Energetyka w Sudanie
Energetyka w Sudanie – Sudan jest eksporterem netto energii, głównie w postaci ropy naftowej. Prawie połowę zużycia energii pokrywa biomasa, głównie spalanie drewna i węgla drzewnego[1][2].
Wskaźniki ogólne i bilans[edytuj | edytuj kod]
W 2013 Sudan wyprodukował 15,65 Mtoe energii, z czego 0,94 Mtoe wyeksportowano. Emisja ditlenku węgla wyniosła przy tym 13,58 Mt.
Produkowanymi nośnikami energii jest przede wszystkim biomasa (9,085 Mtoe), ropa naftowa (5,854 Mtoe), i woda (0,715 Mtoe; hydroelektrownie). Importowane są przede wszystkim produkty ropopochodne (1,194 Mtoe). Eksportowana jest ropa naftowa (1,875 Mtoe) i jej pochodne (0,263 Mtoe).
Ponad połowa importowanych paliw spalana jest krajowych elektrowniach cieplnych (0,613 Mtoe). Prawie 70% wydobywanej ropy naftowej jest przetwarzane w lokalnych rafineriach.
Zużycie energii, w Mtoe, rok 2011[3]
| Sektor | Prod. ropopochodne | Drewno i biomasa | Prąd elektry. | Razem |
|---|---|---|---|---|
| Przemysł | 0,464 | 0,667 | 0,110 | 1,241 |
| Transport | 2,727 | 0 | 0 | 2,727 |
| Gosp. domowe | 0,206 | 3,672 | 0,368 | 4,246 |
| Handel i usługi | 0,137 | 1,086 | 0,155 | 1,377 |
| Rolnictwo i leśnictwo | 0,044 | 0 | 0,046 | 0,091 |
| Rybołówstwo i rybactwo | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Niewyszczególnione | 0,165 | 0 | 0 | 0,165 |
| Zużycie nie w celach energetycznych | 0,183 | 0 | 0 | 0,183 |
| Razem | 3,926 | 5,424 | 0,679 | 10,030 |
Ropa naftowa[edytuj | edytuj kod]
Sudan wyprodukował w 2013 roku 5,75 mln ton ropy naftowej, z czego 3,908 mln ton zostało przetworzonych w krajowych rafineriach, a 1,842 mln ton wyeksportowano.
W 2013 roku oba państwa sudańskie eksportowały 133 000 baryłek surowej ropy naftowej dziennie. Głównym odbiorcą były Chiny (86%), Japonia (8%), Indie (5%), i Korea Południowa (1%)[4].
Do 2011, Sudan był drugim pod względem znaczenia producentem ropy naftowej w Afryce. Secesja Sudanu Południowego spowodowała spadek dochodów ze sprzedaży ropy naftowej z 11 mld USD do 1,8 mld USD. W latach 2013-2014 produkcja ropy naftowej osiągnęła poziom prawie połowy produkcji sprzed secesji, przy czym zmniejszyła się dysproporcja terytorialna - w Sudanie Południowym wydobywa się około 60% a nie ok. 80% tego surowca. Dodatkowo, Sudan Południowy musi korzystać z infrastruktury przesyłowej Sudanu[4].
W Sudanie i Sudanie Południowym działa pięć głównych firm naftowych: Greater Nile Petroleum Operating Company (GNPOC; z 40% udziałem chińskim, 30% udziałem malezyjskim i 25% udziałem indyjskim), Dar Petroleum Operating Company (DPOC; 47% kapitału chińskiego, 40% malezyjskiego), Sudd Petroleum Operating Company (SPOC; 34% udziału malezyjskiego, 24% udziału indyjskiego), Petro Energy (E&P; 95% kapitału chińskiego), i Star Oil (66% kapitału jemeńskiego).
Bilans prod. ropopochodnych, w mln ton, rok 2011[3]
| Rodzaj | Produkcja | Import | Eksport |
|---|---|---|---|
| Nafta | 0,016 | 0 | 0 |
| Ciekłe gazy napędowe (nienaturalne) | 0,298 | 0,167 | 0,01 |
| Benzyna samochodowa | 1,042 | 0,041 | 0,230 |
| Benzyna lotnicza | 0 | 0 | 0 |
| Nafta lotnicza | 0,115 | 0,129 | 0 |
| Inne nafty | 0,003 | 0 | 0 |
| Olej napędowy (ON) | 1,620 | 0,611 | 0,015 |
| Inne oleje napędowe | 0,387 | 0,027 | 0 |
Pola naftowe[edytuj | edytuj kod]
Wydobycie ropy naftowej w Sudanie skupione jest na polach naftowych Heglig, Bamboo (pole roponośne Block 2), Diffra, Neem (pole Block 4), Fula, Hadida (Block 6), i al-Barasaya (Block 17).
