Dziura normandzka
Le trou normand, dosłownie normandzka dziura[1] – stary francuski zwyczaj gastronomiczny polegający na wypiciu małego kieliszka calvadosu albo zjedzeniu niewielkiej porcji sorbetu jabłkowego polanego calvadosem w trakcie posiłku między jednym daniem a drugim. Dotyczy to zwłaszcza obfitych posiłków podczas świąt czy uroczystości weselnych. Ma na celu pobudzenie apetytu, wzmocnienie trawienia i przygotowanie żołądka na przyjęcie kolejnych potraw.
Geneza[edytuj | edytuj kod]
Trudno dokładnie określić, kiedy zwyczaj ten, wywodzący się ze starszego coup du milieu ("kieliszek pośrodku posiłku"), wszedł w użycie. Zdaniem Jeana Collin, profesora Uniwersytetu w Caen i członka Grand Ordre du Trou Normand, des Calvados, Cidres et Pommeau aluzje do trou normand można znaleźć w dziełach dziewiętnastowiecznych normandzkich pisarzy, m.in. w powieści Gustawa Flauberta Bouvard et Pécuchet (1881). W tym okresie trou normand pojawia się w kartach restauracji. Później nazwę tę zaczęto zastępować peryfrazami: „uśmiech ochrzczonego”, „róża komunikanta” czy „pocałunki nowożeńców”. Wersja normandzkiej dziury z wykorzystaniem sorbetu pojawiła się dopiero w latach 60. XX wieku[2]. Obecnie wielu restauratorów odchodzi od tradycji podawania normandzkiej dziury[3].
Warianty regionalne[edytuj | edytuj kod]
Dziura normandzka ma swoje warianty w innych częściach Francji, polegające na wykorzystaniu regionalnych trunków[4]. W przypadku trou gascon jest to armaniak lub koniak, trou lorrain - sorbet z mirabelek oraz eau-de-vie lub likier z mirabelek, trou bourguignon - sorbet jabłkowy, cytrynowy lub malinowy oraz marc de Bourgogne, ratafia lub fine de Bourgogne, trou champenois - sorbet jabłkowy lub grejpfrutowy oraz marc de champagne lub szampan.
Bractwo[edytuj | edytuj kod]
Tradycyjnych metod produkcji calvadosu i kultury jego picia wraz z rytuałem trou normand od 1997 roku strzeże normandzkie bractwo Grand Ordre du Trou Normand, des Calvados, Cidres et Pommeau[5]. Bractwo kontynuuje tradycje starszego stowarzyszenia - Confrérie des Chevaliers du Trou Normand założonego w 1966 roku w Vimoutiers. Dewizą bractwa jest hasło "Bois peu mais bon" ("pij mało lecz dobrze"), a hymn głosi:
Ami lève ton verre
Car voici le moment
D’un trait et sans manière
De faire le Trou Normand
Calvados pure eau-de-vie
Tu nous aides à digérer
Et dans notre confrérie
Tu es l'âme des chevaliers
A faire le trou normand
[Przyjacielu, unieś kieliszek
bo oto nadszedł czas,
by jednym haustem
i bez zbędnych gestów
zrobić trou normand
Calvadosie, czysta okowito,
ty nam pomagasz w trawieniu
W naszym bractwie kawalerom
sił dodaje trou normand]
Odniesienia w kulturze[edytuj | edytuj kod]
W filmie Panowie, dbajcie o żony (La Zizanie, 1978) przemysłowiec Guillaume Daubray-Lacaze (w tej roli Louis de Funès) podczas obiadu proponuje swoim japońskim gościom trou normand, opisując ten rytuał jako "stary francuski zwyczaj, tak jak harakiri jest starym zwyczajem japońskim".
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Tygodnik Angora – Patriotyczny owoc. ifrancja.fr, 14 września 2014. [dostęp 2016-06-22].
- ↑ Jean Collin, Notre Trou Normand, Editions de la Lieutenance, Honfleur 2003.
- ↑ Le trou normand est-il encore tendance ? - ATABULA [online], www.atabula.com [dostęp 2017-11-17] (fr.).
- ↑ Le trou norman comme dessert de mariage - Marie Claire [online], www.marieclaire.fr [dostęp 2017-11-17] (fr.).
- ↑ confreries.org [online], grandordre-trounormand.confreries.org [dostęp 2019-03-21].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jean Collin, Notre Trou Normand, Editions de la Lieutenance, Honfleur 2003.
- Le trou normand - normandzka dziura. vivelacuisine.pl, 30 września 2015. [dostęp 2016-06-22].