Ziemia50°09′23″N 18°52′14″E/50,156389 18,870556
Próba odtworzenia dawnego herbu Łazisk Dolnych z pieczęci gminnej

Łaziska Dolne (niem. Nieder Lazisk[2], sporadycznie Niederlazisk) – dzielnica Łazisk Górnych położona w północno-wschodniej części miasta, dawniej wieś gminna.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Założone prawdopodobnie na przełomie XII i XIII w. W dokumencie sprzedaży dóbr pszczyńskich wystawionym przez Kazimierza II cieszyńskiego w języku czeskim we Frysztacie w dniu 21 lutego 1517 r. wieś została wymieniona jako Lazyska Dolny[3].

W 1779 r. rozpoczęła w Łaziskach Dolnych pracę kopalnia „Szczęście Henryka” (Heinrichsglück), zapoczątkowując wydobycie węgla kamiennego na terenie dzisiejszego miasta[4]. Działała do 1845 r. W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie prowincji śląskiej wydanym w 1830 r. we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod niemiecką nazwą Nieder Lazisk, pojawia się też informacja o istniejącym tu pałacu[5]. W 1884 r. na terenie osady znajdowało się 47 domów mieszkalnych[6]. W 1910 r. w gminie mieszkało 1227 osób, a w obszarze dworskim 6[7]. Podczas plebiscytu w 1921 659 mieszkańców głosowało za Polską, natomiast 59 za Niemcami[8].

We wrześniu 1939 r. polskie oddziały stawiły w miejscowości silny opór armii niemieckiej. Według niektórych źródeł, po zajęciu wsi żołnierze Wehrmachtu wyciągali z domów wszystkich mężczyzn od 15 roku życia, rozstrzeliwując ich bez sądu na miejscu. Zabili ok. 50 osób i spalili 8 zabudowań gospodarczych[9]. Według wspomnień samych mieszkańców opór polskiego wojska był dość krótki (z uwagi na przewagę liczebną armii niemieckiej), a liczba zabitych to 11 osób, głównie byłych powstańców śląskich (gdyby zabijano wszystkich mężczyzn powyżej 15 roku życia, to ofiar byłoby znacznie więcej w przypadku wsi liczącej ponad 1000 mieszkańców; według tych informacji kilkadziesiąt osób zostało rozstrzelanych w całej dzisiejszej gminie Łaziska Górne). Zbrodni miał dokonać Wehrmacht wraz z oddziałami Freikorpsu. 2 września aresztowano wójta Łaziska Dolnych, po którym ślad zaginął[10].

1 grudnia 1945 jednostka zniesiona, włączona do gminy Łaziska Średnie[11].

W październiku 1954 Łaziska Dolne weszły w skład gromady Łaziska Średnie, a 13 listopada 1954 stały się intergralną częścią Łazisk Średnich w związku z nadaniem im statusu osiedla[12]. 1 stycznia 1973 wraz z Łaziskami Średnimi włączone do Łazisk Górnych[13].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

W dzielnicy znajduje się wieża wodna z 1924 r.[14] (zaopatrywana w wodę ze studni głębinowych w Rusinowie - w dolinie Promny) oraz schron (potocznie nazywany bunkrem) wchodzący w skład Obszaru Warownego „Śląsk”. Jest również kapliczka przydrożna św. Jana, powstała prawdopodobnie w I poł. XIX w. oraz kamienny krzyż z XIX w. W jego pobliżu znajduje się zbiorowa mogiła 6 niemieckich żołnierzy (według innych źródeł 9 lub 10), poległych w walce z Rosjanami w 1945 r., ale nie na terenie Łazisk Dolnych, Górnych, ani Średnich[potrzebny przypis]. W okresie PRL oficjalnie nie istniała.

Przez Łaziska Dolne biegnie ścieżka przyrodnicza. Na tzw. „Wierzysku” prowadzi ona przez tereny leśne (buczyna) oraz łąki.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ 1954-1972 w granicach Łazisk Średnich
  2. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom V - wynik wyszukiwania - DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2023-07-16].
  3. ↑ Ludwik Musioł. Dokument sprzedaży księstwa pszczyńskiego z dn. 21. lutego 1517 R.. „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku”. R. 2, s. 235–237, 1930. Katowice: nakł. Towarzystwa ; Drukiem K. Miarki. 
  4. ↑ Według innych źródeł kopalnia rozpoczęła działalność dopiero w 1839.
  5. ↑ Johann Georg Knie, Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, s. 413, OCLC 751379865 (niem.).
  6. ↑ Łaziska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 622.
  7. ↑ Landkreis Pless
  8. ↑ Wyniki plebiscytu w powiecie pszczyńskim. [dostęp 2016-10-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-26)].
  9. ↑ Józef Fajkowski, Jan Religa: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939–1945. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981
  10. ↑ M. Strzelczyk, To był piątek..., „Gazeta Łaziska” nr 17 (187), 15-30 września 2009 r., s. 12-13.
  11. ↑ Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 o podziale powiatu pszczyńskiego w województwie śląsko-dąbrowskim na gminy wiejskie i gromady (Katowice: Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki z dnia 22 grudnia 1945 r., Nr. 34, Poz. 454)
  12. ↑ Dz.U. 1954 nr 49 poz. 253
  13. ↑ Dz.U. 1972 nr 50 poz. 327
  14. ↑ Gazeta Łaziska, 23-24, 2015
Dzielnice Łazisk Górnych
Dzielnice

Herb Łazisk Górnych

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Łaziska_Dolne&oldid=70856827”