Infrastruktura[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza rafineria w Sudanie powstała w 1964 w Port Sudan, przy współpracy British Petroleum i Shell (od 1976 ze współwłasnością państwa)[5]. Obecnie może ona przetwarzać 21,7 tys. baryłek dziennie. Największa rafineria, al-Jaili, położona jest koło Chartum (wydajność 100 tys. baryłek dziennie). Trzy mniejsze rafinerie to: El Obeid i Shajirah (po 10 tys. baryłek dziennie), oraz Abu Gabra (2 tys. baryłek dziennie)[4].
Przez Sudan przebiegają dwa rurociągi eksportujące. Jeden przebiega z pól Block 3 i 7 do terminalu morskiego Bashayer, na południe od Port Sudan. Ma on długość 1360 km i przepustowość maksymalną 500 tys. baryłek dziennie. Operatorem jest DPOC. Drugi, którego operatorem jest GNPOC, łączy pola Block 2 i 4 w Sudanie i pola 1 i 5A w Sudanie Południowym z terminalem Bashayer. Ma on 1600 km długości i przepustowość maksymalną 450 tys. baryłek dziennie[4].
Krótszy, 720-kilometrowy rurociąg należący do CNPC, łączy pole Block 6 z rafinerium w Chartum. Niespełna 100-kilometrowy rurociąg firmy SPOC przebiega od pola Block 5A do Heglig, gdzie dalej ropa biegnie rurociągiem firmy GNPOC do Port Sudan[4].
Energia elektryczna[edytuj | edytuj kod]
W 2013 roku zużyto tam 7,895 TWh energii elektrycznej, tj. 210 kWh/osobę[3]. Energetyka oparta jest przede wszystkim o hydroelektrownie (8,315 TWh brutto) i o elektrownie na ropę naftową (1,969 TWh brutto)[3]. Problemem krajowym jest słabo rozwinięta sieć dystrybucyjna.
Zużycie energii elektrycznej, rok 2011[3]
| Sektor | Zużycie [TWh] |
|---|---|
| Przemysł | 1,279 |
| Transport | 0 |
| Gosp. domowe | 4,279 |
| Handel i usługi | 1,801 |
| Rolnictwo i leśnictwo | 0,536 |
| Rybołówstwo i rybactwo | 0 |
| Inne | 0 |
Po doliczeniu strat (2,356 TWh) i zużycia własnego (0,033 TWh), produkcja brutto energii elektrycznej wyniosła 10,284 TWh.[3]
Elektrownie wodne stanowią podstawę (80%) produkcji energii elektrycznej w Sudanie. Dostępną moc zainstalowano w trzech siłowniach położonych w południowo-wschodnim krańcu kraju: zapora Merowe (1250 MW; Nil), zapora Roseires (275MW; Nil Błękitny), zapora Sennar (15 MW; Nil Błękitny), zapora Khashm El Girba (13 MW; Atbara)[2].
Geotermika[edytuj | edytuj kod]
W Sudanie jako potencjalne źródła energii geotermalnej wskazano kilka obszarów (Dżabal Marra, Sawakin, obszary wulkaniczne), ale wymagają one dalszych badań[2].
Rezerwy energetyczne[edytuj | edytuj kod]
Sudan posiada znaczne rezerwy paliw kopalnych, szacowane w 2010 (czyli jeszcze wraz z Sudanem Południowym), na 6,8 mld baryłek ropy naftowej (20. miejsce na świecie) i prawie 85 mld m³ gazu ziemnego. Nie odkryto żadnych dużych złóż węgla kamiennego. Dzięki położeniu geograficznemu, Sudan posiada jednocześnie ogromny potencjał wytwarzania energii słonecznej, szacowany w 2008 roku na 8702 TWh/rocznie, co plasowało go na 9. miejscu na świecie[6].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jeszcze w 1999 roku było to 78%.
- ↑ a b c A. M. Omer. Overview of renewable energy sources in the Republic of the Sudan. „Energy”. 27 (6), s. 523-547, 2002-03-27. Elsevier. DOI: 10.1016/S0360-5442(02)00008-7. (ang.).
- ↑ a b c d e f International Energy Agency: Sudan: Electricity & Heat. IEA. [dostęp 2016-07-07]. (ang.).
- ↑ a b c d e EIA report: Sudan and Sudan South. EIA, 2014-09-03. [dostęp 2016-07-07]. (ang.).
- ↑ Energy of Sudan. [dostęp 2016-07-07]. (ang.).
- ↑ Sudan: Energy Resources. OpenEI. [dostęp 2016-07-07]. (ang.).