Edukacja demokratyczna
Edukacja demokratyczna – ruch w teorii i praktyce pedagogicznej, przedstawiający się jako ideał polityczny i edukacyjny. Jego podstawową zasadą jest to, że w demokracji pierwszym etapem jest bycie „rządzonym”, a następnym – bycie rządzącym. Funkcjonowanie społeczeństwa demokratycznego powinno mieć, zdaniem teoretyków ruchu, odzwierciedlenie w procesie edukacyjnym, który powinien stale zadawać sobie pytania dotyczące zasadności podziału autorytetów w formowaniu obywatela w kontekście demokratycznym[1]. W praktyce oznacza to, ze dzieci i młodzież uczące się dysponują znaczną autonomią co do wyboru treści i metod nauczania. Edukacja w szkołach „demokratycznych” jest pluralistyczna, funkcjonowanie instytucji jest demokratyczne, ewaluacja wyników uczniów jest przedmiotem dialogu, tak jak i relacja z nauczycielami oparta jest na ciągłej wymianie.
Teoretycy edukacji demokratycznej są przekonani, że teoria, której szukają, nie może być pozbawiona wartościowania. W przeciwieństwie do pozytywistycznych ideałów neutralności przekazywania wiedzy, edukacja demokratyczna naciska na to, że prawie każda forma nauczania podszyta jest pewnymi wcześniejszymi wyborami ideologicznymi, które należy świadomie kontrolować[2]. Pytanie, na które teoria demokratycznej edukacji stara się odpowiedzieć, jest: „W jaki sposób obywatele powinni być edukowani, i kto powinien być nauczycielem?”[3]
Pionierami teorii edukacji demokratycznej byli Lew Tołstoj i John Dewey. Obecnie, „szkoły demokratyczne” są wspierane przez organizacje takie jak International Democratic Education Network[4].
Najsłynniejszymi działającymi szkołami demokratycznymi są Summerhill założona w 1921 roku przez A.S. Neilla[5], oraz Sudbury Valley School.
W Polsce funkcjonuje obecnie jedno czasopismo naukowe zajmujące się rozwijaniem nowych metod edukacji w zakresie postaw demokratycznych i opracowywaniem naukowych podstaw dla formułowania prodemokratycznych polityk publicznych – Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Amy Gutmann, Democratic Education, Princeton University Press, 1999, s. 3.
- ↑ Kenneth Ross Howe, Closing Methodological Divides: Toward Democratic Educational Research, Springer, 2003, s. 133.
- ↑ Amy Gutmann, Democratic Education, Princeton University Press, 1999, s. xi.
- ↑ idenetwork.org.
- ↑ History [online], A.S. Neill Summerhill School [dostęp 2023-06-26] (ang.).
- ↑ Oficjalna strona czasopisma naukowego Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna.