Iglaste

Szablon:Roślina infobox Iglaste, szpilkowe (Pinopsida Burnett, dawniej Coniferopsida) − klasa drzew lub krzewów należących do typu (gromady) nagonasiennych. Należy do niej ok. 600 gatunków roślin.

Charakterystyka

Pokrój

Szpilkowe to w przeważającej części drzewa, osiągające największe w świecie roślin wysokości (sekwoja osiąga 100 m.). Nieliczne są krzewy.

Pień

Rdzeń wykształcony jest słabo, prawie cała masa pnia wykształcona jest z drewna wtórnego.

Liście

Drobne, szpilkowate lub łuskowate, rzadko opadają co roku (modrzew). Bardzo rzadko liście są duże i płaskie. Występuje w nich charakterystyczna tkanka transfuzyjna, która otacza wiązki przewodzące.

Kwiaty

Rozdzielnopłciowe, które są zebrane w szyszkach męskich i żeńskich. Męskie narządy rozrodcze mają postać łusek lub tarczek, do których przyczepione są mikrosporangia. Grupa łusek lub tarczek tworzy strobil, rzadko łączą się one w strobil złożony (sosna).

Drewno

Posiada przewody żywiczne.

Współczesne nazewnictwo

Współczesne zasady nomenklatury biologicznej wymagają, by nazwy wyższych taksonów wywodzić od typowego rodzaju, którym zarówno dla Pinophyta jak i dla Pinopsida jest sosna (Pinus). Stąd też istotna zmiana, jaką jest zaniechanie posługiwania się terminami Gymnospermae i Coniferopsida.

Systematyka

Drzewo filogenetyczne iglastych (Farjon (2003), Quinn & Price (2003) i Price (2003)).

Systematyka iglastych jest przedmiotem nieustannej dyskusji, dlatego też istnieje kilka systemów klasyfikacji klasy Pinopsida. Jeden z nich, zakładający istnienie typów (gromad): Cycadophyta, Ginkgophyta, Gnetophyta i Magnoliophyta oraz Pinophyta – nagonasienne właściwe, zalicza do tych ostatnich tylko jedną klasę współcześnie żyjących roślin, a mianowicie iglaste (Pinopsida).

Iglaste w przeszłości dzielono także na dwa rzędy: sosnowce (Pinales) i cisowce (Taxales), ten drugi zawierający tylko jedną rodzinę, cisowatych. Taka interpretacja systematyki tej grupy sprawiała, że iglaste były grupą polifiletyczną. Alternatywny podział proponował wyróżnienie trzech rzędów: iglaste (z rodziną Pinaceae), araukariowce (z Araucariaceae i Podocarpaceae) oraz cisowców, zawierających pozostałe rodziny.

Duże uznanie znalazła tendencja polegająca na zgrupowaniu wszystkich rodzin w jednym rzędzie – sosnowce, szpilkowce (Pinales).

Podział według Jamesa Reveala

• Podklasa: Pinidae Cronquist
  • Rząd: araukariowce (Araucariales Gorozh.)
    • Podrząd: Araucariineae Luerss.
      • Rodzina: araukariowate, igławowate (Araucariaceae Henkel & W. Hochst.)
  • Rząd: głowocisowce (Cephalotaxales Takht. ex Reveal)
    • • Rodzina: głowocisowate (Cephalotaxaceae Neger)
  • Rząd: cyprysowce (Cupressales Bromhead)
    • • Rodzina: cyprysowate (Cupressaceae Rich. ex Bartl.)
        • Podrodzina: cypryśnikowate (Taxodiaceae Rich. ex Sweet)
  • Rząd: sosnowce, szpilkowce (Pinales Dumort.)
    • Podrząd: Pinineae Vines
      • Rodzina: sosnowate (Pinaceae Lindl., Abietaceae)
      • Rodzina: lebachiowate (Lebachiaceae) (rośliny kopalne)
      • Rodzina: wolcjowate (Voltziaceae) (rośliny kopalne)
      • Rodzina: Cheirolepidaceae (rośliny kopalne)
      • Rodzina: Protopinaceae (rośliny kopalne)
  • Rząd: zastrzalinowce (Podocarpales Pulle ex Reveal)
    • • Rodzina: podokarpowate, zastrzalinowate (Podocarpaceae Endl.)
      • Rodzina: Phyllocladaceae Bessey
  • Rząd: sośnicowce (Sciadopityales Takht. ex Reveal)
    • • Rodzina: sośnicowate (Sciadopityaceae Luerss.)
• Podklasa: cisowe (Taxidae Ehrend. ex Reveal)
  • Rząd: cisowce (Taxales Knobl.)
    • • Rodzina: cisowate (Taxaceae Gray)

Odporność na zanieczyszczenia

Drzewa iglaste są bardziej wrażliwe na działanie tlenków siarki i innych szkodliwych gazów niż liściaste. Najprawdopodobniej dlatego, że w igłach zachodzi kumulacja zanieczyszczeń, a drzewa liściaste, tracąc liście każdego roku, pozbywają się części tych zanieczyszczeń.