Gholamhosejn Karbasczi
Gholamhosejn Karbasczi (pers. غلامحسین کرباسچی; ur. 23 sierpnia 1954) – irański działacz samorządowy i polityk, burmistrz Teheranu w latach 1990-1998, działacz ruchu reformatorskiego skupionego wokół prezydenta Mohammada Chatamiego, jeden z liderów stronnictwa Słudzy Przebudowy.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Jest duchownym szyickim, ukończył seminarium duchowne w Ghom. Przed rewolucją islamską działał w religijnej opozycji przeciwko rządom szacha Mohammada Rezy Pahlawiego i był z tego powodu więziony w więzieniu Ewin w Teheranie[1].
W 1990 został wybrany na burmistrza Teheranu. Zdobył znaczną popularność m.in. dzięki zaangażowaniu w walkę z niepłaceniem podatków przez zamożnych kupców[2]. W ubogich dzielnicach stolicy Iranu zakładał biblioteki i ośrodki kultury[3]. Działał również na rzecz upiększania miasta, zasłynął kampanią masowego sadzenia drzew[2].
Od połowy lat 90. XX wieku działał w ruchu na rzecz reformy w Iranie[2]. Zaliczał się do tzw. modernistycznej prawicy, której przewodził Ali Akbar Haszemi Rafsandżani[4]. Był członkiem założonego przez niego stronnictwa Słudzy Przebudowy[5]. Zaliczał się do najbliższych współpracowników Mohammada Chatamiego podczas jego pierwszej kampanii wyborczej (1997) i po zwycięstwie w wyborach prezydenckich[6]. Thierry Coville przypisuje mu decydującą rolę w zakończeniem powodzeniem kampanii wyborczej kandydata reformatorów[7].
Z powodu wspierania reform Chatamiego został zaatakowany przez frakcję konserwatywną skupioną wokół Najwyższego Przywódcy Alego Chameneiego; miała ona kontrolę nad irańską policją i aparatem sądowniczym. W 1997 kilku współpracowników Karbascziego zostało aresztowanych, a następnie poddanych brutalnym przesłuchaniom, pod zarzutem bezprawnego wykorzystania pieniędzy z kasy Teheranu na kampanię wyborczą Chatamiego oraz na kampanię wyborczą reformatorów w wyborach do Madżlesu w 1996. W kwietniu 1998 aresztowany został sam Karbasczi. Po dwumiesięcznym procesie sąd uznał go za winnego korupcji, skazał na pięć lat pozbawienia wolności oraz nakazał zapłacenie grzywny w wysokości równej 6 mln dolarów. Karbasczi otrzymał również dwudziestoletni zakaz pełnienia funkcji publicznych[6]. Jego proces miał charakter polityczny[7][6]. Sąd apelacyjny skrócił następnie karę więzienia z pięciu do dwóch lat[8] i okres zakazu pełnienia funkcji publicznych do lat dziesięciu[7]. Mohammad Chatami nie występował zdecydowanie w obronie swojego współpracownika, co przyczyniło się do spadku jego popularności[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Elaine Sciolino, The Case of the Teheran Mayor: Reform on Trial, „The New York Times”, 1 lipca 1998, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-08-24].
- ↑ a b c M. Axworthy, Revolutionary..., s. 322.
- ↑ T. Coville, Najnowsza..., s. 135.
- ↑ T. Coville, Najnowsza..., s. 76-77.
- ↑ T. Coville, Najnowsza..., s. 102.
- ↑ a b c M. Axworthy, Revolutionary..., s. 329.
- ↑ a b c T. Coville, Najnowsza..., s. 114.
- ↑ M. Axworthy, Revolutionary..., s. 330.
- ↑ M. Axworthy, Revolutionary..., s. 367.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Axworthy M.: Revolutionary Iran. A History of the Islamic Republic. London: Penguin Books, 2014. ISBN 978-0-14-104623-5.
- Coville T.: Najnowsza historia Iranu. Republika islamska. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog, 2009. ISBN 978-83-61203-40-7.