Efekt biernej pary elektronowej

Efekt biernej pary elektronowej (efekt nieczynnej pary elektronowej) – zjawisko tworzenia trwałych związków chemicznych na niższych stopniach utleniania dla pierwiastków o konfiguracji elektronowej typu ns²np^x. Trwałość niższego stopnia utlenienia wzrasta, a wyższego maleje wraz z okresem. Dla pierwiastków bloku p położonych niżej w układzie okresowym różnica energii między orbitalem np. 6s a 6p jest tak duża, że para elektronowa orbitalu 6s staje się w dużej mierze bierna i potrzeba większej energii do jej zjonizowania. Efekt jest szczególnie widoczny dla pierwiastków 13 i 14 grupy układu okresowego. Glin (13 grupa, III okres) o konfiguracji powłoki walencyjnej 3s²3p¹ tworzy głównie związki na III stopniu utlenienia, a tal (13 grupa, VI okres; 6s²6p¹) na pierwszym. Podobnie jest w grupie 14 – węgiel (II okres; 2s²2p²) występuje głównie na IV stopniu utlenienia, a ołów (VI okres; 6s²6p²) na drugim.

Bibliografia

• Adam Bielański: Podstawy chemii nieorganicznej, tom 3. Warszawa: Państwowe wydawnictwo naukowe, 1987, s. 693, 758.
• „Struktura elektronowa atomu”. tch-pg.cba.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)]. wykład kierunku technologia chemiczna Politechniki Gdańskiej, dostęp 2015.03.07.