5 Szpital Okręgowy
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Rozformowanie |
1939 |
| Dowódcy | |
| Ostatni |
ppłk lek. dr Marian Dietrich |
| Działania zbrojne | |
| kampania wrześniowa | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
5 Szpital Okręgowy – jednostka organizacyjna służby zdrowia Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej.
Historia szpitala[edytuj | edytuj kod]
Zadaniem 5 Szpitala Okręgowego w Krakowie (filia w Rajczy) było leczenie wojskowych i osób uprawnionych do leczenia wojskowego Okręgu Korpusu nr V[1]. Szpital dysponował ambulatorium dentystycznym, chirurgicznym, okulistycznym, laryngologicznym oraz przychodnią ogólną dla chorych. Komendant szpitala posiadał uprawnienia dowódcy pułku[2].
Minister spraw wojskowych wydał rozkaz nr O.I.Szt.Gen. 7980 Org. Częściowa likwidacja zakładów służby zdrowia, w którym między innymi nakazał dowódcy Okręgu Korpusu Nr V przeprowadzić do 25 lipca 1924 roku likwidację Zakładu Leczniczo-Protezowego dla Inwalidów Wojennych w Krakowie z wyjątkiem fabryki protez, którą dołączono jako pododdział do Szpitala Okręgowego Nr V. Równocześnie etat szpitala został powiększony o skład osobowy fabryki protez[3].
W październiku 1931 roku został zlikwidowany 5 batalion sanitarny, a w jego miejsce, w strukturze szpitala, została zorganizowana Kadra Zapasowa 5 Szpitala Okręgowego[4].
Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]
Organizacja szpitala w 1923 roku[5]:
- komendant, kancelaria i komisja gospodarcza,
- oficer administracji budynków i magazynów,
- oddziały chorych i pracowni klinicznych: chorób wewnętrznych, zakaźny, chirurgiczny, ginekologiczny, dermatologiczny, oddział neurologiczny, okulistyczny i laryngologiczny;
- pracownia bakteriologiczna
- pracownia rentgenowska,
- prosektorium,
- ambulatorium dentystyczne,
- apteka okręgowa,
- trzy plutony obsługi sanitarnej
Szpital posiadał 600 łóżek[5]. Plutony obsługi sanitarnej były pododdziałami wydzielonymi ze składu 5 Baonu Sanitarnego[6].
Kadra szpitala[edytuj | edytuj kod]
- Komendanci szpitala
- płk lek. dr Ignacy Zieliński (XI 1918)
- płk lek. Józef Krysakowski (był w 1922 – 30 IX 1927 → stan spoczynku)
- ppłk / płk lek. Ksawery Maszadro (XI 1927[7] – VI 1930 → szef sanitarny OK VII[8])
- płk lek. dr Adam Maciąg (od VI 1930[9])
- ppłk / płk lek. Mieczysław Henoch (X 1931[10] – VI 1934 → szef sanitarny DOK III[11])
- ppłk lek. Nikodem Butrymowicz (VI 1934[12] – III 1936 → komendant 9 Szpitala Okręgowego[13])
- ppłk dr Władysław Jan Rymaszewski (1939 → szef służby zdrowia Dowództwa OWar. „Wilno”)
- ppłk lek. dr Marian Dietrich (1939[14])
Obsada personalna i struktura w marcu 1939 roku[edytuj | edytuj kod]
„Pokojowa” obsada personalna szpitala[15][a]:
- komendant szpitala – ppłk dr Władysław Jan Rymaszewski
- zastępca komendanta – ppłk dr Józef Oktawiec[b]
- starszy ordynator oddziału chirurgicznego – mjr dr Henryk Mazanek
- ordynator oddziału – kpt. dr Stanisław Kostarczyk
- starszy ordynator oddziału wewnętrznego – ppłk dr Adolf Antoni Stanoch
- ordynator oddziału – kpt. dr Boguchwał Ignacy Panas
- starszy ordynator oddziału ocznego – mjr dr Ignacy Bernard Chrzanowski
- starszy ordynator oddziału uszno-gardłowego – ppłk dr Walenty Popek
- starszy ordynator oddziału skórno-wenerycznego – ppłk dr Stanisław Jan Malinowski
- ordynator oddziału – kpt. dr Edward Eustachy Małkiewicz
- starszy ordynator oddziału nerwowego – mjr dr Stefan Krudowski
- starszy ordynator oddziału gazoterapii – mjr dr Antoni Bednarski
- kierownik pracowni rentgenowskiej – mjr dr Mieczysław I Ossowski
- kierownik pracowni bakteriologicznej – mjr dr Władysław Pęksa
- pomocnik kierownika pracowni bakteriologicznej – kpt. Adam Lukas[c]
- kierownik przychodni dentystycznej – kpt. lek. dent. Manswet Rudolf Pyrka
- kierownik apteki – mjr mgr Henryk Polaczek
- zastępca kierownika apteki – por. mgr Karol Sodolski
- na praktyce szpitalnej – kpt. lek. Bolesław Euzebiusz Herchold
- na praktyce szpitalnej – kpt. lek. Józef Piotr Jankiewicz
