Sasikala: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Młodość i początki kariery: drobne merytoryczne, źródła/przypisy
drobne merytoryczne, źródła/przypisy
Linia 25: Linia 25:


===Relacja z Jayalalithą i działalność w AIADMK===
===Relacja z Jayalalithą i działalność w AIADMK===
Odegrała istotną, zakulisową rolę w czasie kryzysu sukcesyjnego w AIADMK po śmierci M. G. Ramachandrana (1987). Wraz z grupą swych powinowatych zajmowała się ochroną swej przyjaciółki. Po przejęciu kontroli nad AIADMK przez Jayalalithę (1989) Sasikala stała się wpływową osobą w strukturach partyjnych<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.scoopwhoop.com/Ammas-Soul-Sister-Leader-Of-Her-Party-Heres-The-Incredible-Story-Of-Sasikala/ |tytuł = From Video Parlour Owner To Amma’s Soul Sister, The Incredible Tale Of Sasikala |nazwisko = Sharma |imię = Swati Goel |autor link = |data = 2016-12-06 |rok = |praca = Scoop Whoop |opublikowany = scoopwhoop.com |język = en |archiwum = |zarchiwizowano = |data dostępu = 2020-12-13}}</ref>. Łączone z nią skandale, w tym ekstrawaganckie wesele jednego z jej krewnych z 1995<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.thehindu.com/news/national/tamil-nadu/Jayalalithaa-a-political-career-with-sharp-rises-and-steep-falls/article16760118.ece |tytuł = Jayalalithaa: a political career with sharp rises and steep falls |nazwisko = |imię = |autor = The Hindu Net Desk |autor link = |data = 2016-12-06 |rok = |praca = The Hindu |opublikowany = thehindu.com |język = en |archiwum = |zarchiwizowano = |data dostępu = 2020-12-12}}</ref> wymienia się często wśród przyczyn porażki wyborczej AIADMK z 1996. Jayalalitha niemniej konsekwentnie broniła swej zaufanej powierniczki, wielokrotnie określając ją mianem siostry. Natura łączącego je związku stała się podstawą intensywnych spekulacji medialnych, włącznie z, najprawdopodobniej nieuprawnionymi, pogłoskami o [[homoseksualizm]]ie<ref>{{Cytuj stronę |url = https://feminisminindia.com/2016/12/08/jayalalithaa-combatted-sexism-tamil-nadu-politics/ |tytuł = How Jayalalithaa Combatted the Sexism in Tamil Nadu Politics |nazwisko = Ghosh |imię = Asmita |autor link = |data = 2016-12-08 |rok = |praca = Feminism in India |opublikowany = feminisminindia.com |język = en |archiwum = |zarchiwizowano = |data dostępu = 2020-12-12}}</ref>.
Odegrała istotną, zakulisową rolę w czasie kryzysu sukcesyjnego w AIADMK po śmierci M. G. Ramachandrana (1987). Wraz z grupą swych powinowatych zajmowała się ochroną swej przyjaciółki. Po przejęciu kontroli nad AIADMK przez Jayalalithę (1989) Sasikala stała się wpływową osobą w strukturach partyjnych<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.scoopwhoop.com/Ammas-Soul-Sister-Leader-Of-Her-Party-Heres-The-Incredible-Story-Of-Sasikala/ |tytuł = From Video Parlour Owner To Amma’s Soul Sister, The Incredible Tale Of Sasikala |nazwisko = Sharma |imię = Swati Goel |autor link = |data = 2016-12-06 |rok = |praca = Scoop Whoop |opublikowany = scoopwhoop.com |język = en |archiwum = |zarchiwizowano = |data dostępu = 2020-12-13}}</ref>. Łączone z nią skandale, w tym ekstrawaganckie wesele jednego z jej krewnych z 1995<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.thehindu.com/news/national/tamil-nadu/Jayalalithaa-a-political-career-with-sharp-rises-and-steep-falls/article16760118.ece |tytuł = Jayalalithaa: a political career with sharp rises and steep falls |nazwisko = |imię = |autor = The Hindu Net Desk |autor link = |data = 2016-12-06 |rok = |praca = The Hindu |opublikowany = thehindu.com |język = en |archiwum = |zarchiwizowano = |data dostępu = 2020-12-12}}</ref> wymienia się często wśród przyczyn porażki wyborczej AIADMK z 1996<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Vanitha |imię = Ruth |autor link = |tytuł = Love’s Rite: Same-Sex Marriage in India and the West |wydawca = Palgrave Macmillan |miejsce = London, New York |rok = 2005 |strony = 117 |isbn =978-1-4039-7038-1}}</ref>. Jayalalitha niemniej konsekwentnie broniła swej zaufanej powierniczki, wielokrotnie określając ją mianem siostry. Natura łączącego je związku stała się podstawą intensywnych spekulacji medialnych, włącznie z, najprawdopodobniej nieuprawnionymi, pogłoskami o [[homoseksualizm]]ie<ref>{{Cytuj stronę |url = https://feminisminindia.com/2016/12/08/jayalalithaa-combatted-sexism-tamil-nadu-politics/ |tytuł = How Jayalalithaa Combatted the Sexism in Tamil Nadu Politics |nazwisko = Ghosh |imię = Asmita |autor link = |data = 2016-12-08 |rok = |praca = Feminism in India |opublikowany = feminisminindia.com |język = en |archiwum = |zarchiwizowano = |data dostępu = 2020-12-12}}</ref>. Zwrócono jednocześnie uwagę na to, że oddanie okazywane Sasikali przez Jayalalithę mogło przysparzać tej ostatniej popularności wśród tamilskich wyborców<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Vanitha |imię = Ruth |autor link = |tytuł = Love’s Rite: Same-Sex Marriage in India and the West |wydawca = Palgrave Macmillan |miejsce = London, New York |rok = 2005 |strony = 118 |isbn =978-1-4039-7038-1}}</ref>.


