Lista informacyjna
Lista informacyjna[1] (ang. Tentative List) – narodowa lista obiektów, które państwo strona Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
W sierpniu 2016 narodowe listy informacyjne prowadziło 175 ze 192 państw stron konwencji, a na wszystkich narodowych listach informacyjnych znajdowało się 1640 obiektów[2].
Procedura wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO[edytuj | edytuj kod]
Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego (art. 11) ustanowiła listę obiektów o „wyjątkowej powszechnej wartości”[a] wybieranych na podstawie określonych kryteriów[3][4][1]. O wpisaniu danego obiektu na listę decyduje spełnienie przynajmniej jednego z dziesięciu kryteriów kulturowych lub przyrodniczych[5].
Decyzje o wpisach na listę podejmuje Komitet Światowego Dziedzictwa w trakcie corocznej sesji, wybierając obiekty spośród nominacji zgłaszanych przez poszczególne państwa strony konwencji[6]. Każdy wniosek nominacyjny musi być poprzedzony wpisem na narodową listę informacyjną, przynajmniej rok wcześniej[5], gdyż w przeciwnym razie nie będzie rozpatrywany[5]. O złożenia wniosku nominacyjnego w danym roku decyduje państwo strona[5].
Państwa strony konwencji powinny przygotowywać listę informacyjną z udziałem zainteresowanych stron: władz regionalnych i lokalnych, lokalnych społeczności, organizacji pozarządowych[5]. Listy muszą zostać formalnie przesłane za pośrednictwem formularza zgłoszeniowego w języku angielskim lub francuskim do Centrum Światowego Dziedzictwa (ang. World Heritage Centre, WHC). Zgłoszenia muszą zawierać nazwę obiektu, jego położenie geograficzne, krótki opis i uzasadnienie jego „wyjątkowej powszechnej wartości”[5].
Centrum Światowego Dziedzictwa sprawdza nadesłaną dokumentację – jeśli zgłoszenie spełnia wszystkie wymogi formalne, jest rejestrowane i przesyłane do wiadomości właściwej organizacji doradczej[4] – Międzynarodowej Radzie Ochrony Zabytków i Miejsc Historycznych (ang. International Council on Monuments and Sites, ICOMOS) lub/i Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (ang. International Union for Conservation of Nature, IUCN).
Zarejestrowane narodowe listy informacyjne są publikowane na stronach internetowych UNESCO[1]. Centrum, w porozumieniu z państwami stronami, aktualizuje te listy poprzez usuwanie z nich obiektów wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO i tych, w stosunku do których Komitet podjął decyzję o niewpisywaniu[1].
Państwa strony konwencji powinny uzupełniać i uaktualniać swoje listy przynajmniej raz na dziesięć lat[5].
Tworzenie listy informacyjnej w Polsce[edytuj | edytuj kod]
Komitet do spraw Światowego Dziedzictwa Kulturowego w Polsce, organ pomocniczy przy Ministrze Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przyjął formularz zgłoszenia dla wszystkich miejsc z terenu Polski, które chciałyby się starać o status potencjalnego kandydata do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO[7]. Formularz został zatwierdzony przez Generalnego Konserwatora Zabytków[7]. Zgłoszenie to oficjalny pierwszy etap w procedurze na poziomie krajowym[7]. Zgłoszenia są weryfikowane i oceniane przez Polski Komitet ds. Światowego Dziedzictwa Kulturowego[7]. W przypadku zaakceptowania kandydatury obiektu przygotowywany jest formularz zgłoszeniowy do Centrum Światowego Dziedzictwa oraz dokumentacja wniosku nominacyjnego zgodnie z Wytycznymi operacyjnymi do realizacji Konwencji Światowego Dziedzictwa[7][8].
W sierpniu 2022 roku polska lista informacyjna zawierała 5 obiektów[9]:
- Modernistyczne centrum Gdyni (data zgłoszenia na Listę Informacyjną: 26.09.2019)
- Gdańsk – miasto wolności i pamięci (data zgłoszenia na Listę Informacyjną: 04.11.2005)
- Kanał Augustowski (data zgłoszenia na listę informacyjną: 20.03.2006)
- Pienińska dolina Dunajca (data zgłoszenia na listę informacyjną: 20.03.2006)
- Młyn papierniczy w Dusznikach-Zdroju (data zgłoszenia na Listę Informacyjną: 24.10.2019)
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Według Wytycznych operacyjnych „wyjątkowa powszechna wartość” to znaczenie kulturowe lub przyrodnicze, które jest na tyle szczególne, że przekracza granice narodowe i ma powszechne znaczenie dla obecnych i przyszłych pokoleń ludzkości. Polska wersja językowa Wytycznych operacyjnych stosuje termin „wyjątkowa uniwersalna wartość”.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Centrum Światowego Dziedzictwa: Wytyczne operacyjne do realizacji Konwencji światowego dziedzictwa. UNESCO, Luty 2012. [dostęp 2017-07-07].
- ↑ UNESCO: Tentative Lists. [dostęp 2016-09-05]. (ang.).
- ↑ Dziennik Ustaw 1976 r. nr 32 poz. 190. [w:] Dziennikustaw.gov.pl [on-line]. [dostęp 2016-08-29].
- ↑ a b World Heritage Centre: Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention. UNESCO, 8 July 2015, s. 11. [dostęp 2016-08-29].
- ↑ a b c d e f g UNESCO: World Heritage List Nominations. [dostęp 2016-08-29]. (ang.).
- ↑ UNESCO: The World Heritage Committee. [dostęp 2016-08-29]. (ang.).
- ↑ a b c d e Narodowy Instytut Dziedzictwa: Procedury. [dostęp 2016-08-29].
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Procedura wpisu na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. [dostęp 2016-09-05].
- ↑ UNESCO: Tentative Lists – State Party: Poland. [dostęp 2016-08-30]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- UNESCO: Tentative Lists. [dostęp 2016-08-30]. (ang.).