Spinka pomarańczowa
.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
spinka pomarańczowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Rickenella fibula (Bull.) Raithelh. Metrodiana 4: 67 (1973) | |
_Raithelhuber_178120_cropped.jpg)
Spinka pomarańczowa (Rickenella fibula (Bull.) Raithelh.) – gatunek grzybów należący do rodziny Rickenellaceae[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji: Rickenella, Rickenellaceae, Hymenochaetales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1784 r. Jean Baptiste François Pierre Bulliard nadając mu nazwę Agaricus fibula. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Jörg H. Raithelhuber w 1973 r.[1]
Ma 27 synonimów (w tym wszystkie odmiany). Niektóre z nich:
- Agaricus hydrinus (Fr.) Kost, Z. Mykol. 50(2): 220 (1984)
- Gerronema fibula (Bull.) Singer 1961
- Hemimycena fibula (Bull.) Singer 1943
- Mycena fibula f. alba A.H. Sm. 1953
- Omphalina fibula (Bull.) Quél. 1886[2].
F. Kwieciński w 1896 r. nadał mu polską nazwę pępkowiec żółtawy, Barbara Gumińska w 1982 r. zmieniła ją na rickenella spinkowata, a Władysław Wojewoda w 2003 r. na spinkę pomarańczową[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 5–15 mm, początkowo dzwonkowato-łukowaty, potem łukowaty, w końcu z wklęsłym środkiem. Brzeg pofałdowany, żłobiony i ząbkowaty. Powierzchnia lepka,o barwie od pomarańczowożółtej do pomarańczowej, u starszych okazów spłowiała, nawet do białawej[4].
Rzadkie i zbiegające na trzon, z krótkimi międzyblaszkami, początkowo białawe, potem żółtawe, w końcu jasnopomarańczowe[4].
Wysokość 2–5 cm, grubość 1–1 mm, cienki, walcowaty. Powierzchnia pod lupą delikatnie cętkowana, u młodych okazów żółtawa, u starszych pomarańczowobrązowa[4].
Biały[5].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 3–4 × 1,5–2,5 µm,elipsoidalne, gładke, szkliste z 1- do 3-gutulami, w KOH nieamyloidalne. Cheilocystydy i pleurocystydy 25–40 × 5–7,5 µm, wrzecionowate ze zwężającymi się lub zaokrąglonymi wierzchołkami, cienkościenne, w KOH szkliste, gładkie. W skórce ciasno upakowane strzępki z licznymi pileocystydami 50–100 × 7,5–12,5 µm, wrzecionowatymi z szerokimi podstawami i stożkowatymi, lub główkowatymi wierzchołkami, cienkościennymi, gładkimi, w KOH szklistymi[5].
- Gatunki podobne
Grzybówka szpilkowa (Mycena acicula), która ma żółtawy trzon, blaszki niezbiegające i występuje na gnijących resztkach roślinnych[4]. Podobna jest też pępowniczka dzwonkowata (Xeromphalina campanella), ale jej owocniki tworzą liczne skupiska na próchniejącym drewnie, ponadto nie ma zbiegających na trzon blaszek. Wilgotnica lejkowata (Hygrocybe cantharellus) jest większa i ma bardziej intensywna barwę[5].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Spinka pomarańczowa występuje na wszystkich kontynentach, podano jej stanowisko nawet na Antarktydzie. W Europie jest rozprzestrzeniona szeroko, od Morza Śródziemnego aż po Spitsbergen[6]. W Polsce jest bardzo pospolita[3].
Naziemny grzyb saprotroficzny. Występuje w lasach, zwłaszcza sosnowych, wśród traw i chrustu[3], na mokradłach, wrzosowiskach, mokrych łąkach, zazwyczaj w miejscach wilgotnych wśród mchów[4]. Jest związany z mchami, prawdopodobnie pasożytuje na nich[4], lub tworzy z nimi jakiś rodzaj mykoryzy[5]. W Polsce owocniki tworzy od maja do października[3]. Grzyb niejadalny[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-11-27] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-11-27] (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b c d Michael Kuo, Rickenella fibula [online], MushroomExpert [dostęp 2022-11-27].
- ↑ Występowanie spinki pomarańczowej na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2022-11-27].