Epithemia sorex
 widok od strony okrywy | |
| Systematyka[1] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Klasa | |
| Podklasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Epithemia sorex |
| Nazwa systematyczna | |
| Epithemia sorex Friedrich Kützing 1844 | |
Epithemia sorex (syn. Eunotia sorex) – gatunek okrzemek występujących w wodach słodkich[2]. Po raz pierwszy opisany zostały przez Friedricha Kützinga w 1844 roku[1]. Obok Epithemia adnata jeden z najczęściej występujących gatunków rodzaju Epithemia[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Jednokomórkowe osobniki o długości 8–70 μm i szerokości 6,5–16 μm[2]. Pancerzyki w widoku od strony pasa obwodowego z wypukłymi krawędziami i wyodrębnionymi, wyciągniętymi końcami, a od strony okrywy silnie do umiarkowanie dorsiwentralne. W widoku od strony dorsalnej najczęściej silnie wypukłe, strona wentralna umiarkowanie wklęsła. Kształt widziany od okrywy bywa określany jako „kapelusz Napoleona”[3]. Rafa silnie zakrzywiona, w środku okrywy sięga niemal po dorsalną krawędź okrywy, zaś na wyciągniętych końcach okrywy do środka biegunów. Fibule w 10 μm rozszerzają w 5–7,5 masywnych, wyraźnie widocznych żeber, często nieregularnie usytuowanych. Kształt żeber niemal równoległy do lekko promienistego. Pomiędzy żebrami znajduje się 2–3 areol. Końce zawsze mniej lub bardziej wyodrębnione i wyciągnięte lub główkowate, a następnie wygięte ku stronie dorsalnej i tępo zaokrąglone[2].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek kosmopolityczny[1]. W Środkowej Europie występujący głównie w bogatych w wapń wodach stojących. Najczęściej występuje na nizinach, w jeziorach o średniej do podwyższonej żyzności, gdzie lokalnie może dominować. W sztucznych zbiornikach na obszarach wyżynnych występuje nielicznie, natomiast w regionach górskich jedynie bardzo rzadko. W wodach płynących jest bardzo rzadko spotykana[2]. Często występuje jako epifit na Cladophora i innych grubych nitkowatych algach, także w wodach płynących[4].
Gatunkowi Epithemia sorex w polskim wskaźniku okrzemkowym do oceny stanu ekologicznego rzek (IO) przypisano wskaźnik trofii 2,7 natomiast wskaźnik saprobii 1,2. Wskaźnik trofii TI przyjmuje teoretyczne wartości od 0 (niska żyzność) do 4 (wysoka żyzność), wskaźnik saprobii przyjmuje teoretyczne wartości od 1 (niska zawartość materii organicznej) do 4 (wysoka zawartość materii organicznej)[5]. Te dane wskazują na preferencję wód średnio żyznych oraz co najwyżej nieznacznie zanieczyszczonych. Podobnie jest we wskaźnikach do oceny zbiorników zaporowych wskaźnik trofii wynosi 3, a wskażnik saprobii 1. Ponadto jest gatunkiem referencyjnym, czyli pożądanym, w zbiornikach typu przejściowego i limnicznego[6]. We wskaźniku dla jezior (IOJ) indeks troficzny to 2,5, wskazujący na preferencje do wód średnio żyznych. W tym wskaźniku jest to gatunek uznany za referencyjny dla jezior twardowodnych, ale nie dla miękkowodnych[7].
W pancerzyku żyją endosymbiotyczne sinice zdolne do asymilacji azotu atmosferycznego, przez co gatunek ten może występować w siedliskach ubogich w przyswajalne związki azotu[4].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Jeżeli chodzi o zasięg rafy w kierunku dorsalnej Epithemia sorex wykazuje podobieństwo jedynie do Epithemia argus i Epithemia smithii, jednak można je rozróżnić biorąc pod uwagę odmienne kształty okryw[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c M.D. Guiry 2002 Epithemia sorex Kützing
- ↑ a b c d e f Małgorzata Bąk i inni, Klucz do oznaczania okrzemek w fitobentosie na potrzeby oceny stanu ekologicznego wód powierzchniowych w Polsce, wyd. I, Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2012, s. 123, ISBN 978-83-61227-96-0.
- ↑ Epithemia sorex [online], Manaaki Whenua - Landcare Research [dostęp 2019-01-16] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-04] (ang.).
- ↑ a b Epithemia sorex | Species - Diatoms of North America [online], diatoms.org [dostęp 2019-01-16].
- ↑ Aleksandra Zgrundo, Łukasz Peszek, Anita Poradowska, Podręcznik do monitoringu i oceny rzecznych jednolitych części wód powierzchniowych na podstawie fitobentosu, Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2018, s. 9, 38, 50.
- ↑ Aleksandra Zgrundo, Łukasz Peszek, Anita Poradowska, Aneks do wytycznych metodycznych do przeprowadzenia monitoringu i oceny potencjału ekologicznego zbiorników zaporowych w Polsce na podstawie fitobentosu, Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2018, s. 47.
- ↑ Aleksandra Zgrundo, Łukasz Peszek, Anita Poradowska, Podręcznik do monitoringu i oceny jeziornych jednolitych części wód powierzchniowych na podstawie fitobentosu, Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2018, s. 46.