Qazim Koculi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Qazim Koculi
Ilustracja
Qazim Koculi (lata 30. XX w.)
Data i miejsce urodzenia

14 kwietnia 1883
Koculi

Data i miejsce śmierci

2 stycznia 1943
Wlora

Premier Albanii
Okres

od 6 grudnia 1921
do 6 grudnia 1921

Poprzednik

Pandeli Evangjeli

Następca

Hasan Prishtina

Sołtys Brataja
Okres

od ?
do 1917

Minister robót publicznych Albanii
Okres

od 16 czerwca 1924
do 24 grudnia 1924

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons

Qazim Koculi (ur. 14 kwietnia 1883 w Koculi jako Qazim Muhammed[1], zm. 2 stycznia 1943 we Wlorze) – osmański, następnie albański wojskowy. Premier Albanii w 1921 roku oraz minister robót publicznych kraju w 1924 roku.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Studiował w osmańskiej akademii wojskowej Kara Harp Okulu, którą ukończył w stopniu podporucznika (teğmen)[2][3]. Służył w osmańskiej marynarce wojennej, gdzie został awansowany do stopnia porucznika (üsteğmen)[2][3].

W 1911 walczył w bitwie morskiej pod Prewezą; odmówił wykonania rozkazu poddania się włoskiej flocie[2], walczył z nią używając jednego z torpedowców[4]. Za niewykonanie tego rozkazu, wydano za nim nakaz aresztowania; Koculi schronił się w Argentynie, gdzie mieszkał do 1912 roku[2].

Podczas I wojny światowej pełnił funkcję sołtysa wsi Brataj do 1917 roku, następnie w latach 1918–1919 był zastępcą prefekta Tepeleny[5][2][3].

W styczniu 1920 roku uczestniczył w kongresie w Lushnji jako delegat Wlory[6][3].

Był dowódcą wojsk albańskich w bitwie o Wlorę, zwycięskiej dla Albańczyków. 3 września 1920 dowodzone przez niego oddziały przejęły miasto z rąk włoskich[5][7][8][3]. Pełnił następnie funkcję prefekta Wlory od 29 maja 1920 do 1921 roku[5][8].

5 kwietnia 1921 roku wybrano Koculiego na deputowanego do albańskiego parlamentu, gdzie należał do konserwatywnej Partii Ludowej (Partia Popullore)[8].

6 grudnia 1921 roku został mianowany premierem Albanii; Koculi zrzekł się tej funkcji już tego samego dnia[5][9][10][11][12][13]; funkcję premiera Albanii właściwie pełnił przez 12 godzin, został uznany za najkrócej urzędującego premiera w historii tego kraju[14].

Od 16 czerwca do 24 grudnia 1924 był ministrem robót publicznych Albanii w rządzie Fana Noliego; po jego obaleniu Koculi był przeciwnikiem władzy Ahmeda Zogu[15][16][17][8][18]. Jako minister, we wrześniu 1924 powołał komisję do przygotowania ustawy o reformie rolnej, jednak plan się nie powiódł[19]. Ze względu na dojście Ahmeda Zogu do władzy, Koculi opuścił Albanię[8][3]. Na emigracji spędził kilkanaście lat w państwach Europy Zachodniej, gdzie kierował albańskimi antyzogistycznymi organizacjami na emigracji, między innymi w roku 1925 w Wiedniu należał do założycieli Komitetu Narodowo-Rewolucyjnego KONARE[20][21][22].

Podczas włoskiej okupacji Albanii wstąpił do Albańskiej Partii Faszystowskiej[23][8][22]. Zlecono mu organizowanie nieregularnych sił w okolicach Wlory w celu rozbicia albańskich partyzantów[24]. Mustafa Kruja, ówczesny szef rządu Albanii, prawdopodobnie potajemnie zlecał Koculiemu tworzenie ruchu oporu[25].

Okoliczności śmierci Koculiego nie są do końca jasne; możliwe, że został zabity przez Hasana Alię na rozkaz Włochów[26][27]. Według innej wersji został zabity przez komunistycznych partyzantów na obrzeżach Wlory po jej zdobyciu[28]; prawdopodobnie Koculi został zabity za zdradę stanu[29][30]. Według władz komunistycznych wpływ na zabójstwo Koculiego mogły mieć również władze włoskie, które nie darzyły go zaufaniem, nawet po inwazji na Albanię w 1939 roku[31]. Na rozkaz gubernatora Protektoratu Albanii Francesco Jacomoniego, wydano nakaz ukarania osób zaangażowanych w zabójstwo Koculiego; premier Albanii Mustafa Kruja podał swój rząd do dymisji dnia 13 stycznia 1943[23][8][32].

Został pochowany dwa dni później, 4 stycznia 1943 w swojej rodzinnej wiosce Koculi, jego grób znajduje się tu do dziś[3].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Był synem Muhameta Koçiu[1] i Qamo Hysni Koculi[3].

Qazim Koculi był w związku małżeńskim z Refije Aliu Koculi, z którą miał syna Kujtima i córkę Nurije[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Agaj 1962 ↓, s. 179.
  2. ↑ a b c d e Elsie 2013 ↓, s. 240.
  3. ↑ a b c d e f g h i Qafoku 2017 ↓, s. 72.
  4. ↑ Vlora 2008 ↓, s. 470.
  5. ↑ a b c d Dervishi 2012 ↓, s. 153.
  6. ↑ Pearson 2004 ↓, s. 145.
  7. ↑ Pearson 2004 ↓, s. 146, 149–150, 181, 234.
  8. ↑ a b c d e f g Elsie 2013 ↓, s. 241.
  9. ↑ Pearson 2004 ↓, s. 181.
  10. ↑ Fischer 2012 ↓, s. 31–32.
  11. ↑ Elsie 2013 ↓, s. 134, 241.
  12. ↑ Qafoku 2017 ↓, s. 64, 68, 70, 72–73.
  13. ↑ Qeveritë Shqiptare. shtetiweb.org. (alb.).
  14. ↑ Qafoku 2017 ↓, s. 72–73.
  15. ↑ Pearson 2004 ↓, s. 224, 225.
  16. ↑ Austin 2012 ↓, s. 56.
  17. ↑ Dervishi 2012 ↓, s. 18.
  18. ↑ Qafoku 2017 ↓, s. 74.
  19. ↑ Austin 2012 ↓, s. 62.
  20. ↑ Prifti 2002 ↓, s. 277.
  21. ↑ Pearson 2004 ↓, s. 241, 412.
  22. ↑ a b Qafoku 2017 ↓, s. 75.
  23. ↑ a b Pearson 2005 ↓, s. 234.
  24. ↑ Pearson 2005 ↓, s. 7.
  25. ↑ Qafoku 2017 ↓, s. 76, 79.
  26. ↑ Pearson 2004 ↓, s. 225, 233–234.
  27. ↑ Qafoku 2017 ↓, s. 76–77.
  28. ↑ Qafoku 2017 ↓, s. 76.
  29. ↑ Pearson 2005 ↓, s. 233–234.
  30. ↑ Qafoku 2017 ↓, s. 77.
  31. ↑ Qafoku 2017 ↓, s. 76–78.
  32. ↑ Qafoku 2017 ↓, s. 79.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Qazim_Koculi&oldid=73601678”