Kokino

Megalityczne obserwatorium astronomiczne Kokino

Zachód słońca w obserwatorium Kokino

Kokino (maced. Кокино) – stanowisko archeologiczne w północno-wschodniej Macedonii Północnej z pozostałościami megalitycznego obserwatorium astronomicznego.

Położenie

Stanowisko położone jest na górze Tatiḱew Kamen (1013 m) koło wsi Kokino niedaleko miejscowości Staro Nagoriczane, około 19 km na północny wschód od Kumanowa.

Historia

Stanowisko zostało odkryte przez archeologa Jowicę Stankowskiego z Muzeum Narodowego w Kumanowie w 2001 roku. W 2002 roku fizyk Ǵore Cenew z planetarium w Skopje przeprowadził jego pierwsza analizę archeologiczno-astronomiczną. Obserwatorium najprawdopodobniej powstało ok. 1800 p.n.e.

W 2005 roku NASA umieściła Kokino na liście starożytnych obserwatoriów astronomicznych.

W styczniu 2009 roku rząd Macedonii zgłosił kandydaturę Kokino do wpisu na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO.

Opis

Obserwatorium zlokalizowane jest na dwóch występach skalnych, położonych na różnych wysokościach. Jego wymiary to 90 × 50 m. W niższej, zachodniej, części stoją w rzędzie cztery kamienne „trony” orientowane w kierunku północ-południe, co umożliwiało siedzącym obserwacje wyższej platformy i wschodzących ciał niebieskich.

Badania archeologiczne wykazały, że „trony” służyły do przeprowadzania rytuału „połączenia” boga Słońca z władcą lokalnym, który miał być przedstawicielem boga na Ziemi. Rytuał odbywał się dokładnie w połowie lata (koniec lipca), kiedy słońce ukazywało się w wycięciu w bloku skalnym tuż pod najwyższym punktem obserwatorium. Wycięcie zostało bardzo precyzyjnie wykonane – odległość pomiędzy jego pionowymi ścianami odpowiada średnicy Słońca widzianej z „tronu” władcy. W dniu wyznaczającym połowę lata promień słońca pada dokładnie na „tron” władcy dzięki kolejnemu nacięciu w pionowej skale rozdzielającej obydwa występy. W dniu tym świętowano również zakończenie żniw, koniec cyklu rocznego, a zarazem koniec panowania władcy – poprzez promień słońca padający na twarz władcy – połączenie z bogiem Słońca, odnawiał on władzę.

W skałach zlokalizowano siedem nacięć wskazujących miejsca wschodu Słońca i Księżyca: trzy z nich wskazują miejsce wschodu Słońca podczas przesilenia letniego, przesilenia zimowego, a także równonocy wiosennej/równonocy jesiennej, a pozostałe cztery wyznaczają pozycje Księżyca. Ponadto w skale znajdują się dwa dodatkowe nacięcia do wyznaczania kalendarza lunarnego, na podstawie którego określano kalendarz świąt.