Energetyka wodna w Islandii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Elektrownia wodna Vatnsfell
Elektrownia wodna Ýrufoss

Energetyka wodna w Islandii – gałąź przemysłu islandzkiego zajmująca się pozyskiwaniem energii wód i jej przetwarzaniem na energię elektryczną.

Hydroenergetyka pokrywa 73,1% krajowego zapotrzebowania na energię elektryczną. Islandia zajmuje 11. miejsce w Europie pod względem produkcji energii elektrycznej w hydroelektrowniach i 1. miejsce na świecie pod względem produkcji na 1 mieszkańca.

Warunki naturalne[edytuj | edytuj kod]

Ponad 10% wyspy pokrywają lodowce (największe z nich to Vatnajökull, Langjökull i Hofsjökull), z których wypływają liczne rzeki polodowcowe, jak np. Þjórsá, Jökulsá á Fjöllum, Hvítá, Skjálfandafljót, Jökulsá á Brú, czy też Tungnaá. Cechują się one dużym przepływem wody (do 100m3/s) oraz dużymi różnicami wysokości – od źródeł na wysokości kilkuset m n.p.m. do ujścia do oceanu. Takie czynniki w połączeniu z dużą liczbą wodospadów stanowią bardzo dobre warunki do rozwoju energetyki wodnej. Mimo to, ze względu na duże walory przyrodnicze, część rzek jest objęta ochroną i ich eksploatacja energetyczna jest zabroniona[1][2].

Potencjał hydroenergetyczny Islandii oszacowano na 184 TWh/rok, z czego wykorzystywanie 40 TWh/rok jest ekonomicznie opłacalne. Biorąc pod uwagę roczną produkcję energii elektrycznej pochodzącej z hydroelektrowni na Islandii, która wynosi 13,8 TWh (2017), wykorzystywane jest około 1/3 opłacalnego potencjału energetycznego[3][4][5].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwszą elektrownię wodną na Islandii otwarto w 1904 roku. Znajdowała się w okolicach Reykjavíku i miała moc 9 kW. Kolejną hydroelektrownię o nazwie Fjarðarselsvirkjun otwarto w 1913 roku, natomiast w roku 1921 do użytku została oddana elektrownia w Seyðisfjörður o mocy 1 MW.

Kolejne inwestycje w hydroenergetykę nastąpiły w latach 50. XX wieku. Na rzece Sog otwarto dwie elektrownie w 1953 roku o mocy 31 MW i w 1959 roku o mocy 26,4 MW. Należały one częściowo do rządu Islandii i były pierwszymi inwestycjami energetycznymi w kraju z myślą o przemyśle.

W 1965 roku rząd wspólnie z urzędem miasta Reykjavík założył spółkę energetyczną Landsvirkjun. W 1969 roku wspólnie wybudowali elektrownię o mocy 210 MW na rzece Þjórsá, która była szczególnie ważna dla powstającego wówczas w południowo-wschodniej Islandii przemysłu wydobycia i produkcji aluminium[6].

W 2002 r. 17% energii elektrycznej produkowanej na Islandii pochodziło z hydroenergetyki. W związku z tym rząd postanowił, że powinna powstać infrastruktura pozwalająca na uzyskiwanie kolenych 30 TWh rocznie z tego źródła. W 2009 r. Islandia zakończyła swój największy program hydroenergetyczny, oddając do użytku kompleks Kárahnjúka o mocy 690 MW. Projekt ten powstał głównie z myślą o kompleksie hutniczym w Reyðarfjörður[6][7].

Produkcja[edytuj | edytuj kod]

Według raportu International Hydropower Association, w Islandii w 2017 roku wyprodukowano 13,82 TWh energii elektrycznej pochodzącej z hydroenergetyki. Przy zapotrzebowaniu kraju na poziomie 19,2 TWh, zaspokaja to 73,1% zapotrzebowania energetycznego kraju. Elektrownie wodne w Islandii mają łączną moc 1986 MW. Jest to ok. 0,9% ogólnej mocy hydroenergetycznej Europy i plasuje Islandię na 24. miejscu w Europie pod względem łącznej mocy – trzy pierwsze miejsca zajmują Norwegia (31 837 MW), Turcja (26 681 MW) i Francja (25 517 MW)[2]. Reykjavík był jednym z trzech europejskich dużych miast (razem z Oslo i Bazyleą), w których ponad 70% energii elektrycznej zostało dostarczone z hydroenergetyki[2]. Islandia jest też na 1. miejscu na świecie jeśli chodzi o produkcję energii elektrycznej z hydroenergetyki na jednego mieszkańca (42 MWh)[2].

