Aktywność legislacyjna Unii Europejskiej

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Aktywność legislacyjna UE – aktywność organów Unii Europejskiej przejawiająca się w zakresie tworzenia prawa. W społeczeństwach demokratycznych najczęstszą formą stanowienia prawa jest legislacja. Prawo unijne ma zbliżać systemy prawne państw członkowskich Unii, aby osiągnąć cele zamierzone w traktatach założycielskich[1].

Skuteczne wprowadzanie wspólnego rynku wymagało ustanowienia wielu aktów prawnych, które miały wpływ również na pozycję uczestników prawa prywatnego działających na różnorodnych obszarach tego rynku.

Prawo materialne[edytuj | edytuj kod]

Legislacja Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej dotyczyła głównie publicznego prawa gospodarczego[2], ponieważ celem była likwidacja barier handlowych dzielących państwa członkowskie. W latach 60. wydano dyrektywy dotyczące prawa spółek handlowych (które harmonizowały m.in. podstawy nieważności umowy spółki), a w latach 70. – prawa ubezpieczeniowego[3] i prawa bankowego. Na początku lat 80. ukazały się dyrektywy z zakresu prawa nieuczciwej konkurencji oraz prawa obrotu giełdowego.

Od połowy lat 80. prawodawstwo wspólnotowe zaczęło regulować podstawowe kwestie prawa prywatnego[3]. W 1985 wydano dyrektywy regulujące prawo zobowiązań ex delicto i ex contracto, zawieranie umów konsumenckich na odległość[4], a także odpowiedzialność za produkt niebezpieczny[5]. W 1986 wydano dyrektywę o agentach handlowych[6] oraz o kredycie konsumenckim[7]. W 1990 opublikowano dyrektywę dotyczącą usług turystycznych[8].

Trzy tata później ukazała się dyrektywa o klauzulach abuzywnych w umowach konsumenckich[9]. To wtedy po raz pierwszy prawo wspólnotowe silnie zharmonizowało zagadnienia prawa zobowiązań[10]. W 1994 roku wydano kolejną dyrektywę dotyczącą czasowego podzielonego używania nieruchomości[11], a pięć lat później – dyrektywę o sprzedaży konsumenckiej[12], którą uważa się „za najtrudniejszą do implementacji, a zarazem za najważniejszy krok na drodze ku wspólnotowemu prawu umów”[13]. W 2000 w celu ochrony małych oraz średnich przedsiębiorców przed silniejszymi przedsiębiorcami Wspólnoty wydały dyrektywę dotyczącą zwalczania opóźnień w płatnościach[14]. W 2005 roku ukazała się dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych[15].

Wyżej wymienione dyrektywy to najważniejsze regulacje Unii w zakresie prawa prywatnego. Największym przykładem jej aktywności w dziedzinie prawa prywatnego jest ochrona konsumentów, gdzie w wyniku wydania tylu dyrektyw było osiągnięcie znacznego stopnia harmonizacji.

Prawo prywatne międzynarodowe[edytuj | edytuj kod]

W obszarze prawa prywatnego międzynarodowego istnieje kilkanaście regulacji. Do najważniejszych z nich należą:

  • Rozporządzenie o prawie właściwym dla zobowiązań umownych (Rzym I),
  • Rozporządzenie o prawie właściwym dla zobowiązań pozaumownych (Rzym II),
  • Rozporządzenie „alimentacyjne”,
  • Rozporządzenie rozwodowo-separacyjne (Rzym III),
  • Rozporządzenie „spadkowe” (potocznie nazywane „Rzym IV”).

Prawo postępowania cywilnego[edytuj | edytuj kod]

Między systemami prawnymi państw członkowskich Unii Europejskiej istnieją spore różnice, co uniemożliwia stworzenie europejskiego kodeksu postępowania cywilnego. Mimo to państwa członkowskie współpracują ze sobą w tym obszarze. Pierwszym aktem w tej dziedzinie była Konwencja o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych z 27 września 1968 (konwencja brukselska)[16], która została podpisana w ramach EWG. Ograniczała ona procedurę exequatur, gdyż tylko wyjątkowo mogła nastąpić odmowa uznania oraz odmowa stwierdzenia wykonalności orzeczenia sądowego.

