Kościół św. Jana Chrzciciela w Velkich Losinach
| kościół parafialny | |||||||||||
| |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie Czech  | |||||||||||
 50°02′28,4″N 17°03′04,1″E/50,041222 17,051139
| |||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||
Kościół św. Jana Chrzciciela w Velkich Losinach – kościół parafialny z przełomu XVI i XVII wieku znajdujący się w miejscowości Velké Losiny w powiecie Šumperk (kraj ołomuniecki, Republika Czeska) niedaleko góry Křížový vrch.
Największy kościół wiejski na Morawach[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Budynek został wzniesiony w latach 1599[2] lub 1600[3]–1603 na miejscu starego kościoła drewnianego, z którego materiał wykorzystano do budowy trzech mniejszych kościółków w okolicy, w miejscowościach Maršíkov, Žárová i Klepáčov. Fundatorem był Jan starszy z Žerotína, projektantem zaś Antonin Thoma[1].
Pierwotnie jednonawowa świątynia została wybudowana jako kościół luterański, w surowym późnogotyckim stylu z elementami renesansowymi we wnętrzu[3]. W późniejszych czasach sukcesywnie barokizowana, zachowała elementy charakterystyczne zarówno dla luterańskiego, jak i katolickiego budownictwa sakralnego. W czasie wojny trzydziestoletniej w 1624 roku budynek kościoła luterańskiego został przejęty przez kościół rzymskokatolicki. Pierwszym katolickim kapłanem był ksiądz Franz Albani.
Zmiany architektoniczne i wyposażenia wnętrza[edytuj | edytuj kod]
Od czasu przejęcia kościoła przez katolików, był on stopniowo rozbudowywany. W 1637 i 1674 dobudowano ołtarze boczne, w latach 1648, 1722 i w 1768 zaopatrzono świątynię w organy, w 1734 roku wybudowano barokową ambonę a w 1784 roku dokonano pełnej przebudowy prezbiterium i wymieniono wyposażenie, m.in. usuwając kamienny ołtarz główny. Obecnie ołtarz ten (ze sceną chrztu Chrystusa w Jordanie), znajduje się na zewnętrznej ścianie prezbiterium[1]. W trakcie przebudowy wyburzono też empory po obu stronach ołtarza wraz ze schodami prowadzącymi do nawy. Ambona została przeniesiona do narożnika północnej empory; dwa oratoria znalazły nowe przeznaczenie: południowe określano jako pańskie, a północne były przeznaczone dla wyższych urzędników pańskich[3]. Wnętrze kościoła ozdabiały obrazy: Pięć Ran Chrystusa pochodzący z kapliczki wybudowanej na polecenie cesarza Józefa II nad źródłem Vřesová studánka, dwanaście stacji Drogi krzyżowej morawskiego malarza Františka Antonína Sebastiniego (znanego też jako Šebesta) z 1782 roku[4] oraz obraz Johanna Christopha Handkego.
W 1725 roku do kościoła, na zlecenie hrabiego Jana Ludwika z Žerotína, dobudowano barokową kaplicę Świętego Krzyża z rodzinnym grobowcem Žerotínów. W 1787 roku, nakładem 20 złotych i 20 krajcarów, wybudowano północny i południowy przedsionek przy wejściu do kościelnej nawy[3]. W 1896 roku wymieniono drewniane sklepienia okienne na trzy mozaikowe witraże, których donatorami byli Karl von Liechtenstein, dr Adolf Weiss z Tessbachu oraz członkowie parafii. Na dwóch liechtensteinskich witrażach znajdują się wizerunki św. Karola Boromeusza i św. Franciszki Rzymskiej (na lewym) oraz św. Barbary i św. Ignacego Antiocheńskiego (na prawym). Trzeci witraż, znajdujący się na południowej stronie kościoła, ozdobiony jest motywami roślinnymi[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Aleš Matějíček: Velké Losiny - kostel sv. Jana Křtitele. [w:] Průvodce Velké Losiny [on-line]. Turistika.cz. [dostęp 2014-04-12]. (cz.).
- ↑ Velké Losiny - kostel sv. Jana Křtitele. Turistika.cz, 2010-05-13. [dostęp 2014-04-12]. (cz.).
- ↑ a b c d e Historie kostela sv. Jana Křtitele ve Velkých Losinách. [w:] Farnost Velké Losiny. Římskokatolická farnost Velké Losiny [on-line]. Farnostlosiny.cz, 2010-05-13. [dostęp 2014-04-12]. (cz.).
- ↑ Turistická trasa Vycházka za církevními památkami směrem na Maršíkov - Turistické trasy - Šumpersko - Velké Losiny. [w:] Informační centrum Šumperk - Šumpersko [on-line]. Infosumperk.cz. [dostęp 2014-04-12]. (cz.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Kościół św. Jana Chrzciciela (zdjęcia wnętrza świątyni w portalu turystycznym CZeCOT.pl) (pol.)
- Fotogalerie Velké Losiny (zdjęcia bryły kościoła i witraże, autor: Aleš Matějíček) (cz.)