Kuropatwy (obraz Józefa Chełmońskiego)
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania | |
| Medium | |
| Wymiary |
123 × 199 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
.jpg)
Kuropatwy (Kuropatwy na śniegu[1]) – obraz olejny malarza Józefa Chełmońskiego. Dzieło jest przechowywane w Muzeum Narodowym w Warszawie.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1887 r. Chełmoński przeprowadził się z Paryża i osiadł na Mazowszu, gdzie dwa lata później zamieszkał w swoim majątku w Kuklówce. Od roku 1886, kiedy to namalował Dropie, datuje się nowy rozdział w jego twórczości: w tworzonych wtedy pracach zaszły duże zmiany, dynamiczne kompozycje ustąpiły miejsca wyciszonym krajobrazom często pozbawionym sztafażu. Na jego płótnach pojawiały się motywy pól i polnych dróg, lasów, rzek i jezior. Artysta zaczął malować w plenerze rezygnując z mocnych kontrastowych barw na rzecz stonowanych kolorów[2][3].
Według relacji córki Chełmońskiego malarz wiele razy leżał na śniegu obserwując kuropatwy[4].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Obraz przedstawia stado kuropatw na śniegu, każdy ptak potraktowany jest indywidualnie. Zimny wiatr rozwiewa im pióra, a niebo nieomal zlewa się z ziemią. Kompozycja jest oparta na kontraście dużej płaszczyzny, przedstawionej w różnych odcieniach bieli i drobnych, ciemnych sylwetek ptaków w brudnopopielatej tonacji. Gama kolorystyczna jest stonowana, zbliżająca się do monochromatyzmu. Ciemne zarysy ptasich ciał są zrównoważone przez delikatnie zaznaczoną linię horyzontu i intensywniejszą barwę śniegu w lewej dolnej części obrazu[4][2][5].
Joanna M. Sosnowska uważa, że choć przedstawienie kuropatw jest realistyczne, to jednak niemożliwym jest zaobserwowanie tych ptaków w naturze z tak niewielkiej odległości i pod takim kątem jak zaprezentował to Chełmoński na obrazie. Przy tworzeniu tego płótna malarz inspirował się prawdopodobnie sztuką japońską, z którą zetknął się podczas pobytu w Paryżu. Na takie inspiracje wskazują również powstałe wcześniej Czajki, obydwa obrazy są najwcześniejszymi dziełami polskimi powstałymi pod wpływem japońszczyzny. Ponieważ Chełmoński wrócił z Paryża cztery lata przed powstaniem Kuropatw, wskazuje to nie na chwilowe zauroczenie panującą ówcześnie w stolicy Francji modą, ale na świadome artystyczne działanie[1].
Obraz został pozytywnie przyjęty przez krytykę, entuzjastyczne recenzje pozostawili m.in. współcześni Chełmońskiemu krytycy Zenon Przesmycki i Feliks Jasieński[2]. Na Wystawie Międzynarodowej w Berlinie w 1891 r. malarz za Kuropatwy otrzymał najwyższą nagrodę Ehrendiplom[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Joanna M. Sosnowska, Malarz: Józef Chełmoński, Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2021, s. 124, ISBN 978-83-66519-39-8.
- ↑ a b c Stefania Kozakowska-Krzysztofowicz, Franciszek Stolot: Historia malarstwa polskiego. Kraków: Ryszard Kluszczyński, 2000, s. 223–224. ISBN 83-88080-44-X.
- ↑ Jerzy Malinowski: Sztuka polska. Sztuka XIX wieku. Warszawa: Arkady, 2021, s. 285–287. ISBN 978-83-213-4836-0.
- ↑ a b c Katarzyna Rzontkowska, Chełmoński, Warszawa: Edipresse Polska, 2017, s. 64, ISBN 978-83-8117-211-0.
- ↑ Józef Chełmoński. Poznań: Oxford Educational sp. z o.o., 2008, seria: Wielka Kolekcja Sławnych Malarzy. ISBN 978-83-252-0130-2.