Merope (Arnold)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Matthew Arnold
Jednym z dramaturgów, którzy napisali sztukę o Merope był Francesco Scipione Maffei

Merope – tragedia dziewiętnastowiecznego angielskiego poety Matthew Arnolda[1], opublikowana w 1858[2][3].

Treść[edytuj | edytuj kod]

Sztuka Arnolda jest klasyczną tragedią zemsty[4]. Akcja dramatu została oparta na starogreckim micie. Bohaterką sztuki jest Merope, wdowa po królu Messenii Kresfontesie (Cresphontes). Władca ten zginął w wyniku zamachu wraz z jego dwoma starszymi synami. Na tronie zasiadł Polifontes (Polyphontes), który wziął Meropę za żonę wbrew jej woli. Kobieta miała z Kresfontesem jeszcze trzeciego syna, Aepytusa, którego oddała na wychowanie swojemu ojcu, żeby w ten sposób ocalić go przed zagrożeniem ze strony Polifontesa. Kiedy Aepytus dorósł i zmężniał, postanowił pomścić śmierć ojca i braci, jak też krzywdę matki. Wśliznął się do pałacu w Messeni, sprytnie podając się za człowieka, który uśmiercił syna i dziedzica Kresfontesa (czyli właśnie jego). O mało przez to nie zginął, bo Merope, która nie widziała go od lat, przekonana, że widzi przed sobą zbrodniarza, splamionego krwią jej dziecka, zamierzyła się na niego toporem[5]. Kiedy sprawa się wyjaśniła, Aepytus dopełnił sprawiedliwości, odbierając życie tyranowi.

Osoby dramatu[edytuj | edytuj kod]

  • Merope – królowa Messeni
  • Aepytus – syn Merope i Kresfontesa
  • Laias – brat Merope, wuj Aepytusa
  • Polifontes – król Messeni
  • Arkas - sługa Merope
  • Chór dziewcząt messeńskich
  • Posłaniec
  • Straże, słudzy

Kontekst[edytuj | edytuj kod]

Tragedia Arnolda zalicza się do grupy angielskich dramatów opartych na motywach z mitologii greckiej jak Prometheus Unbound Percy'ego Bysshe Shelleya (1820), Agamemnon Roberta Browninga (1877), czy Atalanta w Kalidonie Algernona Charlesa Swinburne'a[6].

Sztuki o Merope pisali też inni dramaturdzy, między innymi Scipione Maffei[7], Wolter[7], Vittorio Alfieri[7], Almeida Garrett[8][9] i Aaron Hill, który sparafrazował sztukę Woltera[10][11].

Forma[edytuj | edytuj kod]

Dramat jest uznawany za doskonały formalnie[12]. Niektóre rozwiązania wersyfikacyjne, zwłaszcza w pieśniach chóru były jednak dyskusyjne[13]. W partiach dialogowych Arnold wykorzystał wiersz biały (blank verse)[14][15], czyli nierymowany pentametr jambiczny[16][17], to znaczy sylabotoniczny dziesięciozgłoskowiec, w którym akcenty padają na parzyste sylaby wersu. Uchodzi on za wzorzec najbardziej zbliżony do naturalnego rytmu języka angielskiego[12]. To standardowy w literaturze angielskiej rodzaj wiersza dramatycznego, stosowany w utworach scenicznych od XVI wieku[18]. Posługiwali się nim dramaturdzy elżbietańscy, Thomas Kyd[19], Christopher Marlowe[20] i William Szekspir. Wiersza białego w utworach dramatycznych używali także romantycy. George Gordon Byron zastosował to metrum w tragedii Sardanapal[21][22].

