Żydowska Socjalistyczna Partia Robotnicza „Ferajnigte”

Żydowska Socjalistyczna Partia Robotnicza "Zjednoczeni"
פֿאַראײניקטע ייִדישע סאָציאַליסטישע אַרבעטער־פּאַרטיי
Państwo	Imperium Rosyjskie
Data założenia	maj 1917
Data rozwiązania	25 lutego 1919
Ideologia polityczna	socjalizm, Jidyszyzm

Żydowska Socjalistyczna Partia Robotnicza "Zjednoczeni" (jid. פֿאַראײניקטע ייִדישע סאָציאַליסטישע אַרבעטער־פּאַרטיי Jidisze Socjalistisze Arbeter Partaj Ferajnigte) – żydowska socjalistyczna partia polityczna.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Żydowska Socjalistyczna Partia Robotnicza „Ferajnigte” powstała w czerwcu 1917^[1] w Imperium Rosyjskim z połączenia żydowskich terytorialistycznych partii lewicowych: Syjonistyczno-Socjalistycznej Partii Robotniczej i Żydowskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej. Ugrupowania te łączyły program socjalistyczny z postulatem uzyskania przez Żydów jak najszerszej autonomii (najlepiej terytorialnej) w diasporze. W efekcie połączenia organizacji Ferajnigte stała się największą żydowską autonomistyczną partią na terenach Ukrainy^[2]^[3]. W Polsce Ferajnigte powstała z przekształcenia organizacji Syjonistów-Socjalistów w listopadzie 1918.

Mojżesz Zylberfarb, jeden z członków Ferajnigte, był zastępcą sekretarza ds. żydowskich w Sekretariacie Generalnym Ukrainy, głównej instytucji wykonawczej Ukraińskiej Republiki Ludowej od 28 czerwca 1917 do 22 stycznia 1918^[4].

Choć partia stała na stanowisku dyktatury proletariatu, to w 1920 większość partii odrzuciła wniosek o przystąpienie do III Międzynarodówki. W lipcu 1922 połączyła się z Partią Niezależnych Socjalistów w Niezależną Socjalistyczną Partię Pracy^[5]. Część członków wstąpiła natomiast do Komunistycznej Partii Polski^[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Объединённая еврейская социалистическая рабочая партия [online], Электронная еврейская энциклопедия ОРТ [dostęp 2023-02-21] (ros.).
↑ ^a ^b JonathanJ. Frankel JonathanJ., Dark Times, Dire Decisions: Jews and Communism, Oxford University Press, 19 maja 2005, ISBN 978-0-19-534613-8 [dostęp 2023-02-21] (ang.).
↑ GennadyG. Estraikh GennadyG., In Harness: Yiddish Writers' Romance with Communism (Judaic Traditions in Literature, Music, and Art), Syracuse University Press, 2005, s. 30, ISBN 978-0-8156-3052-4 .
↑ JonathanJ. Frankel JonathanJ., Prophecy and Politics: Socialism, Nationalism, and the Russian Jews, 1862-1917, Cambridge University Press, 1984, ISBN 978-0-521-26919-3 .
↑ Georg W.G.W. Strobel Georg W.G.W., Arbeiterschaft und Linksparteien in Polen 1928—1938, „Jahrbücher für Geschichte Osteuropas”, 10 (1), 1962, s. 67–102, ISSN 0021-4019, JSTOR: 41041893 [dostęp 2023-02-21] .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Rudolf Korsch, Żydowskie ugrupowana wywrotowe w Polsce. Warszawa 1925, s. 71-82

[1] Объединённая еврейская социалистическая рабочая партия [online], Электронная еврейская энциклопедия ОРТ [dostęp 2023-02-21] (ros.).

[:0-2] JonathanJ. Frankel JonathanJ., Dark Times, Dire Decisions: Jews and Communism, Oxford University Press, 19 maja 2005, ISBN 978-0-19-534613-8 [dostęp 2023-02-21] (ang.).

[3] GennadyG. Estraikh GennadyG., In Harness: Yiddish Writers' Romance with Communism (Judaic Traditions in Literature, Music, and Art), Syracuse University Press, 2005, s. 30, ISBN 978-0-8156-3052-4 .

[4] JonathanJ. Frankel JonathanJ., Prophecy and Politics: Socialism, Nationalism, and the Russian Jews, 1862-1917, Cambridge University Press, 1984, ISBN 978-0-521-26919-3 .

[5] Georg W.G.W. Strobel Georg W.G.W., Arbeiterschaft und Linksparteien in Polen 1928—1938, „Jahrbücher für Geschichte Osteuropas”, 10 (1), 1962, s. 67–102, ISSN 0021-4019, JSTOR: 41041893 [dostęp 2023-02-21] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]