Na krótko wyrzucona z AIADMK (2011–2012)<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.thehindu.com/news/national/tamil-nadu/jayalalithaa-expels-sasikala-clan-from-party/article2728651.ece |tytuł = Jayalalithaa expels Sasikala & clan from party |nazwisko = Kolappan |imię = B. |autor link = |data = 2011-12-29 |rok = |praca = The Hindu |opublikowany = thehindu.com |język = en |archiwum = |zarchiwizowano = |data dostępu = 2020-12-12}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.deccanherald.com/content/238521/repentant-sasikala-set-rejoin-jaya.html |tytuł = Repentant Sasikala set to rejoin Jaya |nazwisko = |imię = |autor = DHNS |autor link = |data = 2012-03-31 |rok = |praca = Deccan Herald |opublikowany = deccanherald.com |język = en |archiwum = |zarchiwizowano = |data dostępu = 2020-12-13}}</ref>, była jednakże w stanie utrzymać pozycję doradczyni Jayalalithy. Zbudowała rozległe imperium biznesowe<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.thehindu.com/news/national/tamil-nadu/the-sasikala-web/article18586345.ece |tytuł = The Sasikala web: how a maze of shell companies link up to her, her family and friends |nazwisko = Ravishankar |imię = Sandhya |autor link = |data = 2017-05-26 |rok = |praca = The Hindu |opublikowany = thehindu.com |język = en |archiwum = |zarchiwizowano = |data dostępu = 2020-12-13}}</ref>, nabyła liczne nieruchomości, kontrolowała również powiązaną z partią telewizję Jaya TV<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.thenewsminute.com/article/rise-and-fall-vk-sasikala-144572 |tytuł = The rise and fall of VK Sasikala |nazwisko = Isaac |imię = Anna |autor = |autor link = |data = 2021-03-03 |rok = |praca = The News Minute |opublikowany = thenewsminute.com |język = en |archiwum = |zarchiwizowano = |data dostępu = 2021-03-04}}</ref>. Uwikłana w rozmaite skandale korupcyjne, była jedną z oskarżonych w głośnej sprawie korupcyjnej z 1996. Szeroki krąg jej krewnych z czasem zaczął być opisywany jako mafia<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.indiatoday.in/magazine/the-big-story/story/20201005-fractured-legacy-1725379-2020-09-26 |tytuł = Fractured legacy |nazwisko = Menon |imię = Amarnath K. |autor link = |data = 2020-09-26 |rok = |praca = India Today |opublikowany = indiatoday.in |język = en |archiwum = |zarchiwizowano = |data dostępu = 2020-12-13}}</ref>, także przez wyższych funkcjonariuszy partyjnych. Jednak Sasikala, z racji bliskości z liderką, zaczęła być włączana do otaczającego ją kultu jednostki, przez propagandę partyjną bywała określana mianem ''chinnammy'' (małej mateczki)<ref name="dash">{{Cytuj stronę |url = https://www.businessinsider.in/india/news/sasikala-returns-in-an-election-year-a-woman-who-has-won-and-lost-it-all-one-too-many-times-has-another-shot-at-power/articleshow/80474976.cms |tytuł = Sasikala returns in an election year⁠ — a woman who has won and lost it all one too many times has another shot at power |nazwisko = Dash |imię = Sanchita |autor = |autor link = |data = 2021-01-27 |rok = |praca = Business Insider |opublikowany = businessinsider.in |język = en |archiwum = |zarchiwizowano = |data dostępu = 2021-01-27}}</ref>.
