Indyjska triada nuklearna
Indyjska triada nuklearna – strategiczne i taktyczne siły jądrowe Indyjskich Sił Zbrojnych. Stanowi element odstraszania nuklearnego.
Indyjska doktryna nuklearna opiera się na pojęciu „minimalnego wiarygodnego odstraszania” i zasadzie „no first use”[1]. Zasadniczą ideą pozostaje zdolność do przetrwania nieprzyjacielskiego ataku oraz zadania skutecznego uderzenia odwetowego. Indie nigdy nie podpisały traktatu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej. Od początku rozwoju programu jądrowego prowadziły politykę dwuznaczności i nieprzejrzystości[2]. Kontrolę nad arsenałem jądrowym sprawuje szef Dowództwa Sił Strategicznych[3].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Z początkiem lat 70. XX w. Indie zaczęły rozwijać swój narodowy program atomowy. Decyzja o budowie własnej bomby atomowej była spowodowana przede wszystkim spektakularnymi sukcesami Chińczyków na tym polu i obawą, że także Pakistan wybuduje własną bombę. Indie uważały Chiny i Pakistan za wrogich sąsiadów, z których Chiny były już atomowym mocarstwem, a Pakistan pracował nad pozyskaniem broni jądrowej. Z oboma tymi krajami Indie prowadziły spory graniczne[4].
Prace prowadzono przede wszystkim w Centrum Badań Atomowych im. H. J. Bhabha w Trombay. 18 maja 1974 Indie zdetonowały swoją pierwszą bombę plutonową o mocy 12-15 kt. Podkreślały jednak, że był to test służący rozwojowi technologii jądrowej i pokojowemu jej wykorzystaniu. W kolejnych latach Indie rozpoczęły budowę własnych reaktorów, a pierwszy z nich o mocy 100 MW uruchomiono 8 sierpnia 1985 w Dhurva. Pozyskane materiały z reaktorów jądrowych posłużyły do produkcji pierwszej bomby jądrowej. 11 maja 1998 na pustyni Thar Indie przeprowadziły trzy równoczesne podziemne próby jądrowe, dwa dni później dwa kolejne podziemne testy, a po nich zadeklarowały zakończenie serii prób jądrowych[4].
W wyposażeniu sił zbrojnych Indii znajduje się (2016) około 90-110 głowic jądrowych, które mogą być przenoszone przez balistyczne pociski lądowe, atomowe okręty podwodne z balistycznymi rakietami SLBM i lotnictwo myśliwsko-bombowe[4].
- Doktryna nuklearna
Indyjska doktryna nuklearna bazuje na zasadach „minimalnego wiarygodnego odstraszania” i rezygnacji z pierwszego użycia broni atomowej. Indie rezerwują sobie prawo do użycia tej broni w odpowiedzi na atak bronią nuklearną, biologiczną lub chemiczną na indyjskie terytorium i jej siły zbrojne. Zmasowany odwet atomowy będzie wymierzony w ważne obiekty przemysłowe, węzły komunikacyjne i skupiska ludności (strategia counter-value). Indie odrzucają wykorzystanie broni jądrowej w skali taktycznej[5].
Komponent lądowy[edytuj | edytuj kod]
Komponent lądowy stanowią rakiety krótkiego zasięgu: Prithvi-II i Agni-I, średniego zasięgu: Agni-II; pośredniego zasięgu: Agni-III i dalekiego zasięgu: Agni-IV i Agni-V[6].
Pierwszym pociskiem rozwijanym w ramach programu Integrated Guided Missile Development Programme był Prithvi-II. W 2004 do uzbrojenia weszła rakieta Agni-I, która montowana jest na mobilnych wyrzutniach kolejowych i samochodowych. Rakiety te znajdują się w uzbrojeniu 334 Grupy Rakietowej stacjonującej w Secunderabad. W latach 2002-2004 wprowadzono na wyposażenie, a w 2011 uzyskała gotowość operacyjną dwustopniowa rakieta zamontowana na samochodowej wyrzutni − Agni-II. Jest uzbrojona w głowicę konwencjonalną lub jądrową. Rakiety te mogą razić cele na terytorium Pakistanu, środkowych i południowych Chin. Znajdują się w uzbrojeniu 335 Grupy Rakietowej stacjonującej w północnej części Indii[6].
Rakieta pośredniego zasięgu Agni-III może razić cele w Pakistanie, na Bliskim Wschodzie i na całym terytorium Chin z dokładnością do 40 m. Umieszczana jest na mobilnych wyrzutniach kolejowych[7]. W 2014 Indie wprowadziły do uzbrojenia dwustopniową rakietę na paliwo stałe montowaną na kolejowych wyrzutniach Agni-IV. W 2016 pracowały nad konstrukcją trójstopniowej rakiety Agni-V pozwalającą razić cele na całym terytorium Rosji i w Europie[8].
Indyjskie siły zbrojne posiadają również rakiety manewrujące typu cruise zdolne do przenoszenia głowic jądrowych.
