Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Armenii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Armenii – lista miejsc w Armenii wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972[1] i ratyfikowanej przez Armenię 5 września 1993 roku[2].

Obecnie (stan w 2020 roku) na liście znajdują się trzy obiekty dziedzictwa kulturowego[2].

Na armeńskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Armenia zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa, znajdują się cztery obiekty (stan w roku 2020)[2].

Obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO[edytuj | edytuj kod]

Armenia na liście światowego dziedzictwa UNESCO

Poniższa tabela przedstawia armeńskie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście[a] wraz z jej angielskim oryginałem[2];
Położenie – miasto, prowincja; współrzędne geograficzne;
Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[5]:
  • kulturowe (K),
  • przyrodnicze (P),
  • kulturowo–przyrodnicze (K,P);
Rok wpisu – roku wpisu na listę;
Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.


Nr ref. Obiekt Zdjęcie Położenie Typ Rok Opis
777 Klasztory w Haghbat i w Sanahin
Monasteries of Haghpat and Sanahin
KAm
(ii)(iv)
1996
2000
Dwa bizantyjskie klasztory z okresu dynastii Kiurikianów (X–XIII w.) w Hachpacie i w Sanahinie[6]; klasztory były ważnymi ośrodkami kultury w średniowieczu – Sanahin słynął ze szkoły miniatorskiej i kaligraficznej[6]. Przykład rozkwitu armeńskiej architektury sakralnej[6].
Hachpat AmHachpat
Lorri
41°05′38″N 44°42′43″E/41,093889 44,711944
Sanahin AmSanahin
Lorri
41°05′13,8″N 44°39′58,0″E/41,087164 44,666108
1011 Katedra i kościoły w Eczmiadzynie i zespół archeologiczny w Zwartnoc
Cathedral and Churches of Echmiatsin and the Archaeological Site of Zvartnots
KAm
(ii)(iii)
2000 Przykład rozwoju i rozkwitu armeńskiego typu kościoła halowego budowanego na planie krzyża i przekrytego kopułą centralną, który miał istotny wpływ na rozwój architektoniczny i artystyczny regionu[7].
Katedra w Eczmiadzynie AmWagharszapat
Armawir
40°09′42″N 44°17′28″E/40,161667 44,291111
Kościół św. Rypsymy w Wagharszapacie AmWagharszapat
Armawir
40°10′01,3″N 44°18′34,7″E/40,167019 44,309639
Zespół archeologiczny w Zwartnoc AmZwartnoc
Armawir
40°09′45″N 44°24′12″E/40,162500 44,403333
960 Klasztor Geghard i Dolina Górnego Azatu
Monastery of Geghard and the Upper Azat Valley
KAm
(ii)
2000 Zespół klasztorny Geghard obejmuje kilka kościołów oraz groby, w większości wykute w skale, charakteryzujące okres największej świetności średniowiecznej architektury armeńskiej[8].
Klasztor Geghard AmKotajk
40°08′25,5″N 44°49′06,6″E/40,140425 44,818511
Dolina Górnego Azatu AmKotajk
39°37′57″N 45°29′14″E/39,632500 45,487222

Obiekty na armeńskiej liście informacyjnej UNESCO[edytuj | edytuj kod]

Obiekty wpisane na armeńską listę informacyjną UNESCO

Poniższa tabela przedstawia obiekty na armeńskiej liście informacyjnej UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
Obiekt – polskie nazwa obiektu wraz z jej angielskim oryginałem na armeńskiej liście informacyjnej[2];
Położenie – miasto, prowincja; współrzędne geograficzne;
Typ – klasyfikacja według zgłoszenia[5]:
  • kulturowe (K),
  • przyrodnicze (P),
  • kulturowo–przyrodnicze (K,P);
Rok wpisu – roku wpisu na listę informacyjną;
Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
# Obiekt Zdjęcie Lokalizacja Typ (wraz z kryteriami) Rok Nr ref.
8 Stanowisko archeologiczne miasta Dwin
The archaeological site of the city of Dvin
AmArarat
40°00′16,9″N 44°34′45,0″E/40,004683 44,579169
KAm
(ii)(iii)(vi)
1995 Pozostałości antycznego miasta Dwin, dawnej stolicy Armenii, zniszczonego przez Mongołów w XIII wieku[9].
10 Bazylika Jereruk i stanowisko archeologiczne
The basilica and archaeological site of Yererouk
AmAnipemza
Szirak
40°26′23,0″N 43°36′33,0″E/40,439722 43,609167
KAm
(iii)(iv)(vi)
1995 Pozostałości bazyliki z IV w. – jednego z najwcześniejszych chrześcijańskich zabytków w Armenii oraz pozostałości zabudowań klasztornych i świeckich[10].
13 Norawank i Dolina Górnego Amaghu
The monastery of Noravank and the upper Amaghou Valley
AmSjunik
39°41′03″N 45°13′58″E/39,684167 45,232778
K,PAm
(i)(iii)(vi)(vii)(ix)
1995 Norawank – klasztor z XIII wieku, położony w dolinie Amaghu, wzniesiony przez armeńskiego architekta Momika[11].
14 Monastyr Tatew i Wielka Pustelnia Tatewska oraz sąsiadujące tereny w dolinie rzeki Worotan
The monasteries of Tatev and Tatevi Anapat and the adjacent areas of the Vorotan Valley
K,PAm
(i)(ii)(iv)(vi)(vii)(ix)
1995 Klasztor Tatew z IX–XIII w. i Wielka Pustelnia Tatewska XVII w. w dolinie rzeki Worotan[12].
Tatew AmSjunik
39°22′46″N 46°15′00″E/39,379444 46,250000
Wielka Pustelnia Tatewska AmSjunik
39°23′15,6″N 46°15′38,9″E/39,387665 46,260806

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Polskie nazwy podane są za Polskim Komitetem ds. UNESCO[3], przy czym nazwy geograficzne w nazwach wpisów za Komisją Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. UNESCO: Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage. [dostęp 2020-12-20]. (ang.).
  2. a b c d e UNESCO: Armenia. [dostęp 2020-12-20]. (ang.).
  3. Armenia. Polski Komitet ds. UNESCO. [dostęp 2020-12-20].
  4. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej: NAZEWNICTWO GEOGRAFICZNE ŚWIATA, Zeszyt 5, Azja Środkowa i Zakaukazie. Warszawa: GŁÓWNY URZĄD GEODEZJI I KARTOGRAFII, 2005, s. 35–42. ISBN 83-239-9019-0. [dostęp 2020-12-20].
  5. a b UNESCO: The Criteria for Selection. [dostęp 2020-12-20]. (ang.).
  6. a b c UNESCO: Monasteries of Haghpat and Sanahin. [dostęp 2020-12-20]. (ang.).
  7. UNESCO: Cathedral and Churches of Echmiatsin and the Archaeological Site of Zvartnots. [dostęp 2020-12-20]. (ang.).
  8. UNESCO: Monastery of Geghard and the Upper Azat Valley. [dostęp 2020-12-20]. (ang.).
  9. UNESCO: The archaeological site of the city of Dvin. [dostęp 2020-12-20]. (ang.).
  10. UNESCO: The basilica and archaeological site of Yererouk. [dostęp 2020-12-20]. (ang.).
  11. UNESCO: The monastery of Noravank and the upper Amaghou Valley. [dostęp 2020-12-20]. (ang.).
  12. UNESCO: The monasteries of Tatev and Tatevi Anapat and the adjacent areas of the Vorotan Valley. [dostęp 2020-12-20]. (ang.).