Nika (nagroda)
.jpg)
Nika (ros. Ника) – najbardziej prestiżowa rosyjska nagroda filmowa przyznana od 1988 r. przez Rosyjską Akademię Sztuki Filmowej. Wręczenie nagród odbywa się co roku w Moskwie. Statuetka nawiązuje do rzeźby Nike z Samotraki.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Nagroda Nika to główna coroczna krajowa nagroda filmowa w Rosji przyznawana przez Rosyjską Akademię Sztuki Filmowej[1]. Została zainicjowana przez dyrektora Związku Filmowców ZSRR Juliego Solomonowicza Gusmana w 1987 r. Pierwsze wręczenie nagrody odbyło się 17 grudnia 1988 r. w Moskwie. Statuetka wzięła swoją nazwę od greckiej bogini zwycięstwa Nike i jest wzorowana na rzeźbie Nike z Samotraki. Jej autorem jest rzeźbiarz Siergiej Mikulski[2][3]. Obecnie Radzie Akademii przewodzi Andriej Konczałowski[4][5].
W 1989 r. nagroda otrzymała oficjalną nazwę – Nika[2]. Początkowo nagrody były przyznawane przez wszystkich członków Związku Filmowców ZSRR. W 1991 r. przekształcił się w Rosyjską Akademię Sztuki Filmowej. W 1993 r. wybrano specjalną akademię, złożoną z ponad 500 przedstawicieli wszystkich specjalności filmowych, która przyznaje nagrodę za wybitne kinowe osiągnięcia w produkcji filmowej, filmów wyprodukowanych w Rosji i we Wspólnocie Niepodległych Państw[2][6].
W 2002 r. z inicjatywy Nikity Michałkowa ufundowana została konkurencyjna nagroda Złotego Orła wzorowana na Złotym Globie, która honoruje zarówno rosyjską produkcję filmową, jak i telewizyjną[2][7].
Kategorie[edytuj | edytuj kod]
Liczba kategorii w jakich przyznawana jest nagroda Niki wielokrotnie się zmieniała. Obecnie jest ich 16 m.in. najlepsza fabuła, literatura faktu, filmy animowane; nagrody dla najlepszych reżyserów, scenarzystów, operatorów, aktorów itp. Od momentu ufundowania nagrody corocznie przyznawana jest nagroda honorowa, która od 2016 r. nazwana jest im. Eldara Riazanowa[2].
Do 1995 roku osobne statuetki były przyznawane za najlepszy film dokumentalny i popularnonaukowy, a od 1996 r. te dwie kategorie zostały połączone w jedną kategorię – dla najlepszego filmu non-fiction. W latach 1994–1995 przyznawano nagrodę dla najlepszego producenta filmowego. W 2002 r. dodano kategorię – odkrycie roku[2].
Laureaci[edytuj | edytuj kod]
Laureatem największej liczby statuetek Niki jest reżyser Aleksandr Sokurow. Nagrodę otrzymał sześciokrotnie. Kamerzysta Jurij Klimenko i scenarzysta Jurij Arabow pięciokrotnie zostali laureatami, aktorzy Siergiej Garmasz, Nina Rusłanowa i Roman Madjanow – czterokrotnie[2][8].
Rekord liczby statuetek zdobytych podczas jednej ceremonii należy do trzech filmów: Cielec Aleksandra Sokurowa w 2002 r., Horda Andrieja Proszkina w 2013 r. i Trudno być bogiem Aleksieja Germana w 2015 r. Podczas ceremonii w 2013 r. film Proszkina ustanowił również rekord liczby nominacji – 11, w 2015 r. Lewiatan Andrieja Zwiagincewa powtórzył to osiągnięcie[2][8].
