Aniela Tułodziecka
| |
| Data i miejsce urodzenia |
2 października 1853 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| |
| Odznaczenia | |
 
| |
Aniela Tułodziecka (ur. 2 października 1853 w Dąbrowie Starej, powiat Wolsztyn, zm.11 października 1932 w Poznaniu) – działaczka społeczna i oświatowa, wieloletnia przewodnicząca Towarzystwa „Warta”.
Życiorys
Była córką dzierżawcy Dąbrowy Starej Antoniego. Od 1866 mieszkała w Poznaniu, gdzie kształciła się na pensji Antoniny Estkowskiej. W okresie nasilenia akcji germanizacyjnej uczestniczyła w tajnym nauczaniu języka polskiego. Zainicjowała powstanie 29 maja 1894 w Poznaniu Towarzystwa Przyjaciół Wzajemnego Pouczania się i Opieki nad Dziećmi "Warta" i przez kilkadziesiąt lat koordynowała jego działalność, zarówno jawną (obejmującą głównie opiekę nad ubogimi i upośledzonymi dziećmi z Poznania), jak i tajną, polegającą na kształceniu polskich kadr pedagogicznych, opracowywaniu programów nauczania, redakcji i wydawaniu polskich podręczników. Tułodziecka zorganizowała także bibliotekę pedagogiczną oraz prowadziła kursy dla rodziców, a w 1899 uruchomiła przytułek dla dzieci. Wielokrotnie była celem represji władz niemieckich, m.in. w 1913 odsiedziała 12-dniową karę więzienia (2-14 czerwca 1913)[1]. Reprezentowała wielkopolskie środowisko kobiece na zjazdach kobiet z wszystkich trzech zaborów.
W 1920 Towarzystwo „Warta” przekazało swoje zbiory książkowe i pomoce naukowe poznańskim szkołom powszechnym. W latach 20. Aniela Tułodziecka pełniła funkcję pomocnika inspektora szkolnego w Poznaniu. W uznaniu zasług została mianowana honorowym inspektorem szkolnym; kilka lat później w 1927 zrezygnowała z funkcji przewodniczącej „Warty”.
Zasłużoną działaczką społeczną w Wielkopolsce doby zaborów była także siostra Anieli, Zofia Tułodziecka.
Odznaczenia
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (27 listopada 1929, „za zasługi na polu tajnej pracy oświatowej”)[2]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)[3]
Przypisy
- ↑ Kronika Miasta Poznania, s. 119-126
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 274, poz. 630
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 37.
Bibliografia
- Ludwik Gomolec, Aniela Tułodziecka, w: Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa-Poznań 1981, ISBN 83-01-02722-3
- Witold Jakóbczyk, Przetrwać nad Wartą 1815-1914, 55. część cyklu "Dzieje narodu i państwa polskiego", Warszawa 1989