Rozkolcowate
| Muricidae[1] | |
| Rafinesque, 1815 | |
 Trzy przykładowe gatunki rozkolców, od lewej: Haustellum haustellum, Phyllonotus erythrostomus i Murex pecten | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Nadrodzina |
Muricoidea[2] |
| Rodzina |
rozkolcowate |
Rozkolcowate (Muricidae) – rodzina ślimaków morskich z rzędu Neogastropoda.
Budowa[edytuj | edytuj kod]
Rozkolcowate to bardzo liczna rodzina skupiająca (włącznie z taksonami kopalnymi) ponad 2600 gatunków podzielonych na ponad 230 rodzajów[2]. Zamieszkują wody morskie całego świata, od równika po umiarkowaną strefę klimatyczną (głównie dzielnica Indo-Pacyfiku i Panamy).
Istnieje duża rozpiętość kształtów i wielkości. Muszle są przeważnie grubościenne, ze spiczastą skrętką. Powierzchnia zewnętrzna jest misternie pokryta kolcami, palmiastymi wyrostkami, guzami. Z reguły na powierzchni skrętki widać rozmieszczone w regularnych odstępach zgrubienia kolabralne (zgodne z kształtem linii wzrostu muszli) – ślady istnienia wcześniejszych ujść. W przeciwieństwie do rodziny Ranellidae, u których przypadają dwa takie zgrubienia na każdy skręt, rozkolce charakteryzują się obecnością co najmniej 3 zgrubień na skręcie. Ujście owalne lub w kształcie kropli, z wargami zaopatrzonymi w ząbki lub postrzępionymi. Czasami na wardze zewnętrznej mają wykształcony specjalny ząb służący do otwierania muszli małży. Wrzeciono zwykle gładkie, bez dodatkowych tworów. Kanał syfonalny szeroki i prawie zamknięty, długością może czasem przewyższać dwukrotnie pozostałą część muszli. Konchiolinowe wieczko jest brązowe, owalne lub w kształcie łezki, z zawiązkiem położonym blisko syfonu.
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do rodziny rozkolcowatych należą następujące podrodziny[2]:
- Aspellinae Keen, 1971
- Coralliophilinae Chenu, 1859
- Ergalataxinae Kuroda, Habe & Oyama, 1971
- Haustrinae K.S. Tan, 2003
- Muricinae Rafinesque, 1815 (np. rodzaj rozkolec)
- Ocenebrinae Cossmann, 1903 (np. rodzaj wiercielec)
- Pagodulinae Barco, Schiaparelli, Houart & Oliverio, 2012
- Rapaninae Gray, 1853 (np. rodzaje rapana i szkarłatnik)
- Typhinae Cossmann, 1903 (np. rodzaj Typhis)
- nienazwana podrodzina obejmująca następujące rodzaje:
- Daphnellopsis Schepman, 1913
- Flexopteron Shuto, 1969
- Harmatia Noszky, 1940 †
- Homalocantha Mörch, 1852
- Ingensiella B.A. Marshall & Houart, 2022
- Lenitrophon H. J. Finlay, 1926
- Lirosoma Conrad, 1862 †
- Minortrophon H.J. Finlay, 1926
- Nucellopsis Merle, 2005 †
- Paramorea Wade, 1917 †
- Ponderia Houart, 1986
- Pterynotus Swainson, 1833
- Scalaspira Conrad, 1862 †
- Stephanosalpinx Petuch, 1988 †
- Timbellus De Gregorio, 1885
- Uttleya Marwick, 1934
- Vitularia Swainson, 1840
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Muszla Chicoreus palmarosae – jednego z piękniejszych rozkolców -
Muszla Bolinus cornutus -
Zdjęcie muszli ślimaków rodzaju Nucella -
Stary szkic muszli Murex pecten – „grzebienia Wenery”
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Rafał Wąsowski, Przewodnik MUSZLE, Wyd. Multico, Warszawa 2000.
- Mały słownik zoologiczny. Bezkręgowce. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1984. ISBN 83-214-0428-6.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia muszli ślimaków z rodziny Muricidae, [w:] Hardy's Internet Guide to Marine Gastropods [online] (ang.).