Efekt majątkowy

Efekt majątkowy (efekt bogactwa) – polega na zmianie poziomu autonomicznych wydatków konsumpcyjnych wynikającej ze zmiany realnych zasobów majątkowych (np. w efekcie wygrania nagrody w loterii, ale też hossy lub bessy na giełdzie). Powoduje on przesunięcie wykresu funkcji konsumpcji w górę lub w dół pod wpływem wzrostu lub spadku wydatków na każdym poziomie rozporządzalnych dochodów osobistych.

Efekt majątkowy na poziomie gospodarstw domowych

Jest to efekt oddziaływania zmian w poziomie cen lub stóp procentowych na poziom konsumpcji. Polega na zmianie wielkości konsumpcji, która następuje właśnie wskutek zmiany cen lub też stóp procentowych. Odnosi się głównie do gospodarstw domowych (i na ich przykładzie daje się w nieskomplikowany sposób wytłumaczyć), i dotyczy, co istotne, nie tylko gotówki w portfelu tychże gospodarstw, ale również innych aktywów finansowych, jak np. depozytów złożonych w banku.

Ogólnie rzecz ujmując, zmiany w poziomie cen lub też stóp procentowych w gospodarce wywierają wpływ na wartość pieniądza w tej gospodarce obowiązującego, a zatem także na siłę nabywczą zasobów pieniądza gospodarstw domowych (na przykład wraz ze wzrostem cen dochodzi do spadku siły nabywczej pieniądza), a zatem również dochodu i dochodu rozporządzalnego. To z kolei prowadzi do zmian w wielkości konsumpcji. Innymi słowy, zmiany poziomu cen/stóp procentowych skutkują zmianami realnych zasobów majątkowych i dostosowanie wydatków konsumpcyjnych do tych zmian.

Gospodarstwa domowe mogą różnie reagować (w kwestii zmiany poziomu wydatków na dane dobro)na zmiany majątku w ujęciu realnym. W zależności od tego, jak zmienia się przy zmianie realnej wartości nabywczej dochodu udział wydatków na dane dobro w budżecie gospodarstw domowych, można przeprowadzić podział dóbr na dwie grupy:

• dobra normalne – są to te dobra, których udział w wydatkach rośnie przy wzroście majątku
• dobra podrzędne – ich udział w wydatkach maleje ze wzrostem majątku.

Efekt majątkowy na poziomie makroekonomicznym

Zmiany realnej podaży pieniądza wpływają dwojako na rozmiar majątku gospodarstw domowych:

• bezpośrednio – jako że gotówka i jej ekwiwalenty (jedne z form aktywów konsumentów) rosną, jeśli realna podaż pieniądza wzrasta
• pośrednio – za pośrednictwem rynków kapitałowych; wzrost realnej podaży pieniądza powoduje spadek stopy procentowej. Jako że nasze przyszłe dochody (strumienie dywidend lub odsetek z obligacji skarbowych) muszą zostać zdyskontowane za pomocą tejże niższej stopy procentowej, wartość papierów wartościowych wzrasta, a gospodarstwa domowe czują się zasobniejsze.

Proces dyskontowania

$PV_{t}={\frac {FV_{t}}{(1+i)^{t}}}$

$PV_{t}$ – wartość zaktualizowana (present value)

$FV_{t}$ – wartość przyszła (future value)

i – stopa procentowa

t – czynnik czasowy

Zmiany wartości majątku a wydatki gospodarstw domowych

Wydatki konsumpcyjne gospodarstw domowych zależą częściowo od wartości posiadanych przez nie aktywów. Gdy realna wartość aktywów rośnie, siła nabywcza gospodarstw domowych również rośnie.

Wzrost realnej wartości majątku gospodarstw domowych może być spowodowany m.in. boomem w mieszkalnictwie. Ceny nieruchomości rosną znacznie szybciej niż ceny innych dóbr, więc ich właściciele mają poczucie nagłego wzrostu zamożności. Ich dochody rozporządzalne nie zmienił się, lecz obserwowany jest wzrost wydatków konsumpcyjnych (np. na kupno nowego samochodu czy wykupienie wczasów zagranicą).

Analogiczny wpływ ma wzrost ceny akcji i obligacji skarbowych. Natomiast gdy w wyniku bessy na giełdzie następuje spadek wartości zasobów majątkowych ich posiadaczy i zmniejszenie rozmiarów konsumpcji.

Bibliografia

• David Begg, Rudiger Dornbusch, Stanley Fischer: Makroekonomia. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2007, s. 567. ISBN 978-83-208-1644-0.