Z powodu korzyści, które płynęły z rozwiązań przyjętych w konwencji brukselskiej[16], państwa należące do EFTA oraz EWG podpisały konwencję o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych, która prawie całkowicie pokrywała się z treścią konwencji brukselskiej[16]. Następnie 22 grudnia 2000 wydano rozporządzenie w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych[17]. Zgodnie z tym rozporządzeniem uznanie orzeczeń sądowych następuje z mocy samego prawa, a przed stwierdzeniem ich wykonalności należy przeprowadzić uproszczone postępowanie. Ograniczono również zakres kognicji sądu, który stwierdzał wykonalność.

Kolejnym krokiem było wydanie rozporządzenia 805/2004[18], które wprowadzało Europejski Tytuł Egzekucyjny. Państwa członkowskie nie muszą go stosować, a w Danii rozporządzenie nie obowiązuje. Głównym rozwiązaniem, które zostało przyjęte w tym rozporządzeniu, jest zniesienie procedury exequatur w przypadku uzyskania zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego w państwie, gdzie uzyskano tytuł egzekucyjny.

Następnie w zakresie unijnego postępowania cywilnego wydano jeszcze dwa rozporządzenia. Pierwsze z nich w 2006 ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty[19], a drugie w 2007 ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń[20].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ C. Mik, Europejskie prawo wspólnotowe. Zagadnienia teorii i praktyki, Warszawa 2000, s. 590.
  2. ↑ D. Caruso, The Missing View of the Cathedral: The Private Law Paradigm of European Legal Integration, «ELJ» 3.1 (1997), s. 9.
  3. ↑ a b R. Mańko, Prawo prywatne w Unii Europejskiej. Perspektywy na przyszłość, Podyplomowe Studium Prawa Europejskiego UW, Warszawa 2004, s. 9.
  4. ↑ Dyrektywa Rady z dnia 20 XII 1985 r. w sprawie ochrony konsumentów w odniesieniu do umów zawartych poza lokalem przedsiębiorstwa (85/577/EWG).
  5. ↑ Dyrektywa Rady z dnia 25 VII 1985 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących odpowiedzialności za produkty wadliwe (85/374/EWG).
  6. ↑ Dyrektywa Rady z dnia 18 XII 1986 r. w sprawie koordynacji ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do przedstawicieli handlowych działających na własny rachunek. (86/653/EWG).
  7. ↑ Dyrektywa Rady z dnia 22 XII 1986 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących kredytu konsumenckiego (87/102/EWG).
  8. ↑ Dyrektywa Rady z dnia 13 VI 1990 r. o zorganizowanych podróżach, wczasach i wycieczkach. (90/314/EWG).
  9. ↑ Dyrektywa z dnia 5 IV 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (93/13/EWG).
  10. ↑ K. Kańska, Ochrona ekonomicznych interesów konsumentów w prawie Unii Europejskiej na przykładzie dyrektywy 93/13/EWG, [w:] Szkice z prawa Unii Europejskiej. Prawo materialne, t. II, red. E. Piontek, A. Zawidzka, Kraków 2003, s. 76.
  11. ↑ Dyrektywa z dnia 16 X 1994 r. o ochronie nabywców w odniesieniu do niektórych aspektów umów o nabyciu prawa do korzystania z nieruchomości na zasadzie czasowego udziału (94/47/WE).
  12. ↑ Dyrektywa z dnia 25 V 1999 r. o niektórych aspektach sprzedaży konsumenckiej i związanych z nią gwarancjach (99/44/WE).
  13. ↑ E. Łętowska, Prawo europejskie inspiracją dla dogmatyki prawa cywilnego, «Studia Prawnicze» 39.3-4 (2001), s. 207.
  14. ↑ Dyrektywa 2000/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 29 czerwca 2000 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych.
  15. ↑ Dyrektywa 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniająca dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady.
  16. ↑ a b c Konwencja Brukselska z 1968 r. o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych.
  17. ↑ Rozporządzenie Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych.
  18. ↑ Rozporządzenie (WE) nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych.
  19. ↑ Rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (Dz.U. L 399 z 30.12.2006).
  20. ↑ Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń (Dz.U. L 199 z 31.7.2007).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aktywność_legislacyjna_Unii_Europejskiej&oldid=68203686”