Kallippos z Kyzikos
Kallippos z Kyzikos[1] (lub Kallipos z Cyzyku[2], gr. Κάλλιππος, ur. ok. 370 p.n.e. w Kyzikos, zm. ok. 310–300 p.n.e.[3][4]) – grecki astronom.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w Kyzikos w Azji Mniejszej (obecnie Turcja)[3]. Daty jego urodzenia i śmierci nie są dokładnie znane[3]. Był uczniem szkoły Eudoksosa z Knidos[3]. Początkowo prowadził obserwacje astronomiczne na wybrzeżu Hellespontu[4]. Około 334 p.n.e. przeprowadził się do Aten, gdzie pracował z Arystotelesem[4].
Wykonał dokładne pomiary długości pór roku i ustalił, że trwają 94 (wiosna), 92 (lato), 89 (jesień) i 90 dni (zima)[3][4]. Rozwinął system sfer współśrodkowych Eudoksosa z Knidos tłumaczący ruchy ciał niebieskich, dodając do niego sześć sfer[3]. Łącznie w zaproponowanej przez niego teorii były 34 sfery – po 5 dla Słońca, Księżyca, Merkurego, Wenus i Marsa, po 4 sfery miały Jowisz i Saturn, zaś jedną gwiazdy[3]. Zwiększyło to dokładność modelu teoretycznego względem danych obserwacyjnych[3].
Kallippos był także twórcą 76-letniego cyklu kalendarzowego księżycowo-słonecznego, zwanego cyklem Kallipa[2][5]. Składał się on z 940 miesięcy księżycowych i był udoskonaleniem czterokrotnie krótszego cyklu Metona[3][5]. Za początek cyklu Kallippos przyjął rok 330 p.n.e. Cykl ten był powszechnie wykorzystywany przez późniejszych astronomów[3].
Na cześć astronoma nazwano krater Calippus na Księżycu[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ David Sacks: Encyklopedia świata starożytnych Greków. Warszawa: Książka i Wiedza, 2001, s. 67. ISBN 83-05-13169-6.
- ↑ a b Kallipos z Cyzyku, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-01-17].
- ↑ a b c d e f g h i j
John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Kallippos z Kyzikos w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)
- ↑ a b c d red. Thomas Hockey: Biographical Encyclopedia of Astronomers 2nd Edition. Springer New York, 2014, s. 356-357. ISBN 978-1-4419-9917-7.
- ↑ a b Ludwik Zajdler. Saros oraz inne cykle i okresy (2). „Urania”. 7, 1977.
- ↑ Calippus on Moon. [w:] Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. IAU, USGS Astrogeology Science Center, NASA. [dostęp 2017-01-17]. (ang.).