- na praktyce szpitalnej – por. dr Stanisław Józef Grochmal
- pomocnik komendanta ds. gospodarczych – mjr. Ferdynand Antoni Wanke
- oficer gospodarczy – kpt. int. Józef Franciszek Gróger
- dowódca plutonu gospodarczego – kpt. Adam Lukas
- kapelan – kpl. ks. Wacław Jabłoński
- Kadra zapasowa 5 Szpitala Okręgowego
- komendant kadry – ppłk dr Józef Oktawiec
- lekarz kadry – por. lek. Jan Marian Suchomel
- oficer mobilizacyjny – kpt. Józef II Jaworski
- oficer ewidencji personalnej – kpt. adm. (piech.) Stefan Rzepecki
- oficer materiałowy – por. mgr Wiktor Emil Bawankiewicz
- zastępca oficera materiałowego – chor. Alojzy Macura
- dowódca kompanii szkolnej – kpt. Andrzej Gwardjan[d] †1940 Charków[22]
- dowódca I plutonu – vacat
Żołnierze Szpitala – ofiary zbrodni katyńskiej[edytuj | edytuj kod]
Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego[23]
| Nazwisko i imię | stopień | zawód | miejsce pracy przed mobilizacją | zamordowany |
|---|---|---|---|---|
| Białek Roman | kpt. rez. | lekarz internista | praktyka w Buczkowicach | Katyń |
| Bucholc Wieńczysław | ppor. rez. | farmaceuta | pracownik apteki w Warszawie | Katyń |
| Edelman Bernard | por. rez. | lekarz | Katyń | |
| Gawryś Feliks | ppor. rez. | lekarz internista | praktyka w Kunowie lub Opatowie | Katyń |
| Hadt Andrzej | ppor. rez. | lekarz | praktyka w Daleszycach | Katyń |
| Krudowski Stefan | major lekarz | żołnierz zawodowy | Katyń | |
| Lehrhaft Dwaid | kpt. rez. | lekarz | praktyka w Krakowie | Katyń |
| Lukas Adam | kpt. | żołnierz zawodowy | Katyń | |
| Mirecki Stanisław | por. rez. | lekarz | Katyń | |
| Pajewski Chuna | ppor. rez. | lekarz | Katyń | |
| Pieńkowski Stefan | major rez. | profesor neurologii | Uniwersytet Jagielloński | Katyń |
| Pietrasiewicz Adam[24] | por. rez. | dr nauk medycznych | dyr. Izby Lekarskiej | Katyń |
| Przeworski Antoni | ppor. rez. | lekarz | Katyń | |
| Szwejkowski Bolesław | ppor. posp. rusz. | farmaceuta | Katyń | |
| Ściesiński Kazimierz[25] | ppor. rez. | lekarz | ord. Szpitala Miejskiego w Łodzi | Katyń |
| Adler Jakub Wit | ppor. rez. | lekarz, dr n. med. | Charków | |
| Anisfeld Markus | ppor. rez. | farmaceuta, mgr | praktyka w Krakowie | Charków |
| Bethge Roman Aleksander | por. rez. | farmaceuta, mgr | wł. apteki w Chorzowie | Charków |
| Brand Salomon | por. rez. | lekarz | Charków | |
| Bulaga Józef Marian[26] | por. posp. rusz. | lekarz | internista w Iwoniczu (e) | Charków |
| Dobrzański Karol[27] | por. rez. | dr nauk medycznych | (e) | Charków |
| Fall Jan[28] | major w st. sp. | dr nauk medycznych | Charków | |
| Gawroński Franciszek | por. rez. | dr nauk medycznych | Charków | |
| Gwardjan Andrzej[29] | kpt. | żołnierz zawodowy | Charków | |
| Kiełczewski Stanisław | por. rez. | dr nauk medycznych | praktyka w Krakowie | Charków |
| Kosiński Mieczysław[30] | major rez. | dr nauk medycznych | Szpital i w Krakowie | Charków |
| Lipszyc-Lipski Wacław[31] | kpt. dr med. | żołnierz zawodowy | Charków | |
| Maciąg Adam Andrzej[32] | płk w st. sp. | dr nauk medycznych | Charków | |
| Makarewicz Jan | ppor. rez. | dr nauk medycznych | Charków | |
| Mozdyniewicz Józef | por. rez. | Charków | ||
| Ossowski Mieczysław[33] | mjr. dr n. med. | żołnierz zawodowy | kier. pracowni rentgenowskiej | Charków |
| Pajchel Leon Mieczysław | por. rez. | dr nauk medycznych | Charków | |
| Pisarski Tadeusz | ppor. rez. | lekarz | praktyka w Działdowie | Charków |
| Ptak Stanisław[34] | kpt. rez. | lekarz | dyr. Lecznicy w Krakowie | Charków |
| Reich Karol | por. rez. | dr nauk medycznych | praktyka w Krakowie | Charków |
| Ryglicki Stefan Roman | por. rez. | dr nauk medycznych | praktyka w Krakowie | Charków |
| Schantroch Zygmunt[35] | kpt. rez. | profesor medycyny | Uniwersytet Warszawski | Charków |
| Sikorski Bolesław | por. rez. | dr nauk medycznych | zam. Milejczyce | Charków |
| Ślączka Aleksander | kpt. rez. | dr nauk medycznych | Uniwersytet Jagielloński | Charków |
| Turkowski Brunon | por. rez. | lekarz | Sanatorium Zakopane | Charków |
| Tyszka Aleksander | ppor. rez. | dr nauk medycznych | Charków | |
| Żuk-Skarszewski Aleksander[36] | kpt. rez. | dr nauk medycznych | praktyka w Rogoźnie | Charków |
| Jałowiec Aleksander | ppor. rez. | mgr farmacji | ULK |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[16].
- ↑ ppłk dr Józef Oktawiec pełnił jednoczenie funkcję komendanta Kadry Zapasowej 5 Szpitala Okręgowego.
- ↑ kpt. Adam Lukas pełnił jednoczenie funkcję dowódcy plutonu gospodarczego.
- ↑ Andrzej Gwardjan (ur. 9 maja 1891 roku w Rejowcu, zm. 1940 w Charkowie) – kapitan Wojska Polskiego. Do 15 września 1932 roku pełnił służbę w Powiatowej Komendzie Uzupełnień Warszawa Miasto II. Początkowo jako urzędnik wojskowy w XI randze, a następnie porucznik administracji, dział kancelaryjny. Zajmował stanowisko oficera ewidencyjnego III rejonu, a od lutego 1926 roku referenta. Z dniem 15 września 1932 roku przeniesiony został do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie na stanowisko oficera żywnościowego[17]. Z dniem 1 listopada 1933 roku został przeniesiony do 7 pp Leg. w Chełmie[18]. W marcu 1934 roku został przeniesiony do korpusu oficerów piechoty w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 grudnia 1922 roku i 12,3 lokatą[19]. W czerwcu 1934 roku został przeniesiony do Kadry Zapasowej 2 Szpitala Okręgowego w Lublinie[20]. Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi[21].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Almanach oficerski 1923 ↓, s. 111.
- ↑ Almanach oficerski 1923 ↓, s. 105.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 30 z 29 lipca 1924 roku, poz. 447.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 337, 339-341.
- ↑ a b Almanach oficerski 1923 ↓, s. 104.
- ↑ Almanach oficerski 1923 ↓, s. 103.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 318.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 213.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 222.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 339.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 171.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 172.
- ↑ Kazimierz Przybyszewski. Leczył rannych na frontach w kilku wojnach. „Nowości”, 2010-10-06. Toruń.
- ↑ Felchner 1996 ↓, s. 119.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 891.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. VI.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 428.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 28 września 1933 roku, s. 205.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 12 marca 1934 roku, s. 87.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 157.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 388.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 156.
- ↑ Księgi Cmentarne – biogramy oficerów.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 2835.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 3750.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 4714.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 4961.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 5050.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 5333.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 5870.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 6198.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 6289.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 6713.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 7001.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 7209.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 14499.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Andrzej Felchner. Szpitale wojskowe II Rzeczypospolitej. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (157), 1996. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny. ISSN 0043-7182.
- Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24. T. 2. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.