Granat R-42 Sidolówka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
R-42
(Sidolówka)
Ilustracja
Dane podstawowe
Państwo

 Polskie Państwo Podziemne

Przeznaczenie

zaczepny

Data konstrukcji

1942

Lata produkcji

1942 – 1945

Dane techniczne
Wysokość

150-165 mm

Średnica

55 mm

Masa

0,31 kg

Typ zapalnika

tarciowy

Opóźnienie

4,5 s

Użytkownicy
Polskie Państwo Podziemne
Konspiracyjna wytwórnia granatów R-42 we Lwowie

Granat R-42[1] (Sidolówka[2]) – polski ręczny granat zaczepny produkowany w warunkach konspiracyjnych przez wytwórnie Armii Krajowej.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Ręczny granat zaczepny Sidolówka został skonstruowany w 1942 roku przez Władysława Pankowskiego ps. „Władysław” – pirotechnika pracującego przed wybuchem II wojny światowej w Wytwórni amunicji nr 1 w forcie Bema w Warszawie[2]. Granat oznaczono jako R-42, lecz przyjęła się nazwa Sidolówka od kształtu korpusu podobnego do puszki od „Sidolu” (popularny przed wojną środek do czyszczenia okuć i wyrobów chromowanych oraz mosiężnych)[2].

Granat ten był produkowany od drugiej połowy 1942 roku. Początkowo w Warszawie[2], a później także w Krakowie i we Lwowie. Nie można wykluczyć, że granaty te były także produkowane w Lublinie[1]. Zapalnik granatu skonstruował w 1942 Władysław Pankowski. Zastępcą szefa Produkcji Konspiracyjnej do spraw granatów ręcznych (głównie „Sidolówek”) był inż. Stefan Dąbrowski ps. „Stanisław”, a organizatorem i szefem zespołu produkcji spłonek pobudzających do tego granatu działającego w Rembertowie i Warszawie od marca 1943 do lipca 1944 (w tym okresie wyprodukowano 200 291 sztuk spłonek) był kpr. pchor. Kazimierz Pułaczewski ps. „Skiba”. W okresie powstania produkcja granatów „Sidolówka” napełnianych trotylem była prowadzona pod kierunkiem inż. Józef Michałowski ps. „Trzaska” w gmachu sądów na ul. Ogrodowej w Warszawie[2].

Łącznie wyprodukowano ponad 350 000 sztuk tego granatu[1].

Opis konstrukcji[edytuj | edytuj kod]

Granat Sidolówka był ręcznym granatem zaczepnym. Korpus stanowiła metalowa puszka, przypominająca puszkę do płynu „Sidol” do czyszczenia metalu. Miał on średnicę 55 mm i wysokość 150-165 mm. Wybuch powodował zapalnik tarciowy P-42 o czasie zwłoki 4,5 s.[2]

Parametry techniczne granatu R-42
(za: Sałaciński, 2018)[1]
j.m parametr
Czas opóźnienia
sek.
4–4,5
Zasięg
m
>10
Masa całkowita
kg
0,31
Ładunek wybuchowy
kg
0,15
Wysokość płaszcza
mm
150–165
Średnica płaszcza
mm
55


Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d Tomasz Sałaciński. Selected aspects of undercover production of explosives and explosive devices in 1939-1945 Wybrane aspekty konspiracyjnej produkcji materiałów i wyrobów wybuchowych w latach 1939-1945. „Materiały Wysokoenergetyczne”. 10 (147), s. 147-176, 2018. Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Przemysłu Organicznego. DOI: 10.22211/matwys/0171. ISSN 2083-0165. (ang.). 
  2. a b c d e f Jerzy Modrzejewski. Służba uzbrojenia w konspiracji i w Powstaniu Warszawskim. „Problemy Techniki Uzbrojenia”. 43 (130), s. 7-24, 2014. Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia. ISSN 1230-3801. (pol.).