Pitryloka
Pitryloka (trl. pitṛloka) – subtelny wymiar egzystencji po śmierci lub sfera w zaświatach w hinduizmie, siódma z kolei (poniżej brahmaloki) według filozofii sankhji i wedanty[1]. Już w Wedach tak określa się miejsce bytowania zmarłych[2].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Atharwaweda utożsamia tę lokę ze swargaloką[3]. Tam po śmierci ciała fizycznego zmarły spotykał się ze swoimi przodkami[4]. Według nauk zawartych w traktacie Manusmryti okres jaki trwa jeden rok ziemski (12 miesięcy) to zaledwie dwanaście dni dla mieszkańców pitryloki a jeden dzień dla istot przebywających w dewaloce[5].
Los duszy po śmierci ciała[edytuj | edytuj kod]
Brama do świata bogów (dewaloka) znajdować się miała na północy, natomiast brama pitryloki na południu[6]. Według Śatapathabrahamany (6.6.2,4) wejście do dewaloki umiejscowione jest na północnym wschodzie, natomiast wejście do pitryloki na południowym wschodzie (13.8.1,5)[7].
W eschatologii wedyjskiej tylko nieliczni po śmierci mieli szansą dostać się do świata bogów. Odbywać się to miało na skrzydłach lub w rydwanie [8]. Pozostała większość dusz zmarłych ludzi udawała do pitryloki (świata ojców). Tam żyli dalej, ale tylko tak długo, dopóki ich męscy potomkowie składali w ofierze potrzebne im w zaświatach pożywienie, podczas comiesięcznej ceremonii śraddhy. Obiaty te mogli składać tylko męscy potomkowie z trzech ostatnich pokoleń zwani sapinda[9]. Jednak przez pierwszy rok po śmierci ofiarę składano oddzielnie. Dopiero po odprawieniu specjalnego rytuału po około roku, błąkający się duch o cechach upiora (preta) doznawał oficjalnej zmiany statusu na przodka i zyskiwał prawo do kultu właściwego przodkom z pitryloki[10].
Mieszkańcy pitryloki[edytuj | edytuj kod]
Władcą pitryloki jest Jama, tytułowany stąd pitrypati (Pan Przodków)[11]. Pitrylokę zamieszkują trzy klasy istot:
- pitry – przodkowie
- ryszi – wieszczowie
- pradźapati – synowie mentalni Brahmana (manasaputra)[12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Anna Sieklucka: Świat. W: Słownik mitologii hinduskiej. Ługowski A.(red.nauk.). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 1994, s. 188, seria: Świat Orientu. ISBN 83-86483-20-2.
- ↑ Świat przodków. W: Hanna Wałkówska: Kult zmarłych w Indiach starożytnych. Studia z etnografii Indii. Wyd. 1. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1973, s. 18, seria: Prace Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, Seria A , Nr 156.
- ↑ Przemysław Piekarski: Pitriloka. W: Zaświaty i krainy mityczne. M.Sacha-Piekło (red.). Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1999, s. 190. ISBN 83-7006-854-5.
- ↑ I. Wierzenia eschatologiczne / Świat przodków. W: Hanna Wałkówska: Kult zmarłych w Indiach starożytnych. Studia z etnografii Indii. Wyd. 1. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1973, s. 19, seria: Prace Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, Seria A , Nr 156.
- ↑ I.66. W: Manu Swajambhuwa: Manusmryti, czyli traktat o zacności. Przełożył z oryginału sanskryckiego, wstępem przedmową, przypisami i słowniczkiem opatrzył Maria Krzysztof Byrski. Wyd. 1. Warszawa: PIW, 1985, seria: Bibliotheca Mundi. ISBN 83-06-00997-5.
- ↑ I. Wierzenia eschatologiczne / Droga zmarłych. W: Hanna Wałkówska: Kult zmarłych w Indiach starożytnych. Studia z etnografii Indii. Wyd. 1. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1973, s. 21, seria: Prace Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, Seria A , Nr 156.
- ↑ Bogusław J. Koc. Wedyjska mitologia zaświatów. „Przegląd Religioznawczy”. 1992, nr 1(163). s. 28.
- ↑ Bogusław J. Koc. Wedyjska mitologia zaświatów. „Przegląd Religioznawczy”. 1992, nr 1(163). s. 30.
- ↑ Louis Frédéric: Słownik cywilizacji indyjskiej. Przemysław Piekarski (red.nauk.). Wyd. 1. T. 2. Katowice: Wydawnictwo "Książnica", 1998, s. 135, seria: Słowniki Encyklopedyczne "Książnicy". ISBN 83-7132-370-0.
- ↑ duchy i upiory. W: Hanna Wałkówska: Kult zmarłych w Indiach starożytnych. Studia z etnografii Indii. Wyd. 1. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1973, s. 24, seria: Prace Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, Seria A , Nr 156.
- ↑ Przemysław Piekarski: Pitriloka. W: Zaświaty i krainy mityczne. M.Sacha-Piekło (red.). Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1999, s. 190. ISBN 83-7006-854-5.
- ↑ Anna Sieklucka: Pradźapati. W: Słownik mitologii hinduskiej. Ługowski A.(red.nauk.). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 1994, s. 144, seria: Świat Orientu. ISBN 83-86483-20-2.