Son of Cresphontes, we have reach’d the goal
Of our night-journey, and thou see’st thy home.
Behold thy heritage, thy father’s realm!
This is that fruitful, fam’d Messenian land,
Wealthy in corn and flocks, which, when at last
The late-relenting Gods with victory brought
The Heracleidae back to Pelops’ isle,
Fell to thy father’s lot, the second prize.
Before thy feet this recent city spreads
Of Stenyclaros, which he built, and made
Of his fresh-conquer’d realm the royal seat,
Degrading Pylos from its ancient rule.
Matthew Arnold, Merope

Poeta w wybranych partiach dialogu stosuje stychomytię, czyli wymianę jednowersowych replik. W niektórych miejscach autor używa aliteracji[23]: Go thou into the city, and seek out/Whate’er in the Messenian city stirs/Of faithful fondness towards their former king/Or hatred to their present; in this last/Will lie, my grandsire said, our fairest chance. Dramat Arnolda został zrecenzowany w piśmie The Spectator w 1858[24].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Matthew Arnold, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-01-31] (ang.).
  2. ↑ Matthew Arnold, poet. poets.org. [dostęp 2017-01-31]. (ang.).
  3. ↑ Matthew Arnold, 1822-1888. Biographical note. ebooks.adelaide.edu.au. [dostęp 2017-01-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-15)]. (ang.).
  4. ↑ Matthew Arnold Facts. biography.yourdictionary.com. [dostęp 2017-01-31]. (ang.).
  5. ↑ Isobel Armstrong (red.): The importance of Arnold's Merope, w: The Major Victorian Poets: Reconsiderations (Routledge Revivals). books.google.pl, 1969. [dostęp 2017-01-31]. (ang.).
  6. ↑ Orla Polten: Swinburne’s Atalanta in Calydon: prosody as sublimation in Victorian ‘Greek’ tragedy. academic.oup.com. [dostęp 2017-01-31]. (ang.).
  7. ↑ a b c Herbert W. Paul: Matthew Arnold. ia600308.us.archive.org, 1920. s. 52. [dostęp 2017-01-31]. (ang.).
  8. ↑ Almeida Garrett. Projecto Vercial. [dostęp 2017-01-31]. (port.).
  9. ↑ Nuno Simões Rodrigues: Garrett e a tragédia de tema clássico. O exemplo de Mérope. uc.pt. [dostęp 2017-01-31]. (port.).
  10. ↑ Christine Gerrard: Aaron Hill: The Muses' Projector, 1685-1750. books.google.pl, 2003. s. 246. [dostęp 2017-01-31]. (ang.).
  11. ↑ Voltaire/Aaron Hill: Merope, a tragedy. Archive.org. [dostęp 2017-01-31]. (ang.).
  12. ↑ a b Matthew Arnold, Poet (1822–1888). PoetryFoundation.org. [dostęp 2017-01-31]. (ang.).
  13. ↑ Poetry and Prose: Matthew Arnold: A Survey of His Poetry and Prose. books.google.pl, 1971. s. 83. [dostęp 2017-01-31]. (ang.).
  14. ↑ blank verse, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-01-31] (ang.).
  15. ↑ Blank Verse. PoetryFoundation.org. [dostęp 2017-01-31]. (ang.).
  16. ↑ Joseph Berg Esenwein, Mary Eleanor Roberts: The Art of Versification. Archive.org, 1920. s. 133-139. [dostęp 2017-01-31]. (ang.).
  17. ↑ Blank Verse. literarydevices.net. [dostęp 2017-01-31]. (ang.).
  18. ↑ The Princeton Encyclopedia of Poetry and Poetics: Fourth Edition. books.google.pl. s. 146. [dostęp 2017-01-31]. (ang.).
  19. ↑ Blank Verse, Rhymed Verse, Prose, Stichomythia, and Soliloquy. shmoop.com. [dostęp 2017-01-31]. (ang.).
  20. ↑ Creation of Blank Verse as a dramatic instrument.. Bartleby.com. [dostęp 2017-01-31]. (ang.).
  21. ↑ Lord Byron (George Gordon), Poet (1788–1824). PoetryFoundation.org. [dostęp 2017-01-31]. (ang.).
  22. ↑ Peter Mortensen: The robbers and the police. British Romantic drama and the Gothic treacheries of Coleridge's Remorse, w: Avril Horner (red.), European Gothic: A Spirited Exchange 1760-1960. books.google.pl, 2002. s. 128. [dostęp 2017-01-31]. (ang.).
  23. ↑ alliteration, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-01-31] (ang.).
  24. ↑ Matthew Arnold's Tragedy of Merope. archive.spectator.co.uk. [dostęp 2017-01-31]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Merope_(Arnold)&oldid=68421233”