Na krótko wyrzucona z AIADMK (2011–2012)<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.thehindu.com/news/national/tamil-nadu/jayalalithaa-expels-sasikala-clan-from-party/article2728651.ece |tytuł = Jayalalithaa expels Sasikala & clan from party |nazwisko = Kolappan |imię = B. |autor link = |data = 2011-12-29 |rok = |praca = The Hindu |opublikowany = thehindu.com |język = en |archiwum = |zarchiwizowano = |data dostępu = 2020-12-12}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.deccanherald.com/content/238521/repentant-sasikala-set-rejoin-jaya.html |tytuł = Repentant Sasikala set to rejoin Jaya |nazwisko = |imię = |autor = DHNS |autor link = |data = 2012-03-31 |rok = |praca = Deccan Herald |opublikowany = deccanherald.com |język = en |archiwum = |zarchiwizowano = |data dostępu = 2020-12-13}}</ref>, była jednakże w stanie utrzymać pozycję doradczyni Jayalalithy. Zbudowała rozległe imperium biznesowe<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.thehindu.com/news/national/tamil-nadu/the-sasikala-web/article18586345.ece |tytuł = The Sasikala web: how a maze of shell companies link up to her, her family and friends |nazwisko = Ravishankar |imię = Sandhya |autor link = |data = 2017-05-26 |rok = |praca = The Hindu |opublikowany = thehindu.com |język = en |archiwum = |zarchiwizowano = |data dostępu = 2020-12-13}}</ref>, nabyła liczne nieruchomości, kontrolowała również powiązaną z partią telewizję Jaya TV<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.thenewsminute.com/article/rise-and-fall-vk-sasikala-144572 |tytuł = The rise and fall of VK Sasikala |nazwisko = Isaac |imię = Anna |autor = |autor link = |data = 2021-03-03 |rok = |praca = The News Minute |opublikowany = thenewsminute.com |język = en |archiwum = |zarchiwizowano = |data dostępu = 2021-03-04}}</ref>. Uwikłana w rozmaite skandale korupcyjne, była jedną z oskarżonych w głośnej sprawie korupcyjnej z 1996. Szeroki krąg jej krewnych z czasem zaczął być opisywany jako mafia<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.indiatoday.in/magazine/the-big-story/story/20201005-fractured-legacy-1725379-2020-09-26 |tytuł = Fractured legacy |nazwisko = Menon |imię = Amarnath K. |autor link = |data = 2020-09-26 |rok = |praca = India Today |opublikowany = indiatoday.in |język = en |archiwum = |zarchiwizowano = |data dostępu = 2020-12-13}}</ref>, także przez wyższych funkcjonariuszy partyjnych. Jednak Sasikala, z racji bliskości z liderką, zaczęła być włączana do otaczającego ją kultu jednostki, przez propagandę partyjną bywała określana mianem ''chinnammy'' (małej mateczki)<ref name="dash">{{Cytuj stronę |url = https://www.businessinsider.in/india/news/sasikala-returns-in-an-election-year-a-woman-who-has-won-and-lost-it-all-one-too-many-times-has-another-shot-at-power/articleshow/80474976.cms |tytuł = Sasikala returns in an election year⁠ — a woman who has won and lost it all one too many times has another shot at power |nazwisko = Dash |imię = Sanchita |autor = |autor link = |data = 2021-01-27 |rok = |praca = Business Insider |opublikowany = businessinsider.in |język = en |archiwum = |zarchiwizowano = |data dostępu = 2021-01-27}}</ref>.