Najlepszy film[edytuj | edytuj kod]
Najlepszy reżyser[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Reżyser | Tytuł polski | Tytuł oryginalny | Uwagi | |
|---|---|---|---|---|---|
| Na podstawie oficjalnej strony nagrody Nika[8] | |||||
| 1988 | Tengiz Abuładze | Pokuta | Покаяние | [9] | |
| 1989 | Andriej Konczałowski | Historia Asi Klaczinej, która kochała, lecz za mąż nie wyszła | История Аси Клячиной, которая любила, да не вышла замуж | ||
| 1990 | Siergiej Paradżanow Dodo Abaszydze |
Aszik Kerib | Ашик-Кериб | ||
| 1991 | Kira Muratowa | Syndrom asteniczny | Астенический синдром | ||
| 1992 | Eldar Riazanow | Obiecane niebiosa | Небеса обетованные | ||
| 1993 | Nikita Michałkow | Urga | Урга – территория любви | ||
| 1994 | Władimir Chotinienko | Przypadki Makarowa | Макаров | ||
| 1995 | Kira Muratowa | Pasjonaci | Увлеченья | ||
| 1996 | Aleksandr Rogożkin | Osobliwości narodowego polowania | Особенности национальной охоты | ||
| 1997 | Siergiej Bodrow | Jeniec Kaukazu | Кавказский пленник | ||
| 1998 | Pawieł Czuchraj | Złodziej | Вор | ||
| 1999 | Aleksiej Bałabanow Otar Ioseliani |
Dziwadła i ludzie Łotrzykowie. Rozdział 7 |
Про уродов и людей Разбойники. Глава 7 |
||
| 2000 | Aleksiej German | Chrustaliow, samochód! | Хрусталёв, машину! | ||
| 2001 | Bachtijar Chudojnazarow | Księżycowy tata | Лунный папа | ||
| 2002 | Aleksandr Sokurow | Cielec | Телец | ||
| 2003 | Aleksandr Rogożkin | Kukułka | Кукушка | ||
| 2004 | Wadim Abdraszytow | Magnetyczne burze | Магнитные бури | ||
| 2005 | Kira Muratowa | Stroiciel | Настройщик | ||
| 2006 | Aleksiej German młodszy | Garpastum | Гарпастум | ||
| 2007 | Pawieł Łungin | Wyspa | Остров | ||
| 2008 | Siergiej Bodrow | Czyngis-chan | Монгол | ||
| 2009 | Aleksiej German młodszy | Papierowy żołnierz | Бумажный солдат | ||
| 2010 | Andriej Chrżanowski | Półtora pokoju | Полторы комнаты, или Сентиментальное путешествие на родину | ||
| 2011 | Aleksiej Popogriebski | Jak spędziłem koniec lata | Как я провёл этим летом | ||
| 2012 | Andriej Zwiagincew | Elena | Елена | ||
| 2013 | Aleksandr Sokurow | Faust | Фауст | ||
| 2014 | Aleksandr Wieledinski | Geograf przepił globus | Географ глобус пропил | ||
| 2015 | Aleksiej German | Trudno być bogiem | Трудно быть богом | ||
| 2016 | Stanisław Goworuchin | Koniec pięknej epoki | Конец прекрасной эпохи | ||
| 2017 | Andriej Konczałowski | Raj | Рай | ||
| 2018 | Boris Chlebnikow | Arytmia | Аритмия | ||
| 2019 | Kiriłł Sieriebriennikow | Lato | Лето | [5] | |
| 2020 | |||||
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Nominowani do rosyjskiej nagrody filmowej „Nika”. Sputnik nad Polską. [dostęp 2020-04-08].
- ↑ a b c d e f g h Rosyjska nagroda filmowa „Nika”. TASS – agencja informacyjna. [dostęp 2020-04-08]. (ros.).
- ↑ Najbardziej prestiżowe nagrody filmowe na świecie. Odkurzacze Wiedza. [dostęp 2020-04-08].
- ↑ Rada Akademii. Kino Nika. [dostęp 2020-04-08]. (ros.).
- ↑ a b c Władimir Sabadasz: ТРИДЦАТЬ ВТОРАЯ «НИКА» РАЗЛЕТЕЛАСЬ ПОБЕДИТЕЛЯМ. МосПравда. [dostęp 2020-04-08]. (ros.).
- ↑ Członkowie Akademii. Kino Nika. [dostęp 2020-04-08]. (ros.).
- ↑ Złoty Orzeł. Narodowa Akademia Sztuki i Nauki Filmowej Rosji. [dostęp 2020-04-08]. (ros.).
- ↑ a b c d Laureaci. Kino Nika. [dostęp 2020-04-08]. (ros.).
- ↑ a b Michaił Roszczin: „Pokuta” Tengiza Abuładze: film gruziński w kontekście sowieckim. Towarzystwo Naukowe Kaukazu. [dostęp 2020-04-08]. (ros.).