Kamienica przy Rynku 25 we Wrocławiu
 nr rej. A/5248/279 z 30.12.1970[1]
| |
 Kamienica przy Rynku 25 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Rynek 25 |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt |
Alvin Wedemann |
| Kondygnacje |
pięć |
| Rozpoczęcie budowy |
XIV wiek |
| Ważniejsze przebudowy |
ok. 1770, 1906, |
| Kolejni właściciele |
Stein & Koslowsky, Herz & Ehrlich |
| Obecny właściciel |
Moda Polska |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
 51°06′36,75″N 17°01′49,41″E/51,110208 17,030392
| |
Kamienica przy Rynku 25 – kamienica na wrocławskim Rynku, na południowej pierzei Rynku, tzw. stronie Złotego Pucharu.
Historia kamienicy i jej architektura
Pierwszy budynek na działce nr 25 wzniesiono w późnym średniowieczu. Był to murowany jednoizbowy dom mieszkalny. Około 1770 roku budynek został przebudowany; w jego miejsce powstała trzykondygnacyjna kamienica[2]. W 1906 roku kamienica została częściowo wyburzona, a w jej miejsce wzniesiono pięciokondygnacyjny dom handlowy Stein & Koslowsky. Jego projektantem był Alvin Wedemann. W nowym budynku zachowano średniowieczne piwnice oraz murowane ściany szczytowe, pomiędzy którymi położono stalowe, ponad 10- metrowe rygle, a na nich żelbetonowe stropy. Budynkowi nadano secesyjno-barokowy wygląd: fasada miała formę pięciokondygnacyjnej kamiennej ramy utworzonej przez skrajnie umieszczone masywne pilastry w wielkim porządku wspierający kamienny szczyt[3]. U dołu pilastry zakończone były płaskorzeźbionymi profilami orła i pelikana. Na wysokości pomiędzy drugą a czwartą kondygnacją, w osi środkowej fasady, umieszczono płaski wykusz zakończony secesyjno-barokową balustradą. Na piątej kondygnacji umieszczono okna łukowe. Fasada zakończona była wysuniętym gzymsem a nad nim dwukondygnacyjnym szczytem, na środku którego umieszczono owalne okno flankowane rzeźbami chłopców trzymających girlandy liści laurowych[4]. Wysoki szczyt zakrywał dwuspadowy dach o układzie kalenicowym[3].
W kamienicy na czterech pierwszych kondygnacjach urządzono duże sale sprzedaży. Część parteru zajmowały w całości witryny wystawowe i para oszklonych drzwi, z których jedno umieszczone centralnie prowadziły do sklepu, a drugie znajdujące się na skraju fasady do ewakuacyjnej klatki schodowej. Powyżej trzeciego pietra znajdowały się pomieszczenia produkcyjne[3].
Pierwszym właścicielem domu handlowego była firma bieliźniarska Stein & Koslowsky, która swoją dotychczasową siedzibę miała w kamienicy nr 16[5]. Na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku budynek przejęła spółka Herz & Ehrlich. W tym samym okresie przebudowano układ wejść i witryn[3].
Po 1945
Podczas działań wojennych w 1945 roku kamienica uległa niewielkim zniszczeniom. W latach 70. XX wieku budynek przeszedł przebudowę. Wymieniono wówczas witryny oraz przebito strop pomiędzy parterem a I piętrem, łącząc je wachlarzowymi schodami. Od 1956 roku w Rynku 25 mieści się siedziba Mody Polskiej i Dolnośląskiego Zakładu Doskonalenia Zawodowego[3].
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ Wygląd kamienicy ok 1800 roku
- ↑ a b c d e Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 304.
- ↑ Detal. Płaskorzeźby chłopców trzymających girlandy oraz wizerunek dwoje siedzących dzieci nad owalnym oknem
- ↑ Kamienica nr 16 i szyldy firmy Stein & Koslowsky
Bibliografia
- Jan Harasimowicz: Encyklopedia Wrocławia. Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. ISBN 83-7384-561-5.
- Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.