Rok 1990 2000 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Różnica 1990-2017
Ogólna produkcja energii elektrycznej 4510 7684 17 059 17 211 17 549 18 116 18 122 18 798 18 549 19 239 + 14 729
W tym z hydroelektrowni 4204 6356 12 592 12 507 12 337 12 863 12 873 13 780 13 470 14 059 + 9855
% energii z hydroelektrowni 93,2% 82,7% 73,8% 72,7% 70,3% 71,0% 71,0% 73,3% 72,6% 73,1% – 20,1 pp.

Źródło: [8]

Największe elektrownie wodne w Islandii[edytuj | edytuj kod]

Nazwa Rzeka Rok otwarcia Moc (MW) Średnia produkcja (GWh/rok) Różnica poziomów
Fljótsdalur Jökulsá á Brú 2008 690 4800 599 m [9]
Búrfell Thjórsá 1972, 1988 270 2300 115 m [10]
Hrauneyjafoss Tungnaá 1981 210 1300 88 m [11]
Blanda Blanda 1992 150 910 287 m [12]
Sigalda Tungnaá 1978 150 920 74 m [13]
Sultartangi Tungnaá i Thjórsá 2000 120 1020 45 m [14]
Búðarháls Tungnaá 2014 95 585 40 m [15]
Vatnsfell Tungnaá i Thjórsá 2001 90 490 65 m [16]
Sog Sog 1959 89 463 20,5 m [17]


Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ World Energy Resources 2013, t. 5: Hydro, worldenergy.org, 2013 [dostęp 2018-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2016-02-24].
  2. ↑ a b c d World Energy Council, World Energy Issues Monitor 2018 [online], worldenergy.org [zarchiwizowane z adresu 2018-11-27] (ang.).
  3. ↑ International Hydropower Association, Hydropower status report 2016 [online], hydropower.org [zarchiwizowane z adresu 2021-04-01] (ang.).
  4. ↑ International Hydropower Association, Hydropower status report 2018 [online], hydropower.org [zarchiwizowane z adresu 2020-10-11] (ang.).
  5. ↑ World Energy Council, World Energy Resources: Hydro [online], 2013, s. 23 [dostęp 2018-12-09] [zarchiwizowane z adresu 2020-02-13] (ang.).
  6. ↑ a b Iceland – Energy Policy, Laws and Regulation Handbook, t. Volume 1: Strategic Information and Basic Laws, Waszyngton: International Business Publications, 2016, s. 51-52, ISBN 978-1433071744 (ang.).
  7. ↑ Helga Bardadottir, Energy in Iceland, Reykjavík: Hja Godjon O, 2004.
  8. ↑ Energy statistics in Iceland 2017 [online], orkustofun.is, 2018 (ang.).
  9. ↑ Fljótsdalur Power Station [online], landsvirkjun.com [dostęp 2018-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2019-01-21].
  10. ↑ Búrfell Power Station [online], landsvirkjun.com [dostęp 2018-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-27].
  11. ↑ Hrauneyjafoss Power Station [online], landsvirkjun.com [dostęp 2018-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-12].
  12. ↑ Blanda Power Station [online], landsvirkjun.com [dostęp 2018-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-12].
  13. ↑ Sigalda Power Station [online], landsvirkjun.com [dostęp 2018-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-12].
  14. ↑ Sultartangi Power Station [online], landsvirkjun.com [dostęp 2018-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-12].
  15. ↑ Búðarháls Power Station [online], landsvirkjun.com [dostęp 2018-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-12].
  16. ↑ Vatnsfell Power Station [online], landsvirkjun.com [dostęp 2018-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-12].
  17. ↑ Sog Power Station [online], landsvirkjun.com [dostęp 2018-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-12].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Energetyka_wodna_w_Islandii&oldid=73202886”