Brama Wielka w Raciborzu
50°05′37″N 18°12′56″E/50,093611 18,215556 Prace archeologiczne prowadzone w 2017 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość |
Racibórz |
| Typ budynku |
Brama miejska |
| Ukończenie budowy |
XIII wiek |
| Rozebrano |
1818 |
Położenie na mapie Raciborza  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu raciborskiego  | |
| 50°05′37″N 18°12′56″E/50,093611 18,215556
| |
Brama Wielka (Mikołajska, Kozielska, Głubczycka, Przedmiejska) – nieistniejąca, jedna z trzech bram miejskich[a] w Raciborzu. Znajdowała się u styku dzisiejszej ulicy Długiej i placu Wolności, na wysokości apteki Pod Łabędziem[1]. Została rozebrana w 1818 roku[2].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Brama znajdowała się na głównej arterii Raciborza, ul. Długiej[3]. Brama według przeprowadzonych w 2017 roku prac archeologicznych znajdowała się na styku wylotu ulicy Długiej i ulicy Chopina, na wysokości dawnej Apteki pod Łabędziem. Do bramy kierowały trzy ulice wychodzące z rynku w kierunku zachodnim: ul. Długa (tzw. droga wrocławska), ul. Rzeźnicza oraz ul. Chopina, które przed bramą tworzyły trójkątny plac. Natomiast do miejskiej bramy z zewnątrz dojeżdżano tzw. drogą starowiejską[4][5].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Brama powstała najprawdopodobniej w XIII wieku. Wchodziła w skład murów otaczających miasto. Przez bramę wychodziło się na trakt prowadzący w kierunku Koźla, Głubczyc oraz Opawy[1]. Rozebrano ją w 1818 roku w związku z budową narożnego domu[2][6]. Za bramą na terenie obecnego placu Wolności znajdował się do 1880 targ, na którym sprzedawano bydło, stąd również nazwa bramy - Kozielska[3].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Brama wybudowana została z cegły i miała trzy pięta. Na ostatnim piętrze znajdował się taras otoczony blankami. Brama posiadała czworoboczną wieżę[3] z wysokimi i prostokątnymi blankami[2]. Warto dodać, że attyka baszty więziennej została częściowo zrekonstruowana w latach 1896-1900 i 1958, a kształt jej zwieńczenia przypomina attykę jaka znajdowała się na bramie Starowiejskiej[7].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W 1835 roku (po wyburzeniu wszystkich wspomnianych trzech bram) powstała również czwarta, Brama Wodna.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Praca zbiorowa pod redakcją Jana Kantyki: Racibórz: Zarys rozwoju miasta. s. 52.
- ↑ a b c Paweł Newerla: Dzieje Raciborza i jego dzielnic. s. 185-186.
- ↑ a b c Antoni Polański: Racibórz i okolice. Warszawa: Sport i turystyka, 1955, s. 88.
- ↑ Marian Kutzner: Śląsk w zabytkach sztuki. Racibórz. Wrocław - Warszawa - Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1965, s. 16-17.
- ↑ Antoni Barciak, Marcin Sepiał: Ulice, place i cmentarze w przestrzeni miasta Raciborza w średniowieczu i w początkach nowożytności. s. 56.
- ↑ Iwona Baturo: Racibórz. Miasto na czasie. s. 49.
- ↑ Marian Kutzner: Śląsk w zabytkach sztuki. Racibórz. Wrocław - Warszawa - Kraków: Ossolineum, 1965, s. 121.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Praca zbiorowa pod redakcją Jana Kantyki: Racibórz: Zarys rozwoju miasta. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk", 1981. ISBN 83-216-0140-5. (pol.).
- Paweł Newerla: Dzieje Raciborza i jego dzielnic. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW, 2008. ISBN 978-83-89802-73-6. (pol.).