Grupa janówecka
Grupa janówecka – zaliczane do kręgu lendzielsko-polgarskiego nowe wzorce inwentarza ruchomego, w szczególności ceramiki, którą cechowało cienkościenność i ornament ryty, malowany czerwoną lub białą farbą[1]. Materiały tego rodzaju znane są głównie ze stanowiska w Janówku w powiecie dzierżoniowskim.
W grupie tej widoczne są zarówno oddziaływania z tzw. morawsko-słowackiej ceramiki malowanej kultury lendzielskiej, jak i silne podłoże kulturowe o tradycjach ceramiki kłutej. Zespół grupy janóweckiej stanowi najstarszy I horyzont kultury lendzielskiej na Dolnym Śląsku. Pierwszym charakterystycznym wyróżnikiem tego materiału jest duża frekwencja naczyń misowatych, zarówno głębokich jak i płytkich, zbliżonych do talerzy, których cechą szczególna jest wyraźny, ostry załom, oddzielający partię przydenną naczynia od silnie wychylonego brzegu. Naczynia te nie posiadają żadnej ornamentyki wklęsłej, natomiast bardzo częstym motywem są umieszczane na wysokości ostrego załomu płaskie guzy. Samo naczynie odznaczało się bardzo starannym opracowaniem powierzchni, graniczącym niekiedy ze świeceniem.
Na szczególną jednak uwagę zasługują bardzo cienkie naczyńka tzw. amforki (od 2 do 4 mm) o baniastym brzuścu, których cechą charakterystyczną jest ornament malowany farbą czerwoną, białą i prawdopodobnie czarną. Powierzchnia zewnętrzna tych naczyń w całości pokryta farbą czerwoną stanowiła podkład dla wzorów nakładanych farbą białą i czarną. Zarówno czerwony podkład jak i białe oraz czarne wzory nakładane były po wypaleniu. Wśród motywów zdobniczych można wyróżnić meandrowe i szachownicowe. Dodatkowym elementem zdobniczym są niewielkie guzki, umieszczone na największej wydętości brzuśca.
Ceramika grupy janóweckiej odpowiada czasowo schyłkowi fazy I i początkowi fazy II w Małopolsce, fazie młodszej ceramiki malowanej na Morawach i fazie I grupy ocickiej na Górnym Śląsku.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pojawiły się one wraz z oddziaływaniami, które docierały spoza Sudetów na Równinie Wrocławskiej.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Konrad Jażdżewski: Kultura pucharów lejkowatych w Polsce zachodniej i środkowej. Poznań: 1936.
- Anna Kulczycka-Leciejewiczowa: Pierwsze społeczeństwa rolnicze na ziemiach polskich. Kultury kręgu naddunajskiego. T. III: Neolit. Wrocław: 1979.
- Wojciechowski: Zagadnienie chronologii relatywnej kultur młodszej epoki kamienia na Dolnym Śląsku na tle środkowoeuropejskiej systematyki neolitu. T. III. Wrocław: Studia Archeologiczne, 1970.
- Wojciechowski: Osada ludności kultury pucharów lejkowatych w Janówku pow. Dzierżoniów. T. IV. Wrocław: Studia Archeologiczne, 1973.
- Wojciechowski: Z zagadnień kultury pucharów lejkowatych na Dolnym Śląsku. T. III. Poznań: 1980, s. 207-220.