Alogi
Alogi (gr. ἄλογοι) zwani też alogianami, dosłownie „przeczący słowu”[1] – określenie herezji chrześcijańskiej mającej swoich zwolenników w starożytności, w Azji Mniejszej. Nie jest do końca pewne czy owi heretycy tworzyli odrębną grupę czy był to tylko pogląd wyznawany w obrębie jakiejś większej wspólnoty[1].
Określenie alogi pochodzi z prac św. Ireneusza, który przedstawiał poglądy grupy odrzucającej przejawy działalności Parakleta (Ducha Świętego) a w konsekwencji odrzucały Ewangelię św. Jana. Prace Ireneusza nie przetrwały wprawdzie do naszych czasów ale ich część, w tym ta dotycząca heretyków, zachowała się w dziełach św. Epifaniusza[1]. Prace te są podstawowym źródłem do badań dziejów i poglądów alogi.
Źródła podają, iż alogi pojawili się w Azji Mniejszej około 170 roku. Ich początki są prawdopodobnie związane z radykalnym sprzeciwem wobec poglądów głoszonych wówczas przez inną heretycką grupę, montanistów[2]. Jednym z poglądów silnie akcentowanych przez montanistów było twierdzenie iż Duch Święty przemawia do chrześcijan poprzez wybrane osoby, ofiarowując im dar wizjonerstwa i proroctwa. Alogi odrzucali objawienia i inne dary Ducha Świętego, uważając je za fałszerstwa[1].
To właśnie z tego powodu odrzucali Ewangelię św. Jana, w której apostoł zapowiadał zesłanie Ducha Świętego. Alogi odrzucali również Apokalipsę z powodu opisu niebiańskiego Jeruzalem, bardzo, ich zdaniem, podobnego do wizji różnych grup gnostyckich[1]. Autorstwo obydwu dzieł przypisywali gnostykowi Ceryntowi, który był wrogiem tego co uchodziło za ortodoksję. Ich zdaniem dowodami na nieprawdziwość Ewangelii Jana były różnice w opisach wydarzeń i ich kolejności w stosunku do ewangelii synoptycznych. Ponadto uważali, iż promuje ona w swojej wymowie herezję doketyzmu[1].
Ich rzekomy sprzeciw wobec idei Logosu nie jest do końca potwierdzony i jasny. Epifaniusz wprawdzie wspomina, że alogi odrzucali naukę o Logosie, ale bardzo możliwe, iż uczynił to pod wpływem swojego przekonania o głupocie alogi. Powodem tego było to, że przypisywali oni Ceryntowi autorstwo Ewangelii, która najbardziej godziła w jego poglądy. Cerynt twierdził bowiem, że Chrystus był człowiekiem, a tymczasem ewangelista Jan wychwalał boskość Jezusa. Prawdopodobnie więc alogi odrzucali tylko ortodoksyjną wersję nauki o Logosie, proponując w zamian własną[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Cross F. L., Livingstone E. A., The Oxford Dictionary of the Christian Church, Wydawnictwo Uniwersytetu Oxford, 2005
- The Catholic Encyclopedia, www.newadvent.org [dostęp 2012-09-25]