Maksymilian Emmer
| Zawód |
scenarzysta, reżyser, krytyk filmowy |
|---|
Maksymilian Emmer – polski scenarzysta, reżyser i krytyk filmowy związany ze środowiskiem awangardzistów.
Twórczość filmowa[edytuj | edytuj kod]
W 1931 r. Maksymilan Emmer i Andrzej Wolica uczestniczyli w realizacji filmu krótkometrażowego o charakterze reportażowym Narodziny i życie gazety w reżyserii Aleksandra Forda. Główna idea filmu opierała się na ukazaniu tego, co kryje się za prostymi informacjami prasowymi z rubryki „Kronika miejska”, a następnie konfrontowanie ich z autentycznymi miejscami, do których się odnosiły[1]. Kontynuacją tematu gazety, a zarazem „kroniki blasków i cieni wielkiego miasta” był dramat „Legion ulicy” (1932)[1]. Produkcja Forda do scenariusza Emmera i Wolicy opowiadała historię Józka, który w obliczu choroby matki, postanawia zostać gazeciarzem[2]. Legion ulicy spotkała z pozytywnym odzewem ze strony krytyków i publiczności, w tym czytelników „Kina” (złoty medal za rok 1932), „ABC” i „Expressu Porannego”[3][4].
W 1934 r. Emmer i Jerzy Maliniak byli odpowiedzialni za zdjęcia do filmu propagandowego Budujemy Wandy Jakubowskiej i Eugeniusza Cękalskiego. Zamówiony przez Warszawską Spółdzielnię Mieszkaniową film poświęcony był budowaniu osiedli podmiejskich i propagowaniu nowoczesnego budownictwa mieszkaniowego[5].
W 1935 r. Emmer powrócił do współpracy z Aleksandrem Fordem. Według jego pomysłu Ford napisał scenariusz i wyreżyserował film krótkometrażowy o tematyce sportowej Na start!. Dzieło otrzymało III Nagrodę w konkursie na najlepszy film sportowy Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego[6].
W tym samym roku Emmer i Jerzy Maliniak wyjechali na Polesie. Podróż ta zaowocowała realizacją cyklu reportażowego Polesie, obejmującego 4 części: Burza, Na wodnych szlakach, Horodno. Miasteczko glinianych garnków i Polesie. Reportaż z krainy tęsknych pieśni. Za ostatnią z nich twórcy zostali nagrodzeni w 1936 r. Srebrnym Medalem na IV Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji. Jednocześnie dzieło Emmera i Maliniaka stało się pierwszym polskim filmem krótkometrażowym, który otrzymał to wyróżnienie[7]. Mieczysław Sztycer z „Filmu” napisał, że „jest jakaś okrutna beznadziejność w tym leniwym, powolnym bytowaniu ludzi, w ich walce z naturą, która ich żywi, w ich dniu powszedniej pracy i świątecznej radości. Tym więc trudniej było uchwycić z tematu o nieruchomym, statycznym charakterze – materiał wartościowy kinowo, ruchowy i dynamiczny. Udało się to w zupełności reżyserom Polesia, którzy uniknęli dłużyzn, jałowej refleksji, tak dokuczliwej w filmach sowieckich na tematy ludowe”[8].
W 1937 r. Emmer zrealizował reportaż Hajnówka ze zdjęciami Jerzego Maliniaka na temat wyrębu drzewa w Puszczy Białowieskiej[9]. Rok później ukazał się film propagandowo-państwowy Wymarsz na Zaolzie. Oprócz Emmera pracowali nad nim Edmund Byczyński, Jerzy Maliniak, S. Rodowicz, Tadeusz Solecki, Jerzy Stefanowski, D. Stocki i Stanisław Wohl[10]. Ponadto Emmer i Maliniak przygotowali animację Ołowiane żołnierzyki[11].
Przed wybuchem II wojny światowej filmowiec we współpracy z Maliniakiem stworzył jeszcze dwie produkcje Narodziny leku i W służbie lecznictwa. Ostatni ze wspomnianych filmów był jedną z nielicznych prób nadania produkcji krótkometrażowej charakteru naukowego. Łączył się w nim wysoki poziom artystyczny z przystępną formą w przekazaniu odbiorcy skomplikowanego procesu wytwarzania leków[12].
Jeden ze współzałożycieli Zrzeszenia Producentów Filmów Krótkometrażowych w Polsce[13].
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Tytuł | Reżyser | Scenarzysta | Uwagi |
|---|---|---|---|---|
| 1931 | Narodziny i życie gazety | film krótkometrażowy; realizacja | ||
| 1932 | Legion ulicy | 
|
we współpracy z Andrzejem Wolicą | |
| 1934 | Budujemy | zdjęcia z Jerzym Maliniakiem; film propagandowy | ||
| 1935 | Na start! | film krótkometrażowy; pomysł | ||
| 1936 | Cykl Polesie (Burza, Na wodnych szlakach, Horodno. Miasteczko glinianych garnków i Polesie. Reportaż z krainy tęsknych pieśni) |
|
|
filmy krótkometrażowe współrealizowane z Jerzym Maliniakiem |
| 1937 | Hajnówka |
|
|
film krótkometrażowy |
| 1938 | Wymarsz na Zaolzie | film propagandowo-państwowy; współrealizacja | ||
| 1938 | Ołowiane żołnierzyki |
|
|
animowany film krótkometrażowy współrealizowany z Jerzym Maliniakiem |
| 1939 | Narodziny leku |
|
|
film krótkometrażowy współrealizowany z Jerzym Maliniakiem |
| 1939 | W służbie lecznictwa |
|
|
film krótkometrażowy |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Hendrykowska 2014 ↓, s. 167.
- ↑ Janicki 1967 ↓, s. 14.
- ↑ Historia filmu polskiego 1988 ↓, s. 224.
- ↑ Toeplitz 1959 ↓, s. 397.
- ↑ Hendrykowska 2014 ↓, s. 551.
- ↑ Hendrykowska 2014 ↓, s. 556.
- ↑ Łotysz 2022 ↓, s. 113–114.
- ↑ Hendrykowska 2014 ↓, s. 205.
- ↑ Hendrykowska 2014 ↓, s. 591.
- ↑ Hendrykowska 2014 ↓, s. 614.
- ↑ Artwińska 2021 ↓, s. 256.
- ↑ Hendrykowska 2014 ↓, s. 621, 625.
- ↑ Hendrykowska 2014 ↓, s. 183.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Leszek Armatys, Barbara Armatys, Wiesław Stradomski, Historia filmu polskiego, t. 2, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1988, ISBN 83-221-0368-9.
- Anna Artwińska, Ołowiane żołnierzyki, cynkowe trumny. Swietłany Aleksijewicz opowieść o wojnie w Afganistanie i granice świadectwa, [w:] Marta Tomczok (red.), Narracje o Zagładzie, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2021, s. 255–273, ISSN 2451-2133.
- Małgorzata Hendrykowska, Historia polskiego filmu dokumentalnego (1896–1944), Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, 2014, ISBN 978-83-232-2805-9.
- Stanisław Janicki, Aleksander Ford, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1967.
- Sławomir Łotysz, Bajecznie egzotyczne Polesie? Reportaż z krainy tęsknych Maksymiliana Emmera w perspektywie ekokrytycznej, [w:] Karolina Kosińska (red.), Kwartalnik Filmowy, t. 118, Warszawa: Państwowy Instytut Sztuki, Stowarzyszenie Liber Pro Arte, 2022, s. 113–125, ISSN 0452-9502.
- Jerzy Toeplitz, Historia sztuki filmowej, t. III, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1959.