Wersja z 23:10, 23 lis 2021

Sasikala
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

18 sierpnia 1957
Thiruthuraipoondi

Stanowisko

sekretarz generalna AIADMK (2016–2017)

Partia

Ogólnoindyjska Partia Ludu Drawidów (AIADMK, do 2017), Amma Makkal Munnetra Kazhagam (AMMK)

Vivekanandan Krishnaveni Sasikala, znana częściej jako Sasikala (tamil. சசிகலா; ur. 18 sierpnia 1957[1] w Thiruthuraipoondi) – indyjska polityk. Pochodzi ze społeczności Thevarów. Wpływy zawdzięcza bliskiej relacji z Jayalalithą, której powierniczką była na przestrzeni kilku dekad. Zaangażowała się w działalność Ogólnoindyjskiej Partii Ludu Drawidów (AIADMK), odegrała istotną, zakulisową rolę w kryzysie sukcesyjnym po śmierci M.G. Ramachandrana. Uwikłana w liczne skandale korupcyjne, zbudowała rozległe imperium biznesowe. Po śmierci Jayalalithy jedna z głównych postaci walczących o kontrolę nad AIADMK, sekretarz generalna partii (2016-2017). Pozbawiona partyjnego członkostwa, od 2017 do 2021 odsiadywała wyrok za korupcję w więzieniu w Bengaluru. Zaangażowała się w działalność Amma Makkal Munnetra Kazhagam (AMMK), usiłuje odzyskać kontrolę nad AIADMK. Uwieczniona w indyjskiej kulturze popularnej, przez zwolenników określana mianem chinnammy (małej mateczki), wykorzystuje też tytuł Puratchi Thai (rewolucyjnej matki).

Życiorys

Młodość i początki kariery

Urodziła się w Thiruthuraipoondi[2] w ówczesnym stanie Madras, w rodzinie należącej do społeczności Thevarów[3][4], jako piąta z w sumie szóstki dzieci. Dorastała w Mannargudi nieopodal Thanjavuru[5]. Jej ojciec interesował się życiem politycznym, a na jego poglądy wpłynął Periyar. W 1973 Sasikala wyszła za mąż za M. Natarajana[6]. Ślubu młodej parze udzielił M. Karunanidhi, natomiast sama ceremonia miała świecki charakter[7]. Jej małżonek, pracownik stanowego rządu, na początku lat osiemdziesiątych zdobył znaczne wpływy w rządzącej Ogólnoindyjskiej Partii Ludu Drawidów (AIADMK), głównie dzięki przyjaźni z premierem M.G. Ramachandranem[8]. W kontakt z elitą partyjną weszła też Sasikala, nawiązując bliskie kontakty z Jayalalithą, partyjną sekretarz ds. propagandy. Właścicielka wypożyczalni kaset wideo Vinod Video Centre[9] w stanowej stolicy[10], wkrótce przebranżowiła się i zaczęła pracować przy wizualnym utrwalaniu wieców AIADMK[11]. Jej relacja z Jayalalithą pogłębiała się, z czasem zaczęła towarzyszyć polityk przy niemal wszystkich okazjach, wreszcie zaś przeniosła się do Veda Nilayam w Poes Garden, jej rezydencji w Ćennaj[12].

