Pokłon pasterzy (obraz El Greca z 1605)
.jpg)
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
1603–1605[1] |
| Medium | |
| Wymiary |
135 × 116 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Pokłon pasterzy – obraz olejny hiszpańskiego malarza pochodzenia greckiego Dominikosa Theotokopulosa, znanego jako El Greco.
Motyw przedstawiony na obrazie został zaczerpnięty z Ewangelii św. Łukasza (2: 15-21) i dotyczy wydarzeń zaraz po narodzeniu Chrystusa[2]. El Greco namalował wiele wersji tego wydarzenia. Po jego śmierci w inwentarzu jego dzieł znajdujących się w jego domu widniało przynajmniej osiem wersji Pokłonu pasterzy.
Opis obrazu[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
(wersja nowojorska)
Wszystkie namalowane wersje Pokłonu pasterzy namalowane przez El Greca na hiszpańskiej ziemi mają podobną kompozycję. W centrum sceny zawsze znajduje się nagie Dzieciątko Jezus od którego bije mocne światło oświetlające otaczające je postacie tworząc w ten sposób wyjątkową atmosferę. Wersja z Museo del Patriarca, według Jose Alvarez Lopera, kuratora sztuki hiszpańskiej w Muzeum Prado, jest kombinacją wielu elementów zaczerpniętych z wcześniejszych wersji oraz posiada jeden nowy wątek. Nowym motywem jest postać anioła w białej szacie w lewym górnym rogu, z podniesionymi ramionami ku niebu. Podobny patetyczny gest El Greco wykorzystał w późniejszym dziele pt. Otwarcie piątej pieczęci Apokalipsy.
Inne wersje[edytuj | edytuj kod]
W 1605 roku Diego de Astor wykonał rycinę, a w 1610 roku El Greco namalował drugą wersję Pokłonu pasterzy znajdujący się obecnie w Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku[3]. Młodsza wersja nie różni się zasadniczo od wersji z Walencji. Troje małych aniołków zawieszonych nad dzieciątkiem trzymają w rączkach szarfę na której, w starszej wersji pojawił się napis: GLOR[IA] IN EXC[ELSIS D]EO / HOMI[NIBVS]/LAVDAMUSTE BENEDICMV[STE].
- Pokłon pasterzy – (1603–08) (Gudiol), (1609–14) (Mayer), (1603–05) (Wethey), ok. 1610 (kolekcja), 144,5 × 101,3 Metropolitan Museum of Art
Proweniencja[edytuj | edytuj kod]
Obraz od 1611 roku znajdował się w Colegio del Patriarca choć do połowy siedemnastego wieku nie występował w inwentarzu muzeum.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Datowanie Hansela; według katalogu Wetheya obraz powstał w latach 1600–1605, według Gudiola 1587-1597.
- ↑ Hołd pasterzy jest również opisany w Protoewangelii Jakuba i Pseudoewangelii Mateusza.
- ↑ Obraz w Metropolitan Museum of Art.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Beat Wismer, Michael Scholz-Hansel, El Greco and modenism, Wyd. Museum Kunstpalast, ISBN 978-3-7757-3327-4.
- David Davies, John H. Elliott El Geco, Wyd. National Gallery Company, London 2003 ISBN 978-1-8570-9938-6.
- Leo Bronstein: El Greco. London: The Idehurst Press, 1951.