Arcybiskupi Yorku

Arcybiskup Yorku (ang. Archbishop of York) – obok arcybiskupa Canterbury, najważniejszy zwierzchnik Kościoła Anglii, stojący na czele metropolii i diecezji Yorku. Pierwszym biskupem Yorku był mianowany ok. 625 roku Paulin z Yorku. Do czasu reformacji, York był metropolią katolicką, lecz po schizmie Henryka VIII, arcybiskupi Yorku należą do Kościoła anglikańskiego. Metropolita Yorku nosi tytuł prymasa Anglii.

Historia

Nie wiadomo dokładnie, kiedy religia chrześcijańska pojawiła się w Yorku, choć pierwsi biskupi stamtąd mieli uczestniczyć w synodzie w Arles w 314. Zostali oni jednak zdominowani przez pogańskich Anglosasów. W VIII wieku, z inicjatywy Grzegorza I Wielkiego, zaczęto ewangelizować ludy w Wielkiej Brytanii, a papież planował utworzyć tam dwa arcybiskupstwa: Canterbury i York, z 12 sufraganami każde. Po śmierci pierwszego biskupa, św. Paulina, stolica biskupia była przez ponad trzydzieści lat nieobsadzona. W 735 roku Grzegorz III podniósł York do rangi arcybiskupstwa i nadał paliusz Egbertowi.

Przez dłuższy czas jurysdykcja i starszeństwo archidiecezji York wobec archidiecezji Canterbury była kwestionowana. W 1071 roku kwestia ta była rozpatrywana przez papieża Aleksandra II, który potwierdził zwierzchnictwo arcybiskupa Canterbury. Ta sytuacja trwała do 1118 roku, kiedy to arcybiskup elekt Thurstan odmówił konsekracji z rąk arcybiskupa Ralpha d’Escures’a i odwołał się do Kaliksta II. Papież zdecydował, że arcybiskupstwo York będzie niezależne od Canterbury. Dodatkowo Innocenty VI potwierdził tytuł prymasa Anglii jako arcybiskupa Canterbury, pozostawiając jednak honorowy tytuł arcybiskupowi York.

W wyniku schizmy króla Henryka VIII i po krótkim panowaniu Marii Tudor (rekatolicyzacja), arcybiskupstwo York zostało przyłączone do Kościoła Anglii i od 1559 roku jest archidiecezją anglikańską.

Lista arcybiskupów Yorku

Biskupi rzymskokatoliccy

Św. Paulin, pierwszy biskup Yorku

• ok. 625–633 – Paulin z Yorku
• 664–669 – Chad
• 669–678 –Wilfryd
• 678–706 – Bosa z Yorku
• 706–714 – Jan z Beverley
• 714–732 – Wilfryd II

Arcybiskupi rzymskokatoliccy

Kardynał Thomas Wolsey, jeden z najbardziej znanych arcybiskupów Yorku

Nicholas Heath, ostatni rzymskokatolicki arcybiskup Yorku

• ok. 732–766 – Egbert, ok. 735 arcybiskup
• 767–780 – Ethelbert
• ok. 780–796 – Eanbald I
• ok. 796–808 – Eanbald II
• ok. 808–834 – Wulfsige
• 837–854 – Wigmund
• ok. 854–896 – Wulfhere
• ok. 900–916 – Æthelbald
• ok. 916–931 – Hrotheweard
• 931–956 – Wulfstan I
• ok. 958–971 – Oscytel
• 971 – Edwald
• 971–992 – Oswald z Worcesteru
• 995–1002 – Ealdwulf
• 1002–1023 – Wulfstan II
• 1023–1051 – Ælfric Puttoc
• 1051–1060 – Cynesige
• 1061–1069 – Ealdred
• 1070–1100 – Thomas z Bayeux
• 1100–1108 – Gerard
• 1109–1114 – Thomas
• 1119–1140 – Thurstan
• 1143–1147 – Wilhelm z Yorku
• 1147–1153 – Henry Murdac
• 1153–1154 – Wilhelm z Yorku
• 1154–1181 – Roger de Pont L'Évêque
• 1191–1212 – Geoffrey
• 1216–1255 – Walter de Gray
• 1256–1258 – Sewal de Bovil
• 1258–1265 – Godfrey Ludham
• 1266–1279 – Walter Giffard
• 1279–1285 – William de Wickwane
• 1286–1296 – John le Romeyn
• 1298–1299 – Henry z Newark
• 1300–1304 – Thomas z Corbridge
• 1306–1315 – William Greenfield
• 1317–1340 – William Melton
• 1342–1352 – William Zouche
• 1353–1373 – Jan z Thoresby
• 1374–1388 – Alexander Neville
• 1388–1396 – Thomas Arundel
• 1397–1398 – Robert Waldby
• 1398–1405 – Richard le Scrope
• 1407–1423 – Henry Bowet
• 1426–1452 – John Kempe
• 1452–1464 – William Booth
• 1465–1476 – George Neville
• 1476–1480 – Lawrence Booth
• 1480–1500 – Thomas Rotherham
• 1501–1507 – Thomas Savage
• 1508–1514 – Christopher Bainbridge
• 1514–1530 – Thomas Wolsey
• 1531–1544 – Edward Lee
• 1545–1554 – Robert Holgate
• 1555–1559 – Nicholas Heath

Arcybiskupi anglikańscy

Edward Venables-Vernon-Harcourt, najdłużej urzędujący arcybiskup Yorku

Stephen Cottrell, obecny arcybiskup Yorku

• 1561–1568 – Thomas Young
• 1570–1576 – Edmund Grindal
• 1577–1588 – Edwin Sandys
• 1589–1594 – John Piers
• 1595–1606 – Matthew Hutton
• 1606–1628 – Tobias Matthew
• 1628 – George Montaigne
• 1629–1631 – Samuel Harsnett
• 1632–1640 – Richard Neile
• 1641–1646 – John Williams
• 1660–1664 – Accepted Frewen
• 1664–1683 – Richard Sterne
• 1683–1686 – John Dolben
• 1688–1691 – Thomas Lamplugh
• 1691–1714 – John Sharp
• 1714–1724 – William Dawes
• 1724–1743 – Lancelot Blackburne
• 1743–1747 – Thomas Herring
• 1747–1757 – Matthew Hutton
• 1757–1761 – John Gilbert
• 1761–1776 – Robert Hay Drummond
• 1776–1807 – William Markham
• 1808–1847 – Edward Venables-Vernon-Harcourt
• 1847–1860 – Thomas Musgrave
• 1860–1862 – Charles Longley
• 1862–1890 – William Thomson
• 1891 – William Magee
• 1891–1908 – William Maclagan
• 1909–1928 – Cosmo Gordon Lang
• 1929–1942 – William Temple
• 1942–1955 – Cyril Garbett
• 1956–1961 – Michael Ramsey
• 1961–1974 – Donald Coggan
• 1975–1983 – Stuart Blanch
• 1983–1995 – John Habgood
• 1995–2005 – David Hope
• 2005–2020 – John Sentamu
• od 2020 – Stephen Cottrell

Bibliografia

• Ancient See of York. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-09-30]. (ang.).
• List of previous Archbishops. Archbishop of York. [dostęp 2013-09-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-04)]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Strona oficjalna. archbishopofyork.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-10)].