Rakieta BrahMos to indyjsko-rosyjski taktyczny pocisk manewrujący MTCR o zasięgu do 290 km, który w 2007 wszedł do uzbrojenia sił lądowych. W 2016 znajdował się w uzbrojeniu także sił morskich i powietrznych[9]. W trakcie testowania (2016) była również rakieta dalekiego zasięgu Nirbhay budowana w technologii stealth, przeznaczona do uzbrojenia zarówno sił morskich, lądowych, jak i powietrznych[10].
Komponent morski[edytuj | edytuj kod]
.JPG)
Komponent morski indyjskiej triady nuklearnej budowany jest przede wszystkim we współpracy z Rosją. Łącznie Indie planują wybudować 5 atomowych okrętów podwodnych. Pierwszy z nich to INS Arihant S 73 zdolny do przenoszenia rakiet SLBM. Okręt posiada w uzbrojeniu w wersji SLBM cztery pionowe wyrzutnie dla dwunastu balistycznych pocisków K-15 Sagarika. Dodatkowo na dziobie posiada 6 wyrzutni torped 533 mm, z których może wystrzeliwać pociski manewrujące cruise SLCM przeciw okrętom i obiektom lądowym typu Novator Alfa Klub SS-N-27 (3M-54E-1)[11].
W uzbrojeniu marynarki indyjskiej znajduje się także pocisk krótkiego zasięgu Dhanush, stanowiący wyposażenie dwóch okrętów patrolowych typu Sukanya: Subhadra i Suvarna[11].
Komponent powietrzny[edytuj | edytuj kod]
Trzeci trzon indyjskiej „triady” stanowią samoloty myśliwsko-bombowe typu Mirage i Jaguar. Posiadają one wystarczającą zdolność do prowadzenia działań i operacji jądrowych przeciwko Chinom i Pakistanowi. Dwie eskadry samolotów Mirage 2000H stacjonują w bazie sił powietrznych Maharajpur w 40 Skrzydle[12]. Jedna z eskadr przystosowana jest do przenoszenia uzbrojenie jądrowego. Także dwie z czterech eskadr samolotów Jaguar IS/IB mogą przenosić broń jądrową. Prawdopodobnie budowane w Indii samoloty typu MiG-27 Flogger również zostały przystosowane do przenoszenia broni jądrowej. Ze względu na starzenie się floty powietrznej, rząd Indii zamierzał w 2016 kupić 36 samolotów Rafale produkcji francuskiej[2].
Środki przenoszenia broni jądrowej[edytuj | edytuj kod]
| Środki | Liczba wyrzutni | Zasięg | Moc |
|---|---|---|---|
| Prithvi-II | ~ 24 | 250–350 | 1x12 |
| Agni-I | ~ 20 | 700–1250 | 1x40 |
| Agni-II | ~ 8 | 2000–3000 | 1x40 |
| Agni-III | ~ 4 | >3200 | 1x40 |
| Agni-IV | > 3500 | 1x40 | |
| Agni-V[14] | >5200 | 1x40 | |
| Vajra Mirage 2000H | ~ 32 | 1850 | 1xbomba |
| Shamsher Jaguar IS/IB | ~ 16 | 1600 | 1xbomba |
| Dhanush (wariant Prithvi-III) | 2 | 350 | 1x12 |
| K-15 Sagarika | (12) | 700 | 1x12 |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kamassa 2018 ↓.
- ↑ a b Zarychta 2016 ↓, s. 512.
- ↑ Ziemnicki 2019 ↓.
- ↑ a b c Zarychta 2016 ↓, s. 506.
- ↑ Durkalec 2007 ↓, s. 360.
- ↑ a b Zarychta 2016 ↓, s. 507.
- ↑ Zarychta 2016 ↓, s. 507–508.
- ↑ Zarychta 2016 ↓, s. 508.
- ↑ Zarychta 2016 ↓, s. 508–509.
- ↑ Zarychta 2016 ↓, s. 509.
- ↑ a b Zarychta 2016 ↓, s. 511.
- ↑ Zarychta 2016 ↓, s. 511–512.
- ↑ a b c Zarychta 2016 ↓, s. 510.
- ↑ Ziemnicki 2018 ↓.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jacek Durkalec: Rola broni atomowej w polityce zagranicznej w XXI wieku. Warszawa: Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego, 2007.
- Marcin Kamassa: Elitarny awans nuklearnego outsidera. Indyjska triada atomowa i jej znaczenie. Space.24, 2018. [dostęp 2023-02-17].
- Stanisław Zarychta: Broń jądrowa w kształtowaniu bezpieczeństwa 1945–2015. Warszawa: Bellona SA, 2016. ISBN 978-83-11-14235-0.
- Paweł Ziemnicki: Agni-V: Indyjski sposób na nuklearne odstraszanie Chin. 2018. [dostęp 2023-02-17].
- Paweł Ziemnicki: Triada atomowa Indii osiągnęła pełną gotowość. 2019. [dostęp 2023-02-17].