Pakt czterech
Pakt czterech – zaproponowany i przygotowany przez Benito Mussoliniego układ dotyczący współpracy pomiędzy Włochami, Francją, Niemcami i Wielką Brytanią[1]. Projekt paktu został przedstawiony w marcu 1933 roku[1]. Oficjalnym celem było utrzymanie pokoju, a preambuła powoływała się na pakt Ligi Narodów, traktat z Locarno i pakt Brianda-Kellogga. Porozumienie zawierało sześć artykułów, które dotyczyły m.in. współpracy wobec problemów międzynarodowych i kolonialnych oraz dawały państwom paktu prawo do decydowania o sprawach dotyczących innych krajów[1]. Pakt czterech podpisany w Rzymie 7 czerwca 1933 został ratyfikowany tylko przez Włochy (31 sierpnia 1933) oraz Wielką Brytanię (16 września 1933), dlatego też jego postanowienia nie weszły ostatecznie w życie[1].
Układ spotkał się ze sprzeciwem państw Europy środkowej najbardziej zagrożonych ewentualnymi zmianami terytorialnymi[2]. Występowała przeciwko niemu Czechosłowacja, Rumunia i Polska[2]. Z czasem po zapewnieniach francuskich sprzeciw Czechosłowacji i Rumunii osłabł[2], do końca występowała przeciwko nim Rzeczpospolita, gdyż uważała go za powrót do XIX-wiecznego koncertu mocarstw[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Wiesław Dobrzycki, Historia stosunków międzynarodowych, 1815-1945, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2003, s. 421–422, ISBN 83-7383-062-6.
- ↑ a b c Stanisław Żerko, Kryzys w stosunkach między Polską a Rumunią w latach 1934–1936 w świetle polskich dokumentów dyplomatycznych, „Dzieje Najnowsze” (2), 2016, s. 3–24.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Pakt czterech podpisany (streszczenie)
- Four-Power Pact (przekład ang.)
- Dokumenty dotyczące Paktu Czterech, w: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Zbiór Dokumentów, 1933, nr 1