Relacja z Jayalalithą i działalność w AIADMK

Odegrała istotną, zakulisową rolę w czasie kryzysu sukcesyjnego w AIADMK po śmierci M. G. Ramachandrana (1987). Wraz z grupą swych powinowatych zajmowała się ochroną swej przyjaciółki. Po przejęciu kontroli nad AIADMK przez Jayalalithę (1989) Sasikala stała się wpływową osobą w strukturach partyjnych[13]. Łączone z nią skandale, w tym ekstrawaganckie wesele jednego z jej krewnych z 1995[14] wymienia się często wśród przyczyn porażki wyborczej AIADMK z 1996[15]. Jayalalitha niemniej konsekwentnie broniła swej zaufanej powierniczki, wielokrotnie określając ją mianem siostry. Natura łączącego je związku stała się podstawą intensywnych spekulacji medialnych, włącznie z, najprawdopodobniej nieuprawnionymi, pogłoskami o homoseksualizmie[16]. Zwrócono jednocześnie uwagę na to, że oddanie okazywane Sasikali przez Jayalalithę mogło przysparzać tej ostatniej popularności wśród tamilskich wyborców[17].

Na krótko wyrzucona z AIADMK (2011–2012)[18][19], była jednakże w stanie utrzymać pozycję doradczyni Jayalalithy. Zbudowała rozległe imperium biznesowe[20], nabyła liczne nieruchomości, kontrolowała również powiązaną z partią telewizję Jaya TV[21]. Uwikłana w rozmaite skandale korupcyjne, była jedną z oskarżonych w głośnej sprawie korupcyjnej z 1996. Szeroki krąg jej krewnych z czasem zaczął być opisywany jako mafia[22], także przez wyższych funkcjonariuszy partyjnych. Jednak Sasikala, z racji bliskości z liderką, zaczęła być włączana do otaczającego ją kultu jednostki, przez propagandę partyjną bywała określana mianem chinnammy (małej mateczki)[9].

Kryzys sukcesyjny w partii oraz pobyt w więzieniu

Była jedną z kluczowych postaci kryzysu sukcesyjnego w AIADMK po śmierci Jayalalithy w grudniu 2016. 29 grudnia 2016, decyzją rady generalnej, mianowana sekretarzem generalnym partii[23]. 5 lutego 2017 wybrana liderką AIADMK w stanowym Zgromadzeniu Ustawodawczym[24], nie objęła jednakże łączonej z tym stanowiskiem funkcji stanowego premiera. Dziewięć dni później skazana na cztery lata pozbawienia wolności w związku ze wspomnianą sprawą korupcyjną z 1996. Przewieziona do Bengaluru w Karnatace, gdzie została osadzona w więzieniu Parappana Agrahara[25]. 21 stycznia 2021 zdiagnozowano u niej COVID-19, leczona była na oddziale intensywnej terapii Victoria Hospital w Bengaluru[26]. Sześć dni później została formalnie wypuszczona z więzienia, pozostając we wspomnianej wyżej placówce medycznej[27]. Szpital opuściła 31 stycznia 2021[28]. 3 marca tego samego roku ogłosiła wycofanie się z działalności politycznej[29]. Posunięcie to bywa niemniej interpretowane jako raczej przemyślana zagrywka niż rzeczywiste pożegnanie się z ambicjami i nadzieją na wpływ na wydarzenia w Tamilnadu[30]. W kolejnych miesiącach, w związku z porażką AMMK w wyborach stanowych, zaczęła podejmować starania na rzecz stopniowego przejęcia kontroli nad AIADMK. Staranna kampania medialna zainicjowana przez jej otoczenie, połączona z próbami pozyskania zaufania takich luminarzy jak Pulamaipithan czy Karappu Maya Thevar ma, zdaniem analityków, być wymierzona początkowo w aktyw partyjny[31].

Usunięta z funkcji sekretarza generalnego AIADMK w sierpniu 2017, pozbawiona również członkostwa w tej formacji[32]. Związała się następnie z założoną przez swego krewniaka T. T. V. Dhinakarana partią Amma Makkal Munnetra Kazhagam (AMMK), stając ostatecznie na jej czele[33]. Wedle doniesień medialnych czas w więzieniu spędzała na nauce języka kannada[34], w ramach zajęć resocjalizacyjnych zajmowała się również produkcją świec[35]. Jej potencjalna rola w tamilskiej polityce po opuszczeniu więzienia była obiektem intensywnych spekulacji i analiz[36][37][38], szczególnie w kontekście wyborów stanowych w 2021[39][40][41].

Dalsza kariera polityczna

Nasilający się konflikt między wspołkierującymi AIADMK O. Panneerselvamem i Edappadim K. Palaniswamim był analizowany jako jeden z czynników sprzyjających powrotowi Sasikali do AIADMK oraz do ponownego przejęcia przez nią kontroli nad macierzystą formacją[42]. Porażka partii w tamilskich wyborach samorządowych pogłębiła jeszcze kryzys w partyjnym kierownictwie. Panneerselvam już w marcu 2021 sugerował, jakoby nigdy nie wątpił w Sasikalę i w jej lojalność. Pod koniec października dodał, że ponowne wydanie jej partyjnej legitymacji nie powinno stanowić problemu[43].

16 października 2021 Sasikala złożyła wizytę w poświęconym Jayalalicie mauzoleum. Ogłosiła się przy tej okazji rewolucyjną matką (Puratchi Thai). Podobne tytuły honorowe, podkreślające zalety i dokonania noszącej je osoby, mają długą tradycję w tamilskim życiu politycznym[44]. Tytuł wybrany przez Sasikalę ma ją zrównywać z M.G. Ramachandranem i Jayalalithą[45]. Kolejnego dnia odwiedziła z kolei mauzoleum M.G. Ramachandrana. Odsłoniła tam tabliczkę, która określa ją mianem sekretarz generalnej AIADMK[46]. Poczynania te, mające dużą wartość symboliczną, komentowano w kontekście obchodów rocznicy założenia AIADMK[47].

Sasikala w indyjskiej kulturze popularnej

Sasikala oraz jej burzliwa działalność polityczna znalazły odzwierciedlenie w indyjskiej kulturze popularnej. W filmie Thalaivi w reżyserii A.L. Vijaya w rolę Sasikali wciela się Poorna[48]. Stworzenie filmu opowiadającego o przyjaźni między Sasikalą i Jayalalithą zapowiadał również Ram Gopal Varma[49].

Przypisy

  1. PTI: Loyalists celebrate jailed AIADMK chief Sasikala’s birthday. [w:] Outlook [on-line]. outlookindia.com, 2017-08-18. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
  2. D. Suresh Kumar: From video rental shop to Fort St. George. [w:] The Hindu [on-line]. thehindu.com, 2017-02-06. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
  3. R Ragagopalam: Sasikala and Co won’t last long in Tamil Nadu politics. [w:] Reddif.com [on-line]. 2017-02-17, rediff.com [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
  4. N. Ramakrishnan: Friends, foes were milestones on her political journey. [w:] The Hindu Business Line [on-line]. thehindubusinessline.com, 2016-12-06. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
  5. Sandhya Ravishankar: Will the real Sasikala please stand up?. [w:] Firstpost [on-line]. firstpost.com. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
  6. TNM Staff: Sasikala’s husband Natarajan dies: Man who desired to be more than a shadow player. [w:] The News Minute [on-line]. thenewsminute.com, 2018-03-20. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
  7. Lakshmi Subramanian: My life with Jayalalithaa: V.K. Sasikala. [w:] The Week [on-line]. theweek.in, 2021-07-08. [dostęp 2021-11-23]. (ang.).
  8. Who was M Natarajan? Know the curious tale of Sasikala’s husband. [w:] Financial Express [on-line]. financialexpress.com, 2018-03-20. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
  9. a b Sanchita Dash: Sasikala returns in an election year⁠ — a woman who has won and lost it all one too many times has another shot at power. [w:] Business Insider [on-line]. businessinsider.in, 2021-01-27. [dostęp 2021-01-27]. (ang.).
  10. Aditya Iyer: Shadow, sister, secretary: The rise of AIADMK’s new interim chief Sasikala. [w:] Hindustan Times [on-line]. hindustantimes.com, 2016-12-30. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
  11. Anulekha Ray: All you wanted to know about Sasikala and Mannargudi Mafia. [w:] The Economic Times [on-line]. economictimes.indiatimes.com, 2017-02-07. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
  12. Dharani Thangavelu: The rise and rise of Sasikala. [w:] Mint [on-line]. livemint.com, 2016-12-12. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
  13. Swati Goel Sharma: From Video Parlour Owner To Amma’s Soul Sister, The Incredible Tale Of Sasikala. [w:] Scoop Whoop [on-line]. scoopwhoop.com, 2016-12-06. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
  14. The Hindu Net Desk: Jayalalithaa: a political career with sharp rises and steep falls. [w:] The Hindu [on-line]. thehindu.com, 2016-12-06. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
  15. Ruth Vanitha: Love’s Rite: Same-Sex Marriage in India and the West. London, New York: Palgrave Macmillan, 2005, s. 117. ISBN 978-1-4039-7038-1.
  16. Asmita Ghosh: How Jayalalithaa Combatted the Sexism in Tamil Nadu Politics. [w:] Feminism in India [on-line]. feminisminindia.com, 2016-12-08. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
  17. Ruth Vanitha: Love’s Rite: Same-Sex Marriage in India and the West. London, New York: Palgrave Macmillan, 2005, s. 118. ISBN 978-1-4039-7038-1.
  18. B. Kolappan: Jayalalithaa expels Sasikala & clan from party. [w:] The Hindu [on-line]. thehindu.com, 2011-12-29. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
  19. DHNS: Repentant Sasikala set to rejoin Jaya. [w:] Deccan Herald [on-line]. deccanherald.com, 2012-03-31. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
  20. Sandhya Ravishankar: The Sasikala web: how a maze of shell companies link up to her, her family and friends. [w:] The Hindu [on-line]. thehindu.com, 2017-05-26. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
  21. Anna Isaac: The rise and fall of VK Sasikala. [w:] The News Minute [on-line]. thenewsminute.com, 2021-03-03. [dostęp 2021-03-04]. (ang.).
  22. Amarnath K. Menon: Fractured legacy. [w:] India Today [on-line]. indiatoday.in, 2020-09-26. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
  23. The News Minute: Spent 33 Years Looking After Amma: Sasikala’s First Public Speech. [w:] The Quint [on-line]. thequint.com, 2016-12-31. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
  24. Shilpika Srivastava: Sasikala Natarajan appointed Legislative Party leader of AIADMK. [w:] Jagran Josh [on-line]. jagranjosh.com, 2017-02-06. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
  25. Bangalore Mirror Bureau: Know Bengaluru’s Parappana Agrahara jail where Sasikala will be kept. [w:] Bangalore Mirror [on-line]. bangaloremirror.indiatimes.com, 2017-02-15. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
  26. Sreedevi Jayarajan: Sasikala has COVID-19, being monitored in Bengaluru hospital ICU. [w:] The News Minute [on-line]. thenewsminute.com, 2021-01-21. [dostęp 2021-01-22]. (ang.).
  27. Pooja Prasanna: Video: Sasikala's released from jail. Here are her political options. [w:] The News Minute [on-line]. thenewsminute.com, 2021-01-27. [dostęp 2021-01-27]. (ang.).
  28. Pooja Prasanna: Sasikala discharged from Bengaluru hospital, leaves in car with AIADMK flag. [w:] The News Minute [on-line]. thenewsminute.com, 2021-01-31. [dostęp 2021-01-31]. (ang.).
  29. SP Bharathi: VK Sasikala to stay away from politics. [w:] The News Minute [on-line]. thenewsminute.com, 2021-03-03. [dostęp 2021-03-04]. (ang.).
  30. TM Veeraraghav: Opinion: A calculated retreat by Sasikala. [w:] The News Minute [on-line]. thenewsminute.com, 2021-03-05. [dostęp 2021-03-07]. (ang.).
  31. TNM Staff: Sasikala reaches out to old guard in a bid to portray EPS, OPS as usurpers of AIADMK. [w:] The News Minute [on-line]. thenewsminute.com, 2021-07-01. [dostęp 2021-07-01]. (ang.).
  32. TE Narasimhan: Ruling AIADMK expels Sasikala & Dhinakaran, plans to retrieve Jaya TV. [w:] Business Standard [on-line]. business-standard.com, 2017-08-28. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
  33. Kalyani Shankar: Next poll stop in Tamil Nadu. [w:] The Pioneer [on-line]. dailypioneer.com, 2020-10-28. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
  34. PTI: Sasikala learned gardening, Kannada in prison: Lawyers. [w:] The News Minute [on-line]. thenewsminute.com, 2020-12-03. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
  35. Imran Khan: Sasikala, Qaidi No 9235, Will Make Candles in Bangalore Jail. [w:] News18 [on-line]. news18.com, 2017-02-15. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
  36. T. Ramakrishnan: Sasikala’s expected release kindles debate on merger. [w:] The Hindu [on-line]. thehindu.com, 2021-01-17. [dostęp 2021-01-21]. (ang.).
  37. Sruthisagar Yamunan: The prospect of Sasikala’s early release from prison creates a flutter in Tamil Nadu politics. [w:] Scroll.in [on-line]. scroll.in, 2020-09-13. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
  38. Latha Srinivasan: Battle for TN heats up ahead of Sasikala’s return. [w:] Sunday Guardian Live [on-line]. sundayguardianlive.com, 2020-10-17. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
  39. Seshadri Chari: Alagiri to Dinakaran, all the pieces of Tamil Nadu puzzle are falling in place to suit BJP. [w:] The Print [on-line]. theprint.in, 2020-11-20. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
  40. TM Veeraraghav: ‘Chinna Amma’ Sasikala May Get out of Jail Just in Time to Influence 2021 Tamil Nadu Assembly Polls & AIADMK’s Future. [w:] News18 [on-line]. news18.com, 2020-07-28. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
  41. N. Ravikumar: Sink or sail with AIADMK? Sasikala's plans key to Tamil Nadu election outcome. [w:] India Today [on-line]. indiatoday.in, 2021-01-15. [dostęp 2021-01-21]. (ang.).
  42. Amarnath K. Menon: Tamil Nadu: The Sasikala conundrum. [w:] India Today [on-line]. indiatoday.in, 2021-11-04. [dostęp 2020-11-23]. (ang.).
  43. TNM Staff: Will reconsider including VK Sasikala in AIADMK, says OPS. [w:] The News Minute [on-line]. thenewsminute.com, 2021-10-26. [dostęp 2021-11-23]. (ang.).
  44. Meganathan 2009 ↓, s. 323.
  45. Alagu: FROM CHINNAMMA TO PURATCHI THAI: HOW VK SASIKALA'S INNINGS STARTLED ADMK LEADERS?. [w:] The News Stuff [on-line]. thenewstuff.in, 2021-10-18. [dostęp 2021-11-23]. (ang.).
  46. FE Online: Sasikala unveils plaque naming her AIADMK general secretary at MGR Memorial in Chennai. [w:] Financial Express [on-line]. financialexpress.com, 2021-10-17. [dostęp 2021-11-23]. (ang.).
  47. Lakshmi Subramanian: Sasikala visits Jayalalithaa memorial, signals comeback to active politics. [w:] The Week [on-line]. theweek.in, 2021-10-16. [dostęp 2021-11-23]. (ang.).
  48. Digital Native: Actors Poorna and Madhoo on board Kangana’s ‘Thalaivi’. [w:] The News Minute [on-line]. thenewsminute.com, 2020-02-25. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).
  49. PTI: RGV to make movie on close relationship between VK Sasikala and J Jayalalithaa. [w:] Deccan Chronicle [on-line]. deccanchronicle.com, 2016-12-16. [dostęp 2020-12-12]. (ang.).

Bibliografia