Dąb Abrahama
Dąb Abrahama (dąb Mamre) – wiekowy okaz dębu skalnego (Quercus coccifera = Q. calliprinos) znajdujący się w odległości 2 km na południowy zachód od biblijnej miejscowości Mamre w Hebron; w religijnej tradycji chrześcijan i żydów łączony z obecnością biblijnego patriarchy Abrahama.
Zgodnie z tą tradycją drzewo jest jednym z dębów, o których wspomina Księga Rodzaju (13,18): „Abraham zwinął swe namioty i przybył pod Hebron, gdzie były dęby Mamre”[1], gdzie na stałe się osiedlił (Rdz 14,13). Drzewo wyobrażone miało zostać już w połowie VI w. na mozaice bazyliki San Vitale w Rawennie w scenie z dziejów Abrahama.
Dopuszcza się możliwość, iż w Mamre wcześniej istniało sanktuarium kananejskie, a wzmianka o wzniesieniu tam ołtarza przez Abrahama miałaby symbolicznie oznaczać adaptację na izraelskie miejsce kultowe[2]. Już w czasach biblijnych cześć dla drzewa, pod którym patriarcha miał też gościć aniołów (Rdz 18,1-19), przybrała charakter bałwochwalczy wzbudzający sprzeciw proroków. Kult ten zapewne przerwała dopiero gruntowna reforma religijna Jozjasza (626 p.n.e.), zakazująca wszelkich praktyk pogańskich. W tradycji ludowej jednak mogły być one podtrzymywane po późniejszym przejęciu tego miejsca przez Edomitów, a zwłaszcza po otoczeniu go opieką przez Heroda Wielkiego[3].
W 1868 grunt, na którym dąb się znajduje, został zakupiony przez Rosyjski Kościół Prawosławny z inicjatywy archimandryty Antonina, kierownika rosyjskiej misji prawosławnej w Jerozolimie[4], stając się miejscem (Мамври́йский дуб) przyciągającym szczególnie rosyjskich pielgrzymów. Drzewo to od dawna zaznaczone było mocno w rosyjskiej tradycji prawosławnej (np. utrwalone symbolicznie na ikonie tzw. Świętej Trójcy Zyriańskiej z XIV wieku). Istniało podanie głoszące, że dąb obumrze po przyjściu na świat Antychrysta. Po rewolucji październikowej obiekt znalazł się w gestii Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego poza granicami Rosji[5].
Już pod koniec XIX stulecia dąb Abrahama zaczął obumierać. Ostatnie zielone liście pojawiły się na nim w 1996, po czym drzewo obumarło zupełnie[5]. Obok wyrasta jednak nowy pęd, który może przejąć tradycję swojego poprzednika[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
- ↑ Volkmar Fritz: Archeologia biblijna. Mały słownik. Warszawa: Verbinum, 2005, s. 125.
- ↑ Donato Baldi: W ojczyźnie Chrystusa. Przewodnik po Ziemi Świętej. Kraków–Asyż, 1982, s. 179-180.
- ↑ Подворье Русской Духовной Миссии в честь Святых Праотцев в Хевроне
- ↑ a b Российские специалисты проанализировали состояние Мамврийского дуба. [dostęp 2015-01-11].