Przejdź do zawartości

Łożysko (mechanika)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Łożysko kulkowe
Dzielone łożysko stożkowe
Łożysko wieńcowe
Animacja łożyska w ruchu
Elementy kulkowego łożyska tocznego: 1 – pierścień zewnętrzny, 2 – kulka (część toczna), 3 – koszyk, 4 – bieżnia, 5 – pierścień wewnętrzny

Łożysko (podpora) – część urządzenia technicznego (maszyny, mechanizmu) podtrzymująca (łożyskująca) inną jego część (łożyskowaną) w sposób umożliwiający jej względny ruch obrotowy[1] (np. wał, ).

Cechy materiału łożyskowego: wysoka podatność na obróbkę cieplną; zmianę własności mechanicznych i plastycznych poprzez zmianę struktury, mała odkształcalność, odporność na zatarcie, mały współczynnik tarcia suchego, odporność na zużycie, odporność na korozję, wytrzymałość na nacisk w temperaturze pracy, wytrzymałość zmęczeniowa, dobre przewodnictwo cieplne, stabilność geometryczna, obrabialność.

Podział łożysk

[edytuj | edytuj kod]

Łożyska dzieli się na[2]:

Z uwagi na wykorzystane materiały do produkcji łożysk możemy je podzielić na:

  • łożyska z tworzyw sztucznych
  • łożyska stalowe – ze stali chromowej
  • łożyska nierdzewne – ze stali nierdzewnych
  • łożyska hybrydowe – stalowe bieżnie, ceramiczne elementy toczne (azotek krzemu lub dwutlenek cyrkonu), koszyk stalowy lub z tworzywa sztucznego
  • łożyska ceramiczne – ceramiczne bieżnie i elementy toczne, koszyk z tworzywa sztucznego
  • łożyska całoceramiczne – ceramiczne bieżnie i elementy toczne, brak koszyczka)[4].

Oznaczenia łożysk

[edytuj | edytuj kod]

Oznaczenia uszczelnień

  • Z – blaszka ochronna
  • 2Z – blaszka ochronna Z z obu stron łożyska
  • ZN – blaszka ochronna i rowek osadczy na pierścieniu zewnętrznym po przeciwnej stronie niż blaszka ochronna
  • ZNR – blaszka ochronna i rowek osadczy z pierścieniem osadczym sprężynującym po przeciwnej stronie niż blaszka ochronna
  • RS – uszczelka gumowa
  • 2RS – uszczelka RS z obu stron łożyska
  • RSR – uszczelka gumowa o zwiększonej szczelności
  • 2RSR – uszczelka RSR z obu stron łożyska
  • RSC – uszczelka gumowa dwuwargowa
  • 2RSC – uszczelka RSC z obu stron łożyska
  • RSG – uszczelka gumowa dwuwargowa bezstykowa
  • 2RSG – uszczelka RSG z obu stron łożyska

Oznaczenia dotyczące koszyka

  • J – koszyk tłoczony z blachy stalowej
  • Y – koszyk tłoczony z blachy mosiężnej
  • F – koszyk masywny stalowy
  • M – koszyk masywny mosiężny
  • T – koszyk z tekstolitu
  • TNG – koszyk z poliamidu wzmocnionego włóknem szklanym
  • V – łożysko z pełną liczbą elementów tocznych (bez koszyka)

Dla oznaczenia sposobu prowadzenia koszyka stosuje się dodatkowe litery A lub B. Litera A oznacza, że koszyk jest prowadzony na pierścieniu zewnętrznym. Litera B oznacza, że koszyk jest prowadzony na pierścieniu wewnętrznym. Brak dodatkowej litery oznacza prowadzenie koszyka na częściach tocznych.

Oznaczenia luzu wewnętrznego

  • C1 – luz mniejszy niż C2
  • C2 – luz mniejszy niż normalny
  • C3 – luz większy niż normalny
  • C4 – luz większy niż C3
  • C5 – luz większy niż C4

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. H.Krzemiński-Freda, Łożyska toczne, Warszawa, PWN, 1989
  2. M. Dietrich, Podstawy Konstrukcji Maszyn Tom 2, Wyd.3, WNT 2006, ISBN 978-83-204-3402-6
  3. Praca zbiorowa: Konstrukcja przyrządów i urządzeń precyzyjnych. WNT, 1996, s. 403–406.
  4. Zakład Ceramiki Specjalnej „